انواع بیماری‌های مقاربتی، شانکروئید چیست؟

شانکروئید چیست؟

شانکروئید (که به آن شانکر نرم نیز گفته می‌شود) یک عفونت باکتریایی است که توسط باکتری هموفیلوس دوکریی (Haemophilus ducreyi) ایجاد می‌شود. شانکروئید یک بیماری مقاربتی (STD) محسوب می‌شود. ممکن است شنیده باشید که به بیماری‌هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند، «عفونت‌های مقاربتی» (STIs) نیز گفته می‌شود. با اینکه شانکروئید بسیار مسری است، اما قابل درمان است.

آیا تفاوتی بین سیفلیس و شانکروئید وجود دارد؟

سیفلیس و شانکروئید هر دو بیماری‌هایی هستند که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند، اما میکروبی که باعث سیفلیس می‌شود با میکروب شانکروئید فرق دارد و درمان آن‌ها نیز متفاوت است.

اگر به سیفلیس مبتلا باشید، ممکن است دچار شانکر شوید. شانکر زخمی سفت است که معمولاً در ناحیه‌ای از بدن که باکتری وارد شده ایجاد می‌شود، معمولاً در ناحیه تناسلی، اما ممکن است در دهان یا مقعد هم ظاهر شود. شانکر معمولاً بدون درد است.

شانکروئید نام بیماری است، نه زخم. در شانکروئید، شما دچار شانکر نرم (زخم) می‌شوید. این زخم‌ها اغلب دردناک و قرمز هستند. لبه‌های سفت ندارند و ممکن است چرک از آن‌ها خارج شود.

چه کسانی به شانکروئید مبتلا می‌شوند؟

این بیماری در کشورهای در حال توسعه شایع‌تر است.

یکی از مشکلات در تعیین آمار دقیق شانکروئید این است که تشخیص آن دشوار است. اغلب آن را زیر عنوان کلی «بیماری زخم تناسلی» (GUD) دسته‌بندی می‌کنند.

هر کسی که رابطه جنسی محافظت‌نشده داشته باشد ممکن است به شانکروئید مبتلا شود، اما در افرادی که ختنه نشده‌اند شایع‌تر است. زنان معمولاً بدون علامت هستند.

نشانه‌ها و علائم شانکروئید چیست؟

دوره کمون (مدت زمانی بین مواجهه با باکتری تا بروز علائم) شانکروئید حدود سه تا هفت روز است. علائم و نشانه‌های شانکروئید عبارت‌اند از:

• برآمدگی‌های دردناک روی پوست ناحیه تناسلی

• زخم‌هایی با لبه‌های نرم و نامنظم که از این برآمدگی‌ها ایجاد می‌شوند

• پوست قرمز و براق در ناحیه زخم‌ها

• نشت چرک و مایع عفونی

• گسترش زخم‌ها و اتصال آن‌ها به هم

• زنان ممکن است از وجود زخم‌ها بی‌خبر باشند، اما در مردان معمولاً زخم‌ها دردناک هستند.

چه چیزی باعث بروز شانکروئید می‌شود؟

شانکروئید یک بیماری باکتریایی بسیار مسری است که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. باکتری عامل شانکروئید هموفیلوس دوکریی (Haemophilus ducreyi) نام دارد.

دانشمندان معتقدند که هموفیلوس دوکرئی از طریق پارگی‌های ریز روی پوست در حین رابطه جنسی وارد بدن می‌شود، چون معمولاً پوست سالم و بدون خراش را آلوده نمی‌کند.

با این حال، این میکروب در برخی مناطق مانند آفریقا و اقیانوس آرام جنوبی باعث ایجاد زخم‌های پوستی در کودکان و جوانان نیز شده است. مایع عفونی (چرک) موجود در زخم می‌تواند حتی بدون تماس جنسی به فرد دیگری منتقل شود.

شانکروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص شانکروئید تا حدی دشوار است. دانشمندان می‌توانند از محیط کشت‌های تخصصی برای شناسایی هموفیلوس دوکریی استفاده کنند، اما این محیط‌ها به‌طور گسترده در دسترس نیستند و آزمایش نیز صد درصد دقیق نیست. همچنین سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هیچ آزمایش PCR (واکنش زنجیره‌ای پلیمراز) برای شانکروئید را تأیید نکرده است. این نوع آزمایش می‌تواند مواد ژنتیکی یک میکروارگانیسم (مانند ویروس) را شناسایی کند، چه در زمان ابتلا و چه گاهی پس از آن.

