غذای کمکی نوزاد، نشانه های مهم

علائم زیادی وجود دارد که به شما کمک می‌کند بفهمید کودکتان آماده خوردن غذاهای جامد است یا نه، ولی اطلاعات شما درباره آمادگی کودک‌تان، برای خوردن غذا‌های جامد چقدر دقیق است؟ آیا وزن او دو برابر زمان تولدش شده است. آیا می‌تواند سرش را خوب کنترل کند؟

شاید وقتی کودکتان ۳ یا ۴ ماهه است، احساس کنید که به چیزی بیش از شیر خشک یا شیر مادر نیاز دارد. شاید شب‌ها بیشتر از خواب بیدار می‌شود، یا بیش از حدمعمول غذا می‌خورد و شما را به این فکر می‌اندازد که آیا او به غذای جامد نیاز دارد یا نه.

ممکن است جهش رشدی با آمادگی برای خوردن غذا‌های جامد اشتباه گرفته شود

به یاد داشته باشید که جهش رشدی ممکن است بین ۳ تا ۴ ماهگی رخ دهد. شاید نوزادتان شب‌ها به دفعات ییشتری برای شیر خوردن بیدار می شود و یا ممکن است مثل زمانی که تازه متولد شده بود، بی‌وقفه شیر بخورد (Cluster Feed). این جهش رشد اغلب باعث افزایش گرسنگی نوزادتان می‌شود . لذانبایدتصورکرد کودک‌تان علاوه بر شیر به غذای جامد نیاز دارد. سعی کنید به جای غذای جامد، دفعات بیشتری شیر خودتان یا شیر خشک به او دهید؛ خواهید دید که به مدت یک یا دو هفته، نوزادتان بار‌ها جهش رشدی داشته و دوباره مانند قبل به اندازه معمول شیر می‌خورد.

توصیه مشاور: البته شیر مادر به هر شیر دیگری ارجح است مگر در موارد خاص و با تجویز پزشک. برای مادرانی که تصور می کنند شیر به اندازه کافی تولید نمی کنند یک رژیم غذایی مناسب همراه با شیر دهی بیشتر بخصوص شب هنگام راه گشا خواهد بود.

چند علامتی که نشان می دهد نوزادتان آماده خوردن غذاهای جامد است:

- فقدان رفلاکس زبانی (tongue-thrust reflex): این رفلاکس به کودک اجازه می‌دهد که به راحتی مایعات را ببلعد و درصورتی که این واکنش هنوز وجود داشته باشد، نوزادتان فقط می‌تواند پوره‌های مایع را بنوشد و غذاهای جامد را بیرون می‌دهد؛ به گفته دکتر سیرز (Sears) رفلاکس زبانی در ۴ ماه اول از خفه‌شدن نوزاد جلوگیری می‌کند. هر گونه شیء غیر عادی روی زبان او قرا گیرید، خود به خود به سمت بیرون دهان سوق داده می‌شود تا این‌که به درون حلق کودک رانده نشود. رفلاکس زبانی نوزاد بین ۴ و ۶ ماهگی کم کم تحلیل می‌یابد و غذای نشاسته‌ای می‌تواند از دهان کودک به شکم او راه یابد.

- توانایی نوزاد در نشان دادن اینکه از خوردن غذا سیر شده است، علائمی همانند برگرداندن سر از سمت شیشه شیر یا سینه‌تان می باشد. این مهارت بسیار مهم است، زیرا کودک خودش می‌تواند میزان غذایی را که می‌خورد کنترل کند و به وی کمک می‌کند تا از پرخوری ناخواسته جلوگیری کند؛ زیرا در برخی موارد ممکن است والدین با تصور اینکه او هنوز گرسنه است به شیر دادن ادامه دهند.

- توانایی راست نشستن و نگه داشتن سر بدون کمک

- علاقه نوزاد به غذای شما (برخی محققان با این مورد مخالفند، زیرا وقتی نوزاد به سن ۴ تا ۶ ماهگی می‌رسد، دوست دارد که هر چیزی را در دهانش بگذارد.)

- دو برابر شدن وزن او نسبت به زمان تولد

-وقتی که بدن نوزاد آماده خوردن غذاهای جامد شود، نیمه‌های شب پی در پی از خواب بیدار می‌شود. شاید این مورد بهترین علامت نباشد. به یاد داشته باشید که جهش رشدی بین ۳تا ۴ماهگی، ۶ تا ۷ و ۹ تا ۱۰ماهگی رخ می‌دهد. ممکن است بیدار شدن کودک‌تان به خاطر بیماری یا درآوردن دندان هم باشد.

وقتی به او غذای جامد می‌دهید، تمام شب را می خوابد؟

برخی از والدین معتقدند که اگر زود‌تر دادن غذا‌های جامد را به فرزندشان شروع کنند، کودکشان در شب زود‌تر به خواب خواهد رفت. الگوی خواب و نیز الگوی غذا خوردن کودکتان با رشد او به طور مدوام تغییر می‌یابد. ممکن است زمانی که برخی والدین شروع به دادن غذاهای جامد به کودکشان می کنند، درست حدود دوره زمانی‌ای باشد که او بیشتر می‌خوابد. با بالا‌ رفتن سن نوزاد، این موضوع طبیعی است و اغلب هم‌زمان با افزودن غذای جامد به برنامه غذایی نوزاد اتفاق می‌افتد. این هم‌زمانی تصادفی باعث جاودانه شدن این تصور خطرناک و غلط شده است که اگر زود‌تر دادن غذای جامد را به کودک شروع کنید، تمام شب را می‌خوابد.

