علل عقب ماندگی نوزادان، عوامل موثر

بر اساس یافته های محققان فنلاندی در صورت فراهم نشدن پروتئین ها نوزاد با مشکلاتی همچون عقب افتادگی و عدم رشد مغزی مواجه می شود که جبران ناپذیر است. عدم استفاده از پروتئین باعث اختلال در رشد و اتلاف پروتئین از نسوج بدن می شود. همچنین کمبود آن در تغذیه کودکان می تواند باعث ایجاد بیماری شود. گیاهان قادرند با استفاده از منابع ازتی همچون آمونیاک و نمک های نیترات و نیتریت در مقابل انرژی خورشید پروتئین تولید کنند اما انسان و حیوانات اهلی برای رفع احتیاجات پروتئینی روزانه ناگزیر به استفاده از منابع خارجی پروتئین هستند.

براساس پیشنهاد سازمان خواروبار و کشاورزی (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) یک فرد می تواند ۵۰ درصد پروتئین مصرفی روزانه خود را از پروتئین گیاهی و ۵۰ درصد بقیه را از پروتئین حیوانی تامین کند.

محققان می گویند: چنانچه جیره غذایی انسان محدود به پروتئین گیاهی همچون گندم و ذرت شود، بدن با کمبود شدید اسید آمینه ضروری و ایجاد عوارضی می شود، مانند کواشیور کور و مارسموس نمونه هایی از کمبود پروتئین است.

به گفته آنان مصرف گوشت، ماهی، برنج، ذرت با لوبیا، شیر با نان یا مخلوط کردن شیر خشک و آرد گندم باعث رفع کمبود لیزین گندم و بالا بردن ارزش بیولوژیکی پروتئین می شود. بر اساس محققان نقش پروتئین ها در سرعت رشد نوزادان از آغاز تولد بسیار حائز اهمیت است به طوری که در صورت فراهم نشدن این ماده حیاتی نوزاد با مشکلاتی همچون عقب افتادگی، رشد نکردن مغز و جسم مواجه می شود که جبران ناپذیر است.

به گفته محققان نقش پروتئین ها در بدن شامل تامین رشد، تولید ترکیبات ضروری، تنظیم تعادل آب، ثابت نگه داشتن PH خون و محرک سنتز پادتن ها است. آنان تاکید دارند که پروتئین های کامل باعث ایجاد توازن و تعادل بین هشت اسید آمینه ضروری که بافت های بدن را می سازد؛ می شود که در مواد غذایی با منشاء حیوانی همچون گوشت، طیور، آبزیان و غذاهای دریایی و تخم مرغ وجود دارد. ولی پروتئین های غیرکامل فاقد اسید آمینه ضروری است و پس از تغذیه کامل در بدن موثر نیستند اما چنانچه با کمی پروتئین حیوانی ترکیب شوند به صورت کامل در می آیند.

عقب ماندگی ذهنی

عقب ماندگی ذهنی به طور نسبی با محدود شدن عملکرد اجتماعی همراه می باشد و به معنی نقص هوشی در مقابل دمانس است . در حقیقت با فراهم کردن اقدامات آموزشی و اجتماعی ، این افراد می توانند یک زندگی طبیعی را در خارج از بیمارستان داشته باشند مانند انجام کار های خانه داری، مدارس ویژه، صنایع دستی . عقب‌ماندگی ذهنی مشکلی است که با اختلال در مهارت های انطباقی و عملکرد هوشی زیر حد طبیعی تشخیص داده می شود. عقب‌ماندگی ذهنی در افراد زیر ۱۸ سال شروع می شود و این افراد می توانند به مهارتهای انطباقی بپردازند و منظور از این مهارت ها این است که در هر سن خاص ، انجام این مهارت ها از آن ها انتظار می‌رود .

طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی :

عقب ماندگی ذهنی با تجه به میزان بهره هوشی از خفیف تا عمیق مشخص می شود که به صورت زیر طبقه بندی شده است :

