درمان اندومتریوز مثانه، جراحی یا هورمون؟

اندومتریوز یک وضعیتی است که بافتی شبیه به پوشش رحم در خارج از رحم رشد می کند، مانند تخمدانها و لوله های فالوپ. در اندومتریوز مثانه، این بافت در داخل یا بر روی سطح مثانه رشد می کند.
آندومتریوز مثانه یک شرایط نادری است که می تواند ناراحتی و درد شدیدی ایجاد کند. وقتی که آن فقط بر روی سطح مثانه تشکیل می شود، آندومتریوز سرطانی نامیده می شود و اگر در داخل دیواره یا مثانه ایجاد شود، به نام آندومتریوز عمیق گفته می شود.
در طول قاعدگی به طور منظم، بافت اندومتری از طریق خونریزی به خارج بدن منتقل می شود. با این حال، زمانی که بافت خارج از رحم رشد می کند، نمی تواند از طریق واژن از بین رفته، بنابراین در داخل بدن باقی می ماند. این باعث علائمی مانند دوره های قاعدگی دردناک و سنگین می شود.
در این مقاله، ما به علائم، تشخیص و درمان اندومتریوز مثانه نگاه می کنیم. ما همچنین در مورد دیگر انواع درد مثانه و سیستیت بینابینی بحث می کنیم که می تواند علائم مشابه به اندومتریوز مثانه داشته باشد.

شیوع آندومتریوز مثانه

اندومتریوز ۶ تا ۱۰ درصد از زنان را درگیر خواهد کرد و اکثر این زنان در حدود سن ۲۷ سالگی به این عارضه مبتلا می شوند.
آندومتریوز مثانه نادر است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که حدود ۱ تا ۲ درصد از زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است رشد اندومتری در سیستم ادراری خود داشته باشند و مثانه بیشترین آسیب را می بیند.

علائم آندومتریوز مثانه

یک مطالعه ۲۰۱۲ نشان داد که حدود ۳۰ درصد از زنان مبتلا به اندومتریوز مثانه علائم شدیدی ندارند. فرد ممکن است اصلا آگاهی نداشته باشد که به این عارضه دچار است. آنها تا زمانی که شرایط دیگری مانند ناباروری مشکوک برایشان رخ دهد و در نتیجه آزمایشات آنها، متوجه آندومتریوز در بدن خود می شوند.
علائم آندومتریوز مثانه عبارتند از:
- احساس نیاز به دفع ادرار فوری
- تکرر ادرار
- احساس درد در هنگامی که مثانه پر است
- هانگام دفع ادرار احساس سوزش دارد
- خون در ادرار
- درد لگن
- کمر درد (در یک طرف)
وقتی اندومتریوز در قسمت های دیگر لگن ایجاد می شود، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گرفتگی و درد قبل و در طول دوره قاعدگی
- درد هنگام رابطه جنسی
- خونریزی در بین دوره های قاعدگی
- احساس خستگی مداوم
- حالت تهوع

- اسهال

تشخیص آندومتریوز مثانه
برای تشخیص آندومتریوز مثانه، پزشک ابتدا واژن و مثانه را بررسی می کند تا اطمینان حاصل کند که آیا رشد غیرطبیعی وجود دارد. آنها همچنین معمولا آزمایش ادرار را برای بررسی خون در ادرار انجام می دهند.
آزمایش های دیگری که ممکن است پزشک انجام دهد عبارتند از:
سونوگرافی
سونوگرافی شامل استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر داخل بدن است. یک پزشک متوجه خواهد شد که آیا بافت اندومتری رشد کرده یا خیر.
اسکن MRI
اسکن MRI با استفاده از آهن ربا و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از داخل بدن فرد انجام می شود. یک دکتر از این آزمایش برای بررسی اندومتریوز در مثانه و همچنین سایر قسمتهای لگن استفاده خواهد کرد.
سیستوسکوپی
برای انجام یک سیستوسکوپی، یک سیستوسکوپ که دارای یک لیزر و فیبر نوری است را از طریق مجرای ادرار وارد بدن می کند. انجام این کار به آنها اجازه خواهد داد که پوشش مثانه را مورد بررسی قرار دهند تا ببینند آیا بافت اندومتری در آنجا رشد کرده یا نه.