برای توضیح بهتر این مساله، اجازه دهید یادآوری کنیم که نوزادتان بین ۶ تا ۸ ماهگی، دوباره نیمه‌های شب برای خوردن شیر بیدار می‌شود. تا این زمان به احتمال زیاد کودک‌تان دیگر غذای جامد می‌خورد، ولی به نظر نمی‌رسد کمکی به خوابیدن کامل کودکتان در شب ‌کند. در واقع، او در حال تجربه جهش رشدی دیگری می‌باشد و با این‌که غذای جامد می‌خورد، ممکن است هنگام شب باز هم برای خوردن غذا بیدار شود. بچه‌های زیادی را می‌شناسید که زود شروع به خوردن غذاهای جامد کردند و مردم هم می‌گویند که زود‌تر این‌کار را شروع کنید. آیا باید به حرف آن‌ها گوش دهید؟

بسیاری از والدین می‌گویند که پزشک نوزادشان یا دوستشان گفته است که می‌توان از ۴ ماهگی دادن غذا‌های جامد (معمولاً غذاهای نشاسته‌ای) را به نوزاد شروع کرد. جمله «وقتی کودک‌تان ۴ ماهه شد، دادن غذاهای جامد را شروع کنید» هنوز در میان پزشکان اطفال رایج است؛ زیرا این مساله سال‌ها رایج بوده است. آکادمی پزشکی اطفال امریکا (AAP) تایید می‌کند که هیچ شرایط سنی «قاطعانه»‌ای در خصوص دادن غذاهای جامد به نوزادان وجود ندارد. اما بخش شیرمادر AAP، دانشکده پزشکی مامایی امریکا، سازمان بهداشت جهانی، صندوق سرمایه کودکان امریکا و سایر سازمان‌های بهداشتی توصیه می‌کنند که در ۶ ماه اول زندگی نوزاد، فقط از شیر مادر استفاده کنید. شیر مادر منحصراً به عنوان شیری بدون مکمل (نه آب، آب میوه نه هیچ شیر غیر انسانی و نه هیچ غذایی) به‌جز ویتامین، مواد معدنی و دارو تعریف می‌شود. ثابت شده است که شیر مادر در برابر بسیاری از بیماری‌ها محافظت بهتری به عمل می‌آورد و احتمال شیر دهی مداوم به مدت حداقل یک سال اول عمر نوزاد را افزایش می‌دهد.

این مساله اطمینان می‌بخشد که نوزاد با خوردن شیر مادر در حد مطلوب مواد مغذی دریافت می کند و ممکن است در میان سایر مواردی که باعث می‌شود والدین زودتر دادن غذاهای جامد را شروع کنند، حساسیتی را که روی غذا است، رفع کند. مطالعات دیگر نشان داده‌اند که دستگاه گوارشی نوزاد تا سن ۶ تا ۸ ماهگی به اندازه کافی برای هضم و استفاده از غذاهای جامد بالغ نشده است یا ممکن است بالغ نشده باشد.

در خصوص شروع دادن غذاهای جامد میان آکادمی پزشکی اطفال امریکا و کمیسیون تغذیه اختلاف‌نظر هست. کمیسیون تغذیه می‌گوید نوزادان می‌توانند خوردن غذای جامد را بین ۴ و ۶ ماهگی شروع کنند. ولی این کمیسیون ۴ ماهگی را به عنوان زمان قطعی شروع دادن غذاهای جامد به نوزاد نمی‌داند. دکتر گریر (Greer)، یکی از اعضای این کمیسیون می‌گوید: «اکثر نوزادان قبل از این زمان آماده خوردن غذاهای جامد نیستند، زیرا در این سن هنوز رفلاکس زبانی آن‌ها از بین نرفته است.

مطالعات نشان می‌دهند که توانایی کودکان در شروع خوردن غذاهای جامد، مساله‌ای بسیار فردی است. یک نوزاد ممکن است در ۴ ماهگی آماده خوردن غذاهای جامد باشد، در حالی که شاید دیگری تا ۶ یا ۷ ماهگی هنوز علائمی از این آمادگی را بروز ندهد. این‌که نوزاد دوست‌تان از ۳ یا ۴ ماهگی خوردن غذاهای جامد را شروع کرده است، به این معنی نیست که نوزاد شما نیز باید از این سن شروع کند. خودتان را مجبور به این‌ کار نکنید و اگر فکر می‌کنید که کودک‌تان قبل از ۶ ماهگی آماده خوردن غذاهای جامد است، احساس نکنید مادر بدی هستید.

به یاد داشته باشید که علائم «ظاهری» نوزاد در مورد آمادگی برای خوردن غذاهای جامد به این معنی نیست که سیستم گوارشی داخلی او بالغ و آماده است. باید درباره شروع دادن غذاهای جامد به کودک‌تان کاملاً با پزشک او مشورت کنید. اگر پزشک‌تان بر شروع دادن غذاهای جامد به او تاکید دارد، اما شما احساس می‌کنید کودک‌تان آمادگی ندارد، از او بخواهید که فواید زود‌تر دادن غذا‌های جامد را برای‌تان توضیح بدهند.