پزشک شما همچنین سعی می‌کند احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند سیفلیس، تبخال یا لنفوگرانولوم ونروم را رد کند.

به دلیل دشواری‌های مربوط به آزمایش، پزشک ممکن است شانکروئید را زمانی تشخیص دهد که:

• یک یا چند زخم تناسلی دردناک داشته باشید.

• غدد لنفاوی کشاله ران‌تان متورم و دردناک باشند.

• آزمایش شما برای ویروس تبخال (HSV) و باکتری ترپونما پالیدوم (عامل سیفلیس) منفی باشد.

شانکروئید چگونه درمان می‌شود؟

پزشک برای درمان شانکروئید برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. یکی از موارد زیر ممکن است تجویز شود:

• آزیترومایسین، یک گرم خوراکی، فقط یک بار مصرف

• سفتریاکسون، ۲۵۰ میلی‌گرم تزریقی عضلانی، فقط یک بار مصرف

• سیپروفلوکساسین، ۵۰۰ میلی‌گرم خوراکی، دو بار در روز به مدت سه روز (در دوران بارداری یا شیردهی نباید مصرف شود)

• اریترومایسین، ۵۰۰ میلی‌گرم خوراکی، سه بار در روز به مدت هفت روز

چقدر طول می‌کشد تا از درمان شانکروئید بهبود پیدا کنم؟

معمولاً باید طی یک تا دو هفته احساس بهبودی داشته باشید. زخم‌های نرم (شانکرهای نرم) نیز باید شروع به بهبود کنند. اگر مورد شما شدید بوده باشد، ممکن است در محل زخم‌ها جای زخم (اسکار) باقی بماند.

اگر درمان موفقیت‌آمیز نباشد، پزشک آزمایش‌های بیشتری تجویز خواهد کرد. ممکن است تشخیص اشتباه بوده یا عفونت ویروسی دیگری هم در کار باشد.

نکته مهم دیگر این است که بیماری زخم تناسلی، از جمله شانکروئید، می‌تواند خطر انتقال ویروس HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) را افزایش دهد.

آیا شانکروئید بدون درمان خودبه‌خود بهبود می‌یابد؟

اگر شانکروئید درمان نشود، احتمال دارد زخم‌ها طی یک تا دو ماه خودبه‌خود بهبود یابند. با این حال، در این شرایط خطر بیشتری برای ابتلا به لنفادنیت چرکی (عفونت بافت نرم در ناحیه لنفاوی) وجود دارد.

پیشگیری از شانکروئید 

چگونه می‌توانم خطر ابتلا به شانکروئید را کاهش دهم؟

برای کاهش خطر ابتلا به شانکروئید، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• پرهیز کامل از رابطه جنسی.

• شریک جنسی آلوده نباشد.

• داشتن رابطه جنسی ایمن با استفاده از کاندوم در رابطه دهانی، واژینال و مقعدی. کاندوم باید ناحیه آلوده را کاملاً بپوشاند.

• اطمینان از این‌که چرک ناحیه آلوده به بدن شما یا دیگران منتقل نشود. اگر زخم نرم دارید، مراقب باشید چرک آن را به بخش دیگری از بدن یا فرد دیگر منتقل نکنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر هرگونه زخم یا دردی در ناحیه تناسلی خود دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید. اگر به بیماری مقاربتی (STD) مبتلا شدید، باید به هر کسی که با او رابطه جنسی داشته‌اید، به‌ویژه کسانی که در ۱۰ روز قبل از بروز علائم ممکن است در معرض بیماری قرار گرفته باشند، اطلاع دهید.

جمع‌بندی

شانکروئید یک بیماری مقاربتی (STD) است که باعث ایجاد زخم‌هایی در ناحیه تناسلی می‌شود. ممکن است زخم نرم یا «شانکر نرم» ببینید، یعنی زخمی با لبه‌های ناهموار. این زخم ممکن است دردناک باشد و حاوی چرک باشد.

در صورت مشاهده هرگونه زخم یا درد در ناحیه تناسلی، بسیار مهم است که با پزشک خود تماس بگیرید. به خاطر داشته باشید که اطلاعات دقیق و کامل به پزشک بدهید تا بتواند به درستی شما را تشخیص دهد.

خبر خوب این است که این نوع بیماری مقاربتی با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها کاملاً قابل درمان است.