قطره دایمتیکون برای نوزاد، چقدر لازمه؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: نوزاد یکماهه ام ۴ کیلو ۳۰۰ گرمه دایم به خود میپیچد و پاهاشو جمع میکنه و گریه میکنه. صدای نفخ شکمشو میتونم بشنوم. حتی موقع شیرخوردن از درد، سینه مو ول میکنه و گریه میکنه. ۴ روزه قطره دایمتیکون بهش میدم هر۸ ساعت ۶ قطره. خیلی خوب شده دیگه قشنگ میخوابه اروم شده. ولی تو بهداشت مسول قدو وزنش گفته نباید بیشتر از۵ روز این قطره رو بهش بدم! چرا؟دلیلش چیه؟ و بنظرشما تا چه مدت میتونم بهش بدم؟ در ضمن مالش با روغن زیتون و جمع کردن پاهاش برای تخیله نفخ، هم دردشو خوب نمیکنه.

پاسخ دکتر مهدی مرادی، فوق تخصص نوزادان:

دوست عزیز نیازی نیست که مرتب و هر روز به بچه دارو بدهید. اگر دل درد و بی قراری هایش شدید نیست بهتر است دست نگه دارید و او را با بغل کردن و تکان دادن آرام کنید. توصیه نمی شود صرف یک نفخ ساده به او دایمتیکون دهید، اگر بی قراری شدید شد و گریه های مداوم داشت قطره را به او بدهید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

در حالت‌ کلی، وقتی کودک دچار نفخ می‌شود، هوا در معده‌ی او جمع می‌شود و دل‌درد و دل‌پیچه ایجاد می‌کند. کاترین اُکانر، پزشک متخصص بیمارستان تخصصی اطفال در نیویورک معتقد است هوای جمع‌‌شده در معده‌ی نوزاد یا در طی فرایند هضم غذا تولید می‌شود یا کودک در هنگام غذاخوردن آن را بلعیده است.

نفخ شکم نوزاد چه علائم و نشانه هایی دارد؟ اینکه بخواهیم از طریق گریه نوزاد به نفخ پی ببریم سخت است و در خیلی از مواقع امکانپذیر نیست. برای درمان نفخ نوزادان چه کار باید کرد؟

زیاد گریه کردن نوزاد، با عجله شیر خوردن نوزاد و خوردن غذاهای نفاخ توسط مادر (مانند زرشک، خیار، موز، گیلاس، خربزه و خیار) ، از عوامل نفح شکم نوزاد هستند که باید برای آن چاره ای پیدا کنید.

نفخ شکم نوزاد چه نشانه هایی دارد؟
نفخ معمولا در نوزادان تازه متولد‌شده بین هفته چهارم تا دوازدهم بیشتر دیده می شود. متخصصان اطفال معتقدند نوزادانی که نفخ دارند دچار بی‌خوابی و بی‌قراری شده و به شدت گریه می‌کنند.
این نوزادان کاهش وزن ندارند. قرمزشدن صورت، گریه کردن،گریه کردن و ناآرامی بعد از شیرخوردن، مشت کردن دست‌ها، جمع کردن و بالابردن پاها به داخل شکم از نشانه های نفخ شکم نوزادان است.

چه عواملی باعث بروز نفخ در نوزادان می شود؟
این عوامل باعث بروز نفخ در نوزاد می‌شود

وقتی نوزاد با عجله شیر می خورد
وقتی نوزاد باعجله شیر بخورد وحجم شیری که وارد دهانش می‌شود، بیشتر از ظرفیت دهان نوزاد باشد، هوای زیادی وارد معده‌ی نوزاد می‌شود. همین موضوع باعث نفخ شکم نوزاد می شود.

حباب‌های محلول در آب
اگر به نوزادتان شیرخشک می دهید سعی کنید حبابهای هوای محلول در آب را از بین ببرید. قبل از مصرف چند دقیقه آن را در جایی ثابت بگذارید تا حباب‌های هوای محلول در شیر به‌طور کامل ازبین برود.
هرچه شیشه‌ی شیر را بیشتر تکان بدهید، هوای بیشتری وارد شیر می‌شود که مصرف زودهنگام آن باعث نفخ و دل‌دردِ کودک می‌شود.

مصرف غذاهای نفخ‌دار در دوران شیر دهی
غذایی که مادر می خورد تاثیر مستقیمی در نفخ نوزاد دارد. غذاهای نفاخ مهمترین عامل نفخ شکم نوزاد است.

زیاد گریه کردن نوزاد
وقتی نوزاد گریه می کند هوای زیادی وارد معده‌ او می‌شود. اگر می‌خواهید نوزادتان کمتر دچار نفخ شود، سعی کنید او را آرام نگه‌دارید.

