چطوری نوزاد را بخوابانیم؟

نوزادان معمولا در چند ماه اول الگوی مناسب خواب خود را تنظیم می کنند و اگر به نظرتان می رسد که نوزاد شما در یک سال اول زندگی مدت بسیاری را در خواب می گذراند باید بدانید که احتمالا در سال دوم نیز از همین الگو تبعیت خواهد کرد. این نوزادان معمولا از دوازده ماهگی تمام طول شب را می خوابند (در حالی که برخی نوزادان دیگر دیرتر چنین برنامه خوابی را به دست می آورند)، وقتی نوزاد شروع به چهاردست و پا رفتن می کند در طول روز انرژی بسیاری را مصرف می کند و در نتیجه می تواند بدون وقفه ۱۰ الی ۱۱ ساعت را در خواب بگذراند.
با اینکه او به خواب نیاز دارد در عین حال می تواند خود را همراه با شما بیدار نگه دارد. ممکن است کودک بیش از حد گریه و زاری کرده باشد یا گرمش باشد و در نتیجه تنش بسیار زیادی داشته و ناراحت باشد به طوری که خوابیدن برایش غیرممکن باشد. اگر نوزاد خودش را به شما می چسباند و بی خواب است و احساس ناامنی می کند بهترین درمان برای او وجود شما می باشد.
در کنار او بمانید او را نزدیک به خود نگه دارید و تکان بدهید، برایش آواز بخوانید، او را آرام کنید و با خود راه ببرید تا احساس کند قصد ندارید او را ترک کنید و به نزدیک بودن شما اطمینان پیدا کند. این کار ممکن است نیم ساعت طول بکشد اما معمولا کودک بعد از ده یا پانزده دقیقه در آغوش شما به خواب می رود و سپس می توانید دوباره او را به گهواره اش بازگردانید.

نوزادان کم خواب
بعضی از نوزادان به طور طبیعی به خواب کمتری نیاز دارند. نوزادان کم خواب معمولا موجوداتی هشیار، کنجکاو، باهوش و بسیار مهربان هستند. آنها به سرعت این واقعیت را درک می کنند که شما در تمام طول شب در نزدیکی آنان هستید و با گریه و صدا کردن سعی می کنند توجه شما را جلب کنند. گریه نوزاد نباید به هیچ وجه نادیده گرفته شود. نوزادی که تنها رها می شود تا گریه کند به سرعت یاد می گیرد که بزرگسالان به گریه های او که برای درخواست کمک یا دریافت عشق است توجهی نمی کنند. در چنین موقعیتی کودک می آموزد که برای جلب توجه گریه نکند و معمولا منزوی و گوشه گیر می شود.
نباید از کم خواب بودن نوزادتان ناراحت شوید. او با این رفتار اجتماعی بودن و هوش سرشار خود را نشان می دهد زیرا در تمام مدت در حال یادگیری است و با بزرگتر شدن او متوجه خواهید شد که دوستی با ارزش برای خود پیدا کرده اید. اگر نوزاد قبل از رفتن شما به رختخواب از خواب بیدار شد سعی کنید او را درون یک آویز با خود حمل کنید و یا او را روی صندلی های متحرک بگذارید تا با حرکت کردن های مداوم خود را خسته کند.
راه حل ها: نوزادان کم خواب اغلب به سرگرمی نیاز دارند به همین دلیل به محض اینکه کودک توانایی نشستن را به دست آورد می توانید مقداری اسباب بازی نرم یا کتاب های نرم در گهواره در مقابلش قرار دهید. یک آینه به گوشه گهواره او نصب کنید تا بتواند چهره خود را ببیند و با آن صحبت کند. یک آویز متحرک در بالای گهواره که صداهایی نیز تولید کند می تواند برای مدت طولانی کودک را سرگرم کند.
اگر نوزاد شما فقط ناله می کند لازم نیست فورا از جای خود بلند شوید زیرا معمولا بدون هیچ کاری دوباره به خواب خواهد رفت اما اگر ناله های او تبدیل به گریه واقعی شد باید پیش او بروید و او را ببینید. اولین باری که پیش او رفتید برای آرام کردنش با او صحبت کنید و به پشتش ضربه های آرام بزنید. اگر این روش کارآیی لازم را نداشت باید او را از رختخوابش بلند کنید و بعد از آرام شدن دوباره سرجایش برگردانید و اتاق را ترک کنید. اگر او همچنان به گریه ادامه داد می توانید هر پنج دقیقه یک بار پیش او برگردید و او را آرام کنید(اگر این کار را کردید باید سعی کنید بدون بلند کردن او را آرام کنید برای مثال با تکان دادن گهواره یا صحبت کردن با او).