قدیمی ترین طبقه بندی از عقب ماندگی ذهنی با توجه به شدت علایم مرضی می باشد

- کانا با بهره هوشی ۳۰ ـــ ۰

- کالیو با بهره هوشی ۵۰ ـــ ۳۰

- کودن با بهره هوشی ۷۰ ـــ ۵۰

کدام دسته از عقب‌مانده‌های ذهنی بچه‌های سالمی می توانند به دنیا آورند ؟

عقب‌مانده‌های ذهنی متوسط به طور معمول دارای شکل ظاهری مشخصی هستند . همچنین بیشتر آن ها از بدو تولد در بیشتر فعالیتهای ذهنی و جسمی عقب می باشند . از سال اولی که به مدرسه می روند مردود می‌شوند . بسیاری از آن ها با کمک و با تجدید در امتحان قبول می‌شوند. اما نمی توانند بیشتر از دو تا چهار کلاس درس بخوانند در این صورت به آن ها پیشنهاد می شود که از ابتدا به مدرسه مخصوص بروند . همچنین کارهای ساده را به مدت بسیار طولانی فرا می گیرند و تعداد بسیار کمی از آن ها ازدواج می‌کنند، اما به کمک خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی نیاز دارند . این احتمال در آن ها بسیار زیاد است که فرزندان کاملا سالمی نداشته باشند، و به این شرط که عقب‌ماندگی ذهنی آن ها به دلیل وراثت نبوده باشد و وابسته به دلایلی مانند عفوت مغزی و یا ضربه مغزی باشد . رشد هوشی این افراد ، به اندازه یک کودک ۸-۷ ساله می باشد این نسبت به نیبت عقب مانده‌های خفیف خیلی کم تر می باشد .

در کدام فاصله سنی تولد فرزندان سبب عقب‌ماندگی ذهنی کودک می گردد ؟

در صورتی که با فاصله کمتر از سه سال، پس از تولد طفل ، کودک دیگری به دنیا آید معمولا در سالهای اولیه عمر، انحراف توجه از کودک به فرزند جدید و در نتیجه عدم دریافت تحریکات مناسب روانشناختی سبب عقب‌ماندگی ذهنی متوسط می گردد . با توجه به تحقیقات انجام گرفته شده ، فاصله‌گذاری کمتر از ۳۶ ماه ، احتمال عقب‌ماندگی ذهنی در طفل را افزایش می دهد و لازم است که تاثیر این فاکتور بیشتر تحت بررسی قرار گیرد .

سایر عوامل موثر در عقب‌ماندگی ذهنی کودکان :

- آنومالی‌های ایدیوپاتیک مادرزادی

- تراتوژن‌ها

- اختلالات پیش از تولد

- عفونت‌های داخل رحمی

- اختلال کارکرد جفت

-مسایل حوالی تولد

- نارس بودن بسیار شدید

- صدمات ناشی از هیپوکسی وایسکمی

- خونریزی‌های داخل جمجمه

- آنومالی‌های میتوکندریال

- اختلالات ژنی

- ناهنجاری‌های کروموزومی

- سموم

- سندرم‌های پلی ژنتیک فامیلیال

اختلالات متابولیک

- غرق شدگی و خفگی

- صدمات مغزی

- عفونت‌ها

- اختلالات متابولیک

- سموم از جمله سرب

- خونریزی‌های داخل مغز

- سوء تغذیه

- از هم گیسختگی خانواده

تاثیر مصرف دخانیات در عقب‌ماندگی ذهنی کودک :

استفاده از دخانیات مانند قلیان و سیگار باعث ایجاد عقب‌ماندگی ذهنی در کودک می شود و همچنین تحقیقات بسیاری در این باره انجام گرفته شده است که این تحقیقات نشان داده است که استفاده از دخانیات در دوران بارداری چه به صورت سیگار و چه به صورت قلیان ، تفاوت معنی‌داری در موارد این تحقیق یافت نشده است .

اثر عقب ماندگی ذهنی بر خانواده :

در صورتی که عقب ماندگی ذهنی در نوزاد تشخیص داده شود والدین دیسترس می شوند. برخی از آن ها کودک را قبول نمی کنند و در این صورت طرد کردن به مدت طولانی دوام ندارد به طور معمول پس از سال اول تشخیص گذاشته می شود .

والدین به ناچار آرزوهای خود را عوض می کنند که بعضی اوقات با افسردگی طولانی والدین و احساس گناه و شرم و خشم همراه می باشد .

عقب ماندگی به علت عوامل محیطی ، اجتماعی و فرهنگی :

معمولا عوامل محیطی بسیاری در هوش و سازگاری تمامی کودکان از جمله عقب ماندگان ذهنی تاثیر دارد. همچنین در ایجاد عقب ماندگی ذهنی تاثیرات محدودتری مانند ناپایداری خانواده، فقر، وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی بد و محرومیت های فرهنگی ، تغذیه، و استرس های مکرر و فوق تحمل در محیط زندگی کودک نقش دارند .

درمان عقب ماندگی ذهنی معمولا یک فرایند چند جانبه می باشد . همچنین برای درمان کودکانی که عقب ماندگی ذهنی آن ها به دلیل عوامل روانی - اجتماعی می باشد می توان با ایجاد محیطی تحریک کننده آنها را به سطحی از بهنجاری رساند که توانایی ارائه ی پاسخ های بهنجار به محیط پیرامونشان را داشته باشند