نگذارید هوای زیادی وارد معده نوزاد شود
مهم‌ترین کار این است که نگذارید این هوای زیادی وارد معده‌ نوزاد شود. زمان شیردادن، نوزاد را در موقعیت مناسب قرار بدهید. بهترین حالت، قراردادن نوزاد روی دست و به شکلی است که سرش کمی بالاتر از بدن باشد.
اگر نوزاد شیر خشک می‌خورد، شیشه را طوری در دهانش بگذارید که کمترین میزان هوا وارد معده‌ نوزاد شود. سوراخ سرشیشه هرچه ریزتر باشد، بهتر است. سوراخ بزرگ باعث می‌شود شیر با سرعت بیشتری وارد دهان نوزاد شود و در هنگام بلعیدن شیر هوای بیشتری وارد معده‌اش شود.

رژیم غذایی مناسب مادر
تغییر رژیم‌غذایی مادر به کاهش نفخ نوزاد کمک زیادی می‌کند. بعضی از نوزادان ممکن است به برخی از غذاها مانند لبنیات، سویا، گلوتن، تخم‌مرغ، آجیل و مرکبات حساسیت داشته باشند.

گرفتن آروغ نوزاد
بعد از شیر خوردن نوزاد سعی کنید با ضربه‌های آرام به پشتش امکان خروج هوا را از معده‌‌اش فراهم کنید. فرق نمی کند نوزاد شیر مادر می خورد یا شیر خشک ، حتما باید بعد از شیر خوردن نوزاد را روی شانه‌تان قرار بدهید تا آروغ بزند.
اگر این روش مؤثر نبود، بهتر است او را از شکم روی دست خود قرار بدهید و آرام به پشتش بزنید.

برای درمان نفخ شکم نوزاد می توان از عرق نعنا استفاده کرد؟
پزشکان متخصص اطفال معتقدند عرق نعنا فقط باید برای درمان نفخ نوزاد بالای سه ماه استفاده شود،البته آن هم باید زیر نظر پزشک باشد. توصیه پزشکان این است که والدین سر خود به نوزاد عرق نعنا ندهند چون نمی توانند به خوبی دوز آن را اندازه بگیرند.
معده نوزاد خیلی حساس است به همین دلیل باید حتما حواستان به اندازه و دوزی که از عرق نعنا استفاده می‌کنید، باشد. نکته مهم دیگر هم این است که دارویی که برای نوزاد استفاده می شود باید حتما استریل باشد.

نکات مهم درباره استفاده از عرق نعنا برای نوزادان
اگر نوزاد زیر سه ماه است اصلا از عرق نعنا برای درمان نفخ استفاده نکنید.
از عرق نعنا برای ماساژ شکم نوزاد استفاده نکنید. این کار در نوزادان می تواند بسیار خطرناک باشد.
در مصرف عرق نعنا برای کودکان و نوزادان زیاده روی نکنید، مصرف بیش از حد عرق نعنا بر سیستم گوارش، حرکات تنفسی و قلب کودک تاثیر منفی می‌گذارد.

تاثیر شیر مادر بر نفخ نوزاد
برخی از مواد غذایی می‌ تواند طعم و بوی شیر مادر را تغییر دهد که می ‌توان به سیر، پیاز، کلم، شلغم، لوبیای سبز، حبوبات، ریواس و زردآلو اشاره کرد و احتمال دل‌ دردهای ۲۴ ساعته شیرخوار را به وجود ‌آورد.
در ضمن مصرف زیاد هندوانه، خربزه، هلو و دیگر میوه‌ های نوبرانه، نرسیده و کال در ایجاد اسهال و دل ‌درد کودکان تاثیر می ‌گذارند.
در بعضی خانواده ‌ها مصرف برخی مواد غذایی توسط مادر در فرزند شیرخوارشان ایجاد حساسیت و آلرژی می ‌کند که می ‌توان به شیر گاو، تخم‌ مرغ، فراورده‌ های گوشتی، بادام ‌زمینی و فراورده ‌های سویا اشاره کرد که بهتر است از برنامه غذایی حذف شوند.

