سندرم تخمدان پلی کیستیک، علل و علائم بروز

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) اختلالی رایج است که ناشی از عدم تعادل هورمون‌های تولید مثل است. عدم تعادل هورمونی باعث ایجاد مشکل در تخمدان می‌شود. تخمدان‌ها هر ماه تخمک‌هایی را به‌ عنوان بخشی از چرخه سالم قاعدگی تولید می‌کنند. باوجود سندرم تخمدان پلی کیستیک، تخمک ممکن است آن‌طور که انتظار می‌رود رشد نکند و یا در طول تخمک‌گذاری آزاد نشود. سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند دوره‌های قاعدگی نامنظم ایجاد کند. قاعدگی نامنظم می‌تواند به ناباروری و همچنین ایجاد کیست (کیسه‌های کوچک پر از مایع) در تخمدان و رحم منجر شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک مشکی است که بر روی یک‌دهم زنان در سن باروری تأثیر می‌گذارد. زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک دارای اختلالات هورمونی و متابولیسم هستند که ممکن است بر سلامت و ظاهر کلی آن‌ها تأثیر بگذارد. هیچ درمانی برای تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد اما شما می‌توانید علائم آن را کنترل کنید. متخصص بر اساس علائم شما، برنامه‌های شما برای کودکانتان و همچنین خطر ابتلا به مشکلات دراز مدت مانند دیابت و بیماری‌های قلبی بر روی یک برنامه درمان کار می‌کند. بسیاری از زنان برای کمک به از بین بردن علائم خود نیاز به درمان ترکیبی ازجمله درمان‌های خانگی و مصرف داروها دارند.
علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست. اکثر متخصصان معتقدند که عوامل متعددی از قبیل ژنتیک نقش مهمی دارند:

سطح بالای آندروژن ها
اندروژن ها گاهی هورمون‌های مردانه نامیده می‌شوند اگرچه تمام زنان مقدار کمی از آندروژن ها را دارا می‌باشند. آندروژن ها رشد و توسعه صفات مردانه مانند طاسی را کنترل می‌کنند. زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک اندروژن بیشتری نسبت به حالت طبیعی دارند. سطح بالاتر از نرمال آندروژن در زنان می‌تواند مانع از تخمک‌گذاری در طی هر دوره قاعدگی شود و می‌تواند موجب افزایش رشد مو و آکنه شود که دو نشانه تخمدان پلی کیستیک هستند.

سطح بالای انسولین
انسولین هورمونی است که چگونگی خوردن غذا را کنترل و آن را به انرژی تبدیل می‌کند. مقاومت به انسولین زمانی است که سلول‌های بدن به‌طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و در نتیجه سطح خون انسولین بالاتر از حد نرمال می‌شود. بسیاری از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک، به‌ویژه افرادی که دارای اضافه‌ وزن یا چاق هستند، دارای عادات غذایی ناسالم هستند، فعالیت فیزیکی کافی ندارند و سابقه خانوادگی دیابت دارند (معمولاً دیابت نوع ۲) دارای مقاومت به انسولین هستند. باگذشت زمان مقاومت به انسولین می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود.

علائم تخمدان پلی کیستیک
برخی از علائم تخمدان پلی کیستیک عبارت‌اند از:
قاعدگی نامنظم: زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک ممکن است پریود نشوند یا کم‌تر از معمول (کم‌تر از هشت بار در سال) قاعده شوند یا دوره‌های آن‌ها ممکن است هر ۲۱ روز یا بیشتر باشد. برخی از زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک دوره‌های قاعدگی‌شان متوقف می‌شود.
موهای بیش‌ازحد روی صورت، چانه یا قسمت‌های بدن که مردان معمولاً مو دارند. این اتفاق هیرسوتیسم نامیده می‌شود. هیرسوتیسم تا ۷۰٪ زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آکنه در صورت، سینه و پشت
ریزش مو یا کم‌پشت شدن مو
مشکل افزایش وزن یا کاهش وزن
تیره شدن پوست به‌ویژه در ناحیه گردن، کشاله ران و زیر سینه
دلمه‌های پوستی که تکه‌های اضافی پوست در ناحیه زیر بغل و گردن هستند.

عوارض تخمدان پلی کیستیک
مطالعات ارتباط‌هایی بین تخمدان پلی کیستیک و سایر مشکلات را پیدا کرده‌اند، از جمله:
دیابت: بیش از نیمی از زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک دچار دیابت یا پیش دیابت (عدم تحمل گلوکز) قبل از ۴۰ سالگی هستند.
فشارخون بالا: زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک در مقایسه با زنان در سنین مشابه بدون مشکل تخمدان پلی کیستیک در معرض خطر ابتلا به فشارخون بالا هستند. فشارخون بالا علت اصلی بیماری قلبی و سکته مغزی است.
کلسترول مضر: زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک غالباً میزان بالای کلسترول بد و سطح پایینی از کلسترول خوب دارند. کلسترول بالا خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
آپنه خواب: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که هنگام خواب در تنفس وقفه می‌افتد. بسیاری از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک دارای اضافه‌ وزن یا چاقی هستند که می‌تواند باعث آپنه خواب شود. فرد مبتلابه آپنه خواب در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت است.
افسردگی و اضطراب: افسردگی و اضطراب در زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک رایج است.
سرطان دهانه رحم: مشکلات مربوط به تخمک‌گذاری، چاقی، مقاومت به انسولین و دیابت در زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک رایج است و خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهند.

