درمان آزواسپرمی بیضه ای، جراحی می خواهد؟

هورمون های تحریک کننده بیضه ها از هیپوفیز مغز در ترشح مشکل دارند. این اختلال در ترشح که اغلب به علت کاهش ترشح هورمونی به نام FSH می باشد.

امروزه نازا به کسی گفته می شود که اصلاٌ نطفه ندارد و در آزمایش اسپرم انجام شده اسپرم صفر می باشد. اگر کسی اسپرم داشته باشد نازا نبوده و با روش های کمکی می تواند باردار شود.

هر از چند گاهی زوجینی را می بینیم که به حالت ناامیدی و در بررسی های انجام شده که در آزمایش نطفه تعداد اسپرم آنها صفر می باشد، مراجعه می کنند و شدیداً نگران و مضطرب هستند.

در اینجا جهت اطلاع رسانی و رفع نگرانی این دسته از مراجعین به طور مفصل به علل و تشخیص و درمان آزواسپرمی و یا عدم وجود اسپرم می پردازم.

در حالت طبیعی هر مردی ۱۰۰میلیون اسپرم دارد که جهت بارداری باید ..۴۰ درصدمتحرک و شکل طبیعی داشته باشند. در بسیاری از مواقع مواقع وقتی آزمایش اسپرم را مطالعه می کنیم اسپرم هم از نظر تعداد و هم شکل و هم حرکت کاملاً پایین است که به آن الیگو اسپرم گفته می شود. هر چند کیفیت اسپرم پائین باشد شانس باروری پائین تر خواهد بود. در شدیدترین حالت افت کیفیت اسپرم در آزمایش انجام شده همه صفر هستند که به آن آزواسپرمی گفته می شود.

آزواسپرمی

۱-وقتی آزمایش اسپرم یک مرد صفر است سه علت در پشت آن وجود دارد:

الف- هورمون های تحریک کننده بیضه ها از هیپوفیز مغز در ترشح مشکل دارند. این اختلال در ترشح که اغلب به علت کاهش ترشح هورمونی به نام FSH می باشد که وظیفه تحریک سلول های نطفه ساز را به عهده دارند. ترشح هورمون FSH یا تحریک کننده نطفه سازی یا مادرزادی، در مغز ترشح نمی شود.

ب- یا به علت تزریق بی رویه تستوسترون که متأسفانه در باشگاه های بدنسازی و سرخودی استفاده می شود. ترشح هورمون تحریک کننده را شدیداً مختل می کند.

ج- یا به علت ایجاد شدن تومور در غده هیپوفیز به نام پرولاکتنبوما می باشد که باعث ترشح بیش از حد پرولاکتین شده و آن هم هورمون تحریک کننده نطفه سازی یا FSHرا مختل می کند.

۲- منشاء بیضه: بیضه محل اصلی نطفه سازی مرد می باشدکه سلول های نطفه ساز در آن قرار دارند. شایعترین علت آزواسپرمی مردان اختلال در عملکرد بیضه می باشد که ۴۹ تا ۹۳ درصد آزواسپرمی را تشکیل می دهد. در این حالت سلول های نطفه ساز یا در بیضه به صورت مادرزادی وجود ندارند که تحت عنوان سرتولی سل سندرم گفته می شو د که در این صورت فرد نازا است و راهی برای درمان وجود ندارد. علل دیگر آن بیماری ژنتیکی به نام کلاین فیلتر می باشدکه در معاینه بیضه ها کاملاً سفت و کوچک هستند و نطفه تولید نمی کنند.

یکی دیگر از علل دیگر از بین رفتن سلول های نطفه ساز بیضه، بیضه های پائین نیامده و نزول نکرده هستند. اگر بیضه بعد از تولد در داخل شکم بماند به کیسه بیضه نرسد با گذشت زمان سلول های نطفه ساز آن از بین خواهد رفت و اگر این امر دوطرفه اتفاق بیافتد فرد مبتلا به آزواسپرمی یا نطفه صفر خواهد شد و لذا در اینجا به والدین عزیز توصیه می کنم هر نوزاد پسر که در معاینه بیضه خالی باشد و بیضه در مسیر نزول گیر افتاده باشد بلافاصله باید پس از سه ماهگی تحت عمل جراحی پائین آوردن بیضه قرار گیرد تا در آینده نابارور نگردد.

از علل دیگر نازایی با منشاء بیضه، بیماری اوریون می باشد که باعث تورم بیضه ها شده و سلول های نطفه ساز را ممکن است تخریب کند.

ضربه به بیضه ها ، شیمی درمانی و رادیوتراپی از عواملی هستند که سلول های نطفه ساز بیضه را خراب می کنند و باعث صفر شدن اسپرم و نازایی مردان می گردند.

۳- انسداد در مسیر خروج نطفه ساخته شده در بیضه: لوله هایی به نام منی بر اسپرم را از بیضه ها خارج کرده و به مجرا می آورند که با انزال بیرون می ریزد. به هر عللی انسدادی در مسیر خروج وجود داشته باشد اسپرم ساخته شده محبوس می شود و به بیرون نمی ریزد و لذا باعث صفر شدن آزمایش اسپرم می گردد.

۴- شایعترین علت انسداد متأسفانه انجام وازکتومی یا بستن لوله مردان می باشد که با قطع مسیر لوله های منی بر باعث از بین رفتن همیشگی باروری مردان می شود.

۵- عدم وجود لوله های منی بر و یا انسداد مادرزادی آنها از علل دیگر نازایی مردان می باشد.

منبع: دکتر حسین کرمی