نفاخ ها
موز نفاخ است و زیادخوردن آن خصوصا در سرد مزاجان تولید گاز معده می کند.
خیار نفاخ است.
مصرف زیاده از حد گوجه سبز باعث نفخ معده می شود.
انار برای کسانی که دچار نفخ معده هستند، ضرر دارد.
زردآلو به طور کلی دیر هضم و نفاخ است و علاج نفخ آن، خوردن هسته زرد آلوی شیرین است.
تمام حبوبات نفاخ هستند.
تخم مرغ به دلیل گوگرد موجود، ایجاد نفخ در شکم می کنند.
پسته خصوصاً پسته خام، نفاخ است.
شاه توت نفاخ است.
گیلاس طبیعتی سرد دارد و مصرف زیاد آن باعث نفخ معده می شود.
مصرف زیاد خربزه باعث نفخ می شود.
زرشک نفاخ است.
عسل برای کسانی که به نفخ شکم مبتلا هستند توصیه می شود.
شیر نفاخ است .
پوست انگور دیر هضم است و موجب دل درد، نفخ و عوارض دیگر می گردد.
زیاده روی در مصرف انجیر تولید نفخ شکم و اسهال کرده و برای چشم نیز مضر است.
مصرف زیاد خاکشیر، ممکن است سبب افزایش موقتی نفخ شکم شود.
زیاده روی در خوردن فندق، ایجاد نفخ و گاز شکم می کند.
کشک نفاخ است .
تره، ترب و پیاز، نفاخ هستند.
کاهو دارای مقدر زیادی الیاف است که تولید گاز و نفخ در معده می کند.
زیاده روی در مصرف کلم موجب ایجاد نفخ و افزایش فشار خون می شود.

غیر نفاخ ها
شلغم اشتها آور و بی نفخ است .
ماش بسیار زود هضم و غیر نفاخ است .
هلو با هر معده ای سازگار است و نفخ ایجاد نمی کند .
چغندر ، آرام بخش و خنک است و اگر پخته شود ایجاد نفخ نمی کند.
شوید نفخ شکم را از بین می برد.
گشنیز ضد نفخ است و دل درد را بر طرف می کند.
جعفری نفخ را کاهش می دهد.
عرق نعنای خالص بسیار ضدنفخ است.
مرباى پوست هندوانه مبارز سرسخت نفخ معده است.
از فلفل قرمز به عنوان داروی ضد نفخ استفاده می شود.
زیره سیاه خاصیت ضد نفخ دارد.
چای سبز باعث تقویت معده شده و ضمن دفع سموم بدن، نفخ معده را نیز برطرف می کند.
آویشن کوهی ناراحتی های معده را از نظر هضم و نفخ به طور کلی برطرف می کند.
کنگر فرنگی، گاز و نفخ معده و روده را از بین می برد.
رازیانه خاصیت ضد نفخ دارد.
نوشیدن یک فنجان دم کرده ریحان، نفخ و گاز معده را از بین می برد.

توصیه می شود در فرایند شیردهی نکات زیر رعایت شود
مادران باید در موقعیت راحتی به نوزاد شیر بدهند. باید بنشینند و تکیه بدهند و بالشی زیر دستشان بگذارند و به نوزاد شیر بدهند تا هم خودشان در شرایط مناسبی باشند و خسته نشوند و هم نوزاد راحت باشد و با آرامش شیر بخورد، به اصطلاح مادران باید روی یک تخت چهار بالش بنشیند و بچه شیر بدهند چرا که شیر دهی یک مکانیسم ذهنی - جسمی است.
همچنین به زور نباید سینه را داخل دهان کودک گذاشت چرا که نوزادان مقدار کمی شیر که می خورند، نفس می گیرند و مجدداً شیر می خورند و این امر نیاز به صبر و حوصله مادر دارد.
پس از شیردادن حتماً آروغ نوزاد را بگیرید. سر نوزاد را روی شانه خود قرار دهید و آرام آرام به پشت او بزنید تا باد گلو بزند.
برای رفع نفخ نوزادان نیز مادر هر روز یک لیوان جوشانده رازیانه و زیره همراه با عسل میل کنند. همچنین مادران می توانند برای رفع نفخ در نوزاد، خودشان نیز عرق نعناع استفاده کنند.
برای کاهش نفخ نوزادان بهتر است مادر شیرده از غذاهای نفاخ استفاده نکند، آرامش داشته باشد و هنگام شیر دادن به کودک نیز استرس و نگرانی نداشته باشد.
بهترین درمان مشکل نفخ، بغل کردن نوزاد و نوازش است. می توان از موسیقی ملایم نیز برای آرام کردن نوزاد استفاده کرد. در صورتی که نوزاد بیش از حد بی قرار بود می توان حوله گرم را روی شکم او قرار داده و او را نوازش کرد.
در صورتی که نفخ نوزاد با موارد بالا برطرف نشد، می توانید به متخصص کودکان مراجعه کنید و داروی ضد نفخ بگیرید.