مصرف امپرازول در بارداری، موارد مصرف و عوارض جانبی
امپرازول یکی از داروهای بدون نسخه رایج است که برای درمان سوزش سر دل استفاده می‌شود. هر چند که مطالعات قطعی درباره ایمنی مصرف امپرازول در بارداری وجود ندارد، اما این مقاله را بخوانید تا از یافته‌های فعلی مطلع شوید.
مصرف امپرازول در بارداری تاکنون با ناهنجاری‌های مادرزادی، سقط خودبه‌خودی یا زایمان زودرس مرتبط دانسته نشده است. این دارو که نوعی مهارکننده پمپ پروتون (PPIs) است، برای رفلاکس اسیدی معده استفاده می‌شود. در واقع، نیمی از زنان باردار دچار بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD) می‌شوند که ممکن است برای برطرف کردن آن، به مصرف قرص امپرازول روی بیاورند. در ادامه، همه آنچه باید درباره مصرف این دارو در دوران بارداری بدانید را برایتان آورده‌ایم.
آیا مصرف امپرازول در بارداری مجاز است؟
مطالعات قطعی درباره ایمنی مصرف امپرازول در بارداری وجود ندارد. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نیز هشدار خاصی درباره استفاده از این دارو برای درمان رفلاکس اسیدی در این دوران حساس صادر نکرده است. با این حال، این به معنای بی‌خطر بودن کامل آن نیست.
در واقع، دلیل آن‌که متخصصان زنان و زایمان مصرف امپرازول را در اوایل بارداری توصیه نمی‌کنند، روشن است: تحقیقات نشان می‌دهند که داروهای مهارکننده پمپ پروتون (PPI) مانند امپرازول، ازومپرازول، پنتوپرازول و رابپرازول می‌توانند از جفت عبور کنند. این بدان معناست که وقتی فرد باردار امپرازول مصرف می‌کند، این دارو ممکن است از مرز میان بدن او و جنین در حال رشد عبور کند و به طور بالقوه بر سلامت جنین تأثیر بگذارد.
عوارض مصرف امپرازول در بارداری
اگرچه امپرازول می‌تواند از جفت عبور کند، اما پژوهش‌ها چنین چیزی را نشان نداده‌اند که این دارو به جنین در حال رشد آسیب می‌زند. یک مطالعه در دانمارک در سال ۲۰۱۰ داده‌های مربوط به ۸۴۰٬۹۶۸ بارداری و زایمان را بررسی کرد و مشخص شد نوزادانی که در سه ماهه اول بارداری در معرض مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) قرار گرفته بودند، هیچ افزایش قابل توجهی در میزان ناهنجاری‌های مادرزادی در مقایسه با نوزادان دیگر نداشتند. با این حال، مصرف امپرازول در دوران بارداری همچنان می‌تواند با عوارض جانبی همراه باشد که برخی از موارد شایع آن عبارتند از:
- سردرد
- شکم درد یا حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- نفخ
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- یبوست
این عوارض معمولاً تهدید جدی برای سلامت زنان باردار ایجاد نمی‌کنند. با این حال، اسهال و استفراغ می‌توانند منجر به کم‌آبی بدن شوند. بر اساس گفته‌های انجمن بارداری آمریکا، کم‌آبی در دوران بارداری ممکن است عوارضی مانند زایمان زودرس، کم‌وزنی نوزاد هنگام تولد و کاهش تولید شیر مادر را به دنبال داشته باشد.
در نهایت، پژوهشگران می‌گویند اگر مادر در دوران بارداری امپرازول مصرف کند، خطر مستقیمی متوجه جنین نیست، اما ممکن است پزشک تا آغاز سه ماهه دوم بارداری مصرف آن را ایمن نداند. پس همیشه بهتر است قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که هر دارویی که از جفت عبور کند، می‌تواند به طور بالقوه بر رشد جنین اثر بگذارد. البته حتی اگر پزشک اجازه مصرف امپرازول را به شما بدهد، در صورت بروز عوارض شدید باید مصرف دارو را متوقف کرده و فوراً با او مشورت نمایید.
داروهای جایگزین امپرازول در بارداری
اگر برای امپرازول در بارداری، دنبال داروی جایگزین هستید، قبل از هر چیز باید بدانید که هر تیپ بدن و هر نوع بارداری شرایط خاص خود را دارد. به همین دلیل، بهترین کار این است که از پزشک خود بپرسید کدام درمان برای سوزش سر دل یا مشکلات گوارشی برای شما مناسب‌تر است. در واقع، متخصصان زنان و زایمان بهترین افرادی هستند که می‌توانند داروهای بدون نسخه مناسب با نیازهای خاص شما را تشخیص دهند. این داروهای نسبتاً ایمن برای درمان رفلاکس معده در دوران بارداری، موارد زیر را شامل می‌شوند.