برنامه منظم زمان خواب
با بزرگتر شدن نوزاد لازم است توجه خاصی به زمان خواب او داشته باشید و احتمالا برنامه مشخصی برای آرام کردن و خواباندن او خواهید داشت مانند خواندن یک داستان، یک شعر و یا یک بازی ملایم.
هر چه در توان دارید برای آرامش و خونسردی و شادی کودک قبل از خواب انجام دهید. در صورت لزوم سعی کنید در ساعات انتهایی شب کودک را به دلیل یک رفتار نادرست کوچک سرزنش نکنید. قطعا نمیخواهید فرزندتان با چشمانی اشک آلود و روحیه ای غمگین به رختخواب برود.
هیچ چیز جادویی درباره اتاق خواب یا گهواره کودک وجود ندارد. شما بهترین همبازی کودکتان هستید و او وقتی با همراهی شما به خواب برود شادترین لحظات را می گذراند. اگر هنوز احساس می کنید انرژی دارید می توانید به کودک اجازه بدهید در اطراف شما مشغول بازی شود تا اینکه بالاخره روی پایتان یا روی صندلی در نزدیکی شما به خواب برود. به جای اینکه کودک را به تنهایی به اتاق خوابش در طبقه بالا ببرید و او را ناراحت کنید تا مرتبا شما را صدا بزند می توانید در حالی که روی مبل نشسته اید یک بالش روی زانوی خود بگذارید تا کودک سرش را روی آن بگذارد و به خواب برود. به محض خوابیدن می توانید او را به گهواره اش منتقل کنید. در این صورت کودک با آرامش تمام به خواب خواهد رفت و احتمالا تمام طول شب را نیز خواهد خوابید.

عادت به برخی اشیا برای احساس آرامش
ممکن است فرزندتان به یک وسیله خاص مانند یک عروسک، یک دستمال کوچک یا تکه ای از یک پتوی کهنه عادت کند. این شیء هر چیزی که باشد نباید آن را از کودک دور کنید و یا سعی در عوض کردن آن داشته باشید. شما ممکن است متوجه شوید که کودک به رفتارهای خاصی مانند تکان دادن، مکیدن شست، پیچاندن مو یا مالیدن لب بالاییش عادت کرده است و شب ها در موقع خواب این کار را تکرار می کند. هیچ کدام از این عادات مشکلی برای کودک به وجود نخواهد آورد. استفاده از این روش به کودک کمک می کند تا به تنهایی به خواب برود و فردی متکی به خود باشد. وی در زمان مناسب این عادات را کنار خواهد گذاشت.

تغییر در برنامه خواب نیمروزی کودک
بعضی از نوزادان از همان بدو تولد سراسر شب را در خواب می گذرانند و برخی دیگر نه. کاملا طبیعی است که هر قدر کودک تحرک بیشتری داشته باشد و انرژی بیشتری در طول روز صرف کند به خواب بیشتری نیاز خواهد داشت. خواب شبانه روزی کودک در نوبت های خواب روزانه و خواب شب او تقسیم می شود.
با بزرگتر شدن کودک معمولا خواب شبانه او بدون وقفه می شود و خواب های روزانه اش نیز نظم بیشتری پیدا می کنند و یک نوبت در صبح و یک نوبت در بعد از ظهر با مدت زمان های متفاوت به خواب می رود. با گذشت زمان تعداد دفعات خواب روزانه او نیز تغییر می کند. او ممکن است خواب صبح را به بعد از ناهار موکول کند و یک بار دیگر نیز در ساعت سه و نیم یا چهار بعد از ظهر خواب کوتاهی داشته باشد و در حدود ساعت هفت شب نیز به خواب شبانه برود. به هر حال ممکن است هر روز شاهد تغییر در این الگو باشیم.
باید انتخاب ساعت خواب نیمروزی را به عهده خود کودک بگذارید. سعی نکنید ساعت این خواب را به او تحمیل کنید و به جای آن سعی کنید وقت خود را نیز خالی بگذارید تا همزمان شما هم بتوانید استراحت کوتاهی داشته باشید. بعد از بیدار شدن هردوی شما انرژی بیشتری داشته و سرحال تر خواهید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
خب، شاید بخواهید بدانید که به طور کلی خواب نرمال نوزاد در طول شبانه‌روز چقدر و با چه کیفیتی است.
خواب نوزادان چگونه باید باشد؟
نوزادان در ماه‌های ابتدایی اغلب مواقع در خواب هستند و هر چند ساعت یکبار برای خوردن شیر بیدار می‌شوند. خواب نوزاد از اهمیت فراوانی برخوردار است و موجب سلامت جسمی و ارتقا سلامت ذهنی او می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا انرژی‌هایش را ذخیره کند.