مراحل اندومتریوز

هنگامی که آندومتریوز تشخیص داده می شود، پزشک تعیین می کند رشد این عارضه در چه مرحله ای است. مرحله ها با توجه به مقدار بافت موجود و میزان عمیق بودن آن در اندام های فرد تعریف می شود.
چهار مرحله وجود دارد که عبارتند از:
مرحله ۱٫ حداقل
یک فرد مبتلا به اندومتریوز مرحله ۱ تنها مقادیر کمی از بافت در حال رشد را دارد و تنها در سطح یا اطراف اندام دیده می شود.
مرحله ۲٫ ملایم
فرد مبتلا به اندومتریوز مرحله ۲ دارای رشد بیشتر بافت نسبت به مرحله ۱ است، اما هنوز هم در سطح اندام است و نه در داخل آن.
مرحله ۳٫ متوسط
فرد مبتلا به اندومتریوز مرحله ۳ دارای بافت وسیع تر است که در داخل اندام های لگن نیز رشد کرده است.
مرحله ۴٫ شدید
یک فرد مبتلا به اندومتریوز مرحله ۴ دارای بافت های اندومتری است که درون چندین عضو از ارگان های لگن رشد کرده است.

درمان آندومتریوز مثانه

هیچ درمان فعلی برای آندومتریوز وجود ندارد. با این حال، این وضعیت را می توان از طریق دارو و گاهی عمل جراحی کنترل کرد.
جراحی
شایع ترین درمان برای افراد مبتلا به اندومتریوز مثانه است. در طی جراحی، پزشک سعی خواهد کرد تمام بافت های مشکوک در حال رشد در مثانه را از بین ببرد و این به کاهش علائم کمک می کند.
دو نوع جراحی برای آندومتریوز مثانه وجود دارد:
- جراحی تراشیدن مجاری ادرار ( Transurethral)
روشی است که پزشک یک کاتر نازک را در داخل مجرای مثانه و واژن قرار می دهد. کاتر دارای یک ابزار برش در انتهای آن است که برای جدا کردن بافت آندومتریوز استفاده می شود.
- برداشتن بخشی از مثانه یا سیستکتومی جزئی
شامل حذف بخش تحت تأثیر مثانه است. یک جراح میتواند یک لاپاراتومی را انجام دهد که شامل یک برش بزرگ یا یک لاپاراسکوپی است. پزشک این روش را تجویز می کنند تا به کاهش رشد بافت اندومتری کمک کنند یا درد را کنترل کنند.
درمان های هورمونی
ممکن است شامل هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) یا قرص های کنترل بارداری باشد.
- باروری

اندومتریوز مثانه هیچ تاثیری بر باروری زن ندارد. با این حال، بافت اندومتری اغلب در بخش هایی از یک سیستم تولید مثل زن مانند تخمدان ها نیز رشد می کند که ممکن است احتمال بروز زایمان زن را تحت تاثیر قرار دهد.

آندومتریوز مثانه در مقابل سیستیت بینابینی
یک فرد مبتلا به سیستیت بینابینی ممکن است علائم مشابهی با افراد مبتلا به آندومتریوز مثانه داشته باشد. هر دو حالت می تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- درد مزمن در لگن که ۶ ماه یا بیشتر طول می کشد
- نیاز به تخلیه ادرار فوری
- درد در هنگام رابطه جنسی
- نیاز به ادرار کردن در شب
- درد در مثانه
- علائم مبتلا به چرخه قاعدگی
در واقع فردی که به درمان های معمول اندومتریوز پاسخ نمی دهد، ممکن است در معرض سیستیت بینابینی ناشناخته قرار گیرد. ممکن است فردی هر دو شرایط را داشته باشد.
علت دقیق سیستیت بینابینی شناخته نشده است. متاسفانه، آنتی بیوتیک ها، که می توانند سایر گونه های سیتیت را درمان کنند، در این عارضه موثر نیستند.

درمان توصیه شده معمولا شامل تغییر سبک زندگی، مانند تغییر رژیم غذایی، جلوگیری از مصرف سیگار، خواب بهتر و ورزش می باشد.

آندومتریوز مثانه در مقابل سایر بیماری های مثانه
سایر علل احتمالی برای احساس ناراحتی یا درد در مثانه عبارتند از:
- بروز عفونت در مثانه
- واکنش خود ایمنی
- واکنش آلرژیک
اگر یک فرد فشار یا دردی در مثانه را تجربه کرد، باید به دکتر مراجعه کند. دکتر با تجویز آزمایشاتی علت درد را تشخیص می دهد.