- آنتی‌اسیدها مانند کربنات کلسیم (Tums)
- داروهای کاهش‌دهنده اسید معده بدون نسخه مانند مسدودکننده‌های گیرنده H۲ (فاموتیدین یا Pepcid)
- سوکرالفیت (داروی تجویزی)
آنتی‌اسیدها برای درمان ناراحتی معده، سوزش سر دل و نفخ استفاده می‌شوند و در حالی که داروهایی مانند امپرازول تولید اسید معده را کاهش می‌دهند، آنتی‌اسیدها فقط اسید موجود در معده را خنثی می‌کنند. همین باعث می‌شود که سریع‌ترین اثر را در تسکین سوزش معده داشته باشند. با این حال، به دلیل این‌که کلسیم می‌تواند از جفت عبور کند و مقادیر زیاد آن ممکن است به کلیه‌های مادر آسیب بزند، پزشک باید میزان مصرف آن را تعیین کند.
مسدودکننده‌های گیرنده H۲ نیز به عنوان جایگزین‌های داروی امپرازول، از درمان‌های رایج سوزش معده هستند. این داروها مانند PPIs تولید اسید معده را کاهش می‌دهند و حتی اثرگذاری سریع‌تری دارند، اما PPIs تسکین طولانی‌مدت‌تری ایجاد می‌کنند. البته امپرازول نسبت به داروهای H۲ به طور بسیار کامل‌تری اسید معده را مهار می‌کند.
در نهایت، سوکرالفیت نیز یک داروی تجویزی است که با پوشاندن دیواره معده، لایه‌ای محافظ در برابر محیط اسیدی ایجاد می‌کند و مصرف آن سه بار در روز می‌تواند علائم سوزش سر دل را کاهش دهد؛ بدون آن‌که عارضه‌ای برای جنین به همراه داشته باشد.
درمان خانگی رفلاکس معده در دوران بارداری
علاوه بر آنتی‌اسیدها و مسدودکننده‌های گیرنده H2، چندین روش طبیعی و خانگی نیز وجود دارد که مادران باردار می‌توانند برای کاهش رفلاکس اسید معده امتحان کنند. این روش‌ها عبارتند از:
- زنجبیل را امتحان کنید: این گیاه دارویی معروف که برای تهوع و ناراحتی‌های معده استفاده می‌شود، در دوران بارداری بی‌خطر است.
- برنامه غذایی خود را تغییر دهید: خوردن وعده‌های کوچک و مکرر به جای دو یا سه وعده غذایی بزرگ می‌تواند از سوءهاضمه جلوگیری کند تا دیگر نیازی به مصرف قرص امپرازول نداشته باشید.
- در حالت ایستاده بمانید: تا سه ساعت پس از غذا خوردن به حالت نشسته باقی بمانید و هنگام خواب، سرتان را بالاتر از بدن قرار دهید.
- بابونه بنوشید: نوشیدن چای بابونه پیش از خواب می‌تواند به آرام کردن دستگاه گوارش و کاهش ناراحتی‌های ناشی از GERD کمک کند.
- از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های محرک پرهیز کنید: گوجه‌فرنگی، مرکبات، غذاهای چرب یا سرخ‌شده، همگی می‌توانند باعث تشدید رفلاکس معده شوند. هم‌چنین، بهتر است از مصرف قهوه، چای، نوشیدنی‌های مرکباتی و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید.
به بیان دیگر، اگر در دوران بارداری با رفلاکس شدید معده مواجه هستید، نگران نباشید و بدانید گزینه‌های درمانی بی‌خطر زیادی وجود دارد. فقط کافی است با پزشک خود همکاری کنید تا راهکار مناسب و ایمن مناسب برای شما پیدا شود.
کلام آخر
مصرف امپرازول در بارداری به طور کلی بی‌خطر تلقی می‌شود، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. در واقع، اگرچه این دارو می‌تواند از جفت عبور کند، اما هیچ مطالعه‌ای نشان نداده که باعث ناهنجاری‌های مادرزادی یا عوارض جدی برای جنین می‌شود. با این حال، به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی مانند تهوع، اسهال یا کم‌آبی بدن، معمولاً توصیه می‌شود ابتدا از روش‌های طبیعی و آنتی‌اسیدهای ایمن یا داروهای جایگزین استفاده کنید. در ضمن، یادتان باشد که تصمیم نهایی درباره مصرف امپرازول باید با مشورت پزشک و بر اساس شرایط خاص هر فرد گرفته شود.