میانگین زمان مناسب برای خواب نوزاد
نوزادان ساعات زیادی از ابتدای عمر خود را در خواب سپری می‌کنند و در حدود ۸ تا ۹ ساعت از روز و ۸ ساعت از شب را می‌خوابند البته اکثر نوزادان توانایی پیوسته خوابیدن را ندارند و تا ۳ ماهگی هر ۳ تا ۴ ساعت یکبار از خواب بیدار می‌شوند و شیر می‌خورند. نیاز نیست که برای شیر خوردن نوزاد خود را از خواب بیدار کنید اما اگر نوزاد ۵ ساعت بدون شیر خوردن خوابید حتما او را برای شیر خوردن بیدار کنید.

انواع خواب نوزاد
خواب نوزادان انواع مختلفی دارد که بدین صورت است.
خواب نوزاد در مرحله REM یا حرکت سریع چشم‌ها:
نوزادان معمولا ۱۶ ساعت در شبانه روز در خواب هستند و حدود ۸ ساعت از این زمان را در خواب REM سپری می‌کنند درحالی که کودکان بزرگتر زمان کمتری را در این خواب به سر می‌برند. این خواب سبک است و در آن چشم‌های نوزاد با سرعت به جلو و عقب حرکت می‌کند.
خواب نوزاد در مرحله غیر‌REM
خواب نوزاد در مرحله غیر‌ REMدارای ۴ مرحله زیر است:
1. در مرحله اول نوزاد در حال چرت زدن است و چشمانش باز و بسته می‌شود.
۲. در مرحله دوم خواب نوزاد سبک است و با کوچکترین صدایی دست و پاهایش را تکان می‌دهد.
3. در مرحله سوم خواب نوزاد سنگین می‌شود و نوزاد آرام و بدون حرکت میخوابد.
۴. در چهارمین مرحله، خواب نوزاد بسیار سنگین می‌شود و نوزاد کاملاً آرام و بدون حرکت می‌خوابد و حتی با سر و صدا نیز از خواب بیدار نمی‌شود.

چگونه بفهمم خواب نوزادم سنگین شده است؟
نوزاد هر بار که می‌خوابد ابتدا وارد مرحله اول و سپس مرحله ۲ و ۳ و ۴ می‌شود و بعد از آن دوباره به مرحله ۳ و سپس ۲ باز می‌گردد و پس از آن وارد خواب remمی شود. برخی از نوزادان در ماه‌های ابتدایی از خواب عمیق به خواب سبک می‌روند و سپس به خواب برمی گردند.
هنگامی که نوزاد از خواب بیدار می‌شود هوشیار بوده و متوجه صداهای اطراف خود می‌شود و سپس با تکان دادن دست و پا و گریه به آن عکس العمل نشان می‌دهد. اگر بعد از بیدار شدن به کودک شیر دهید می‌توانید از گریه او جلوگیری کنید. الگوی خواب نوزاد از دوران جنینی در شکم مادر باردار آغاز می‌شود و در 8 ماهگی جنینی توانایی خواب را پیدا می‌کند.