تشخیص
هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد. برای کمک به تشخیص تخمدان پلی کیستیک و رد سایر دلایل علائم بیمار، پزشک می‌تواند با بیمار درباره سابقه پزشکی خود صحبت کند و معاینه فیزیکی و آزمایش‌های مختلف انجام دهد:

معاینه فیزیکی
پزشک فشارخون، شاخص توده بدنی و اندازه دور کمر را اندازه‌گیری خواهد کرد. وی همچنین پوست را از نظر موهای زائد در صورت، سینه یا پشت، آکنه یا تغییر رنگ پوست بررسی خواهد کرد. پزشک ممکن است ریزش مو یا علائم بیماری دیگر (مانند غده تیروئید بزرگ‌شده) را موردتوجه قرار دهد.

معاینه لگن
پزشک ممکن است برای یافتن علائم هورمون‌های مردانه اضافی آزمایش لگن انجام دهد و بزرگی و تورم تخمدان را بررسی کند.

اولتراسوند لگن
این آزمایش با ارسال امواج صوتی فراوان تخمدان‌های بیمار را ازنظر وجود کیست و آندومتری بررسی می‌کند.
آزمایش خون

آزمایش خون سطح هورمون آندروژن را که گاهی هورمون‌های مردانه نامیده می‌شود بررسی می‌کند. پزشک همچنین هورمون‌های دیگر مرتبط با سایر مشکلات رایج را که می‌تواند با تخمدان پلی کیستیک اشتباه گرفته شود، ازجمله بیماری تیروئید بررسی می‌کند. پزشک همچنین ممکن است سطح کلسترول خون را آزمایش کرده و بیمار را ازنظر ابتلا به دیابت آزمایش کند.

درمان تخمدان پلی کیستیک
کنترل هورمون تولد
کنترل هورمون تولد شامل قرص، شات، حلقه واژینال و دستگاه آی یو دی است. برای زنانی که نمی‌خواهند باردار شوند، کنترل هورمون تولد می‌تواند:
چرخه قاعدگی را منظم‌تر کند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم
کمک به بهبود آکنه و کاهش موهای زائد روی صورت و بدن
داروهای ضد آندروژن
این داروها اثر آندروژن ها را خنثی می‌کنند و می‌توانند باعث کاهش ریزش موی سر، کاهش رشد موی زائد صورت و بدن و آکنه شوند. البته این داروها همچنین می‌توانند در دوران بارداری مشکلاتی ایجاد کنند.
متفورمین
متفورمین اغلب برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود و ممکن است به برخی از زنان مبتلابه علائم تخمدان پلی کیستیک کمک کند. متفورمین باعث افزایش توانایی انسولین برای کاهش قند خون بیمار می‌شود و می‌تواند هر دو سطح انسولین و آندروژن را کاهش دهد. پس از چند ماه استفاده، متفورمین ممکن است به راه‌اندازی مجدد تخمک‌گذاری کمک کند، اما معمولاً اثر کمی روی آکنه و موی زائد صورت یا بدن دارد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که متفورمین ممکن است اثرات مثبت دیگری ازجمله کاهش توده بدن و بهبود کلسترول را داشته باشد.
جراحی
معمولاً اگر گزینه‌های دیگر درمان مؤثر نباشد جراحی یک گزینه برای درمان تخمدان پلی کیستیک است. پوسته بیرونی (کورتکس) تخمدان‌ها در زنان مبتلابه تخمدان پلی کیستیک ضعیف‌تر می‌شود و تصور می‌شود که در جلوگیری از تخمک‌گذاری خودبه‌خود نقش داشته باشد. حفاری تخمدانی جراحی است که در آن پزشک با استفاده از لیزر یا آمپول چند سوراخ در سطح تخمدان بیمار ایجاد می‌کند. جراحی معمولاً تخمک‌گذاری را تنها برای شش تا هشت ماه بهبود می‌بخشد.
درمان‌های خانگی
بیمار می‌تواند در خانه برای کمک به رفع علائم تخمدان پلی کیستیک خود اقدام کند، از جمله: عادات غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش علائم مربوط به تخمدان پلی کیستیک کمک کند. کاهش وزن ممکن است به کاهش سطح قند خون کمک کند، روش استفاده بدن از انسولین را بهبود بخشد و به هورمون‌ها کمک کند تا به سطح نرمال برسند.
باروری با تخمدان پلی کیستیک
ابتلا به تخمدان پلی کیستیک به این معنا نیست که زن نمی‌تواند باردار شود. تخمدان پلی کیستیک یکی از رایج‌ترین علل ناباروری زنان است اما خوشبختانه قابل‌ درمان است. در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک عدم تعادل هورمونی رشد و تخمک‌گذاری تخمک را با مشکل مواجه می‌کند. اگر زن تخمک‌گذاری نداشته باشد نمی‌تواند باردار شود. پس از حذف علل دیگر ناباروری زن و همسرش پزشک ممکن است دارویی مانند کلومیفن را برای کمک به تخمک‌گذاری تجویز کند. اگر دارو مؤثر نباشد آی وی اف نیز گزینه‌ی درمانی است. در روش آی وی اف تخمک بیمار با اسپرم همسرش در آزمایشگاه بارور می‌شود و سپس در رحم قرار می‌گیرد تا ایمپلنت و رشد کند. در مقایسه با دارو، آی وی اف شانس حاملگی بالاتری و کنترل بیشتری بر جلوگیری از تولد دوقلوها و سه‌قلوها دارد.