علایم آمادگی برای خوابیدن نوزاد
• مالش چشم ها
• کشیدن خمیازه
• خیره شدن به یک نقطه
• گریه
اگر نوزادتان هریک از این علایم را داشت به او کمی شیر دهید و در آغوش بگیرید تا آرام شود و سپس او را در تختش بگذارید تا یاد بگیرد به تنهایی بخوابد. کارهایی که ما برای به خواب رفتن نوزاد به کار می‌بریم ممکن است به یک عادت تبدیل شود پس از همان ابتدا او را برای به خواب رفتن بغل نگیرید. شما می‌توانید برای او یک موسیقی ملایم پیش از خواب پخش کنید.
برای تنظیم ساعت بیولوژیکی نوزاد او را پیش از تاریک شدن هوا در تختش بخوابانید و فضا را آرام و تاریک کنید تا یاد بگیرد با تاریک شدن هوا بخوابد و در روز بیدار شود.

درجه حرارت مناسب اتاق برای خوابیدن نوزاد
• درجه حرارت اتاق نوزاد برای خواب بهتر باید بین ۲۴ تا ۲۵ درجه سانتیگراد باشد.
• هنگام خواب لباس زیاد بر تن نوزاد نکنید و به جای آن دما را تنظیم کنید.
• اتاق کودک نباید خیلی گرم باشد زیرا کودک عرق می‌کند و آب بدنش کم می‌شود و برای کم آب نشدن بدن شیر بیشتری می‌خورد.
• اتاق کودک نباید خیلی سرد باشد زیرا انرژی که باید صرف رشد او شود صرف گرم کردن بدنش می‌شود. کودک در هوای سرد سریع‌تر از معمول نفس می‌کشد و سرمای بیش از حد حتی می‌تواند موجب مرگ نوزاد شود.
بهترین وضعیت برای خواب نوزاد
نوزاد را در همه جهات بخوابانید زیرا استخوان جمجمه او شکل می‌گیرد و اگر همیشه یک طرف بخوابد، یک نقطه سر کمی استخوان را صاف‌تر می‌شود و عضلات او حالت شل یا سفت پیدا می‌کنند.
خواباندن نوزاد به همه جهات سبب برطرف شدن شکل نامناسب سر می‌شود و می‌تواند به سر بچه شکل دهد.

راههای تنظیم خواب نوزاد
برای تنظیم خواب نوزاد، شیردهی او هر ۲ ساعت در طول روز باشد. بسیاری از نوزدان ممکن است قادر نباشند که الگوی خواب و بیداری خود را تنظیم کنند، به خصوص اینکه نمی‌توانند خودشان را بخوابانند.
1. نوزاد خود را قبل از خواب در گهواره قرار دهید تا بیاموزد بدون شما به خواب رود. در زمان قرار دادن نوزاد در گهواره صبر کنید زیرا او بلافاصله پس از قرار گرفتن در بستر به خواب نمی‌رود و معمولا 20 دقیقه طول می‌کشد و شاید در این زمان جنب و جوش و بی قراری کند. اگر او گریه می‌کند او را بغل کنید تا آرام شود اما دوباره در بستر قرار دهید تا یاد بگیرد چگونه به تنهایی به خواب رود.
۲. شیر خواران در ۳ تا ۴ ماه اول لوس نخواهند شد پس برای تمام گریه‌ها و داد و بیداد‌های تا ۳ ماهگی او را در آغوش بگیرید تا آرام شود اما اگر بیش از حد گریه کرد شاید او کولیک دارد. نوزادان کولیکی نیز در ساعتی از شبانه روز آرام هستند پس در این ساعات آنها را در بستر قرار دهید تا یاد بگیرند چطور آرام بخوابند.
3. برای جلوگیری از لوس شدن کودک روزانه 3 ساعت در حالت آرامش او را در آغوش بگیرید.
۴. اجازه ندهید نوزادتان بیشتر از ۳ ساعت در طول روز بخوابد. او را بیدار نگه دارید و سرگرم کنید تا خواب شب او تنظیم شود.
5. شیردهی نوزاد را تنظیم کنید و 2 ساعت یک بار به او شیر دهید تا شب هر ساعت از خواب بیدار نشود. نوزادتان را 4 تا 5 بار بدون آنکه زمان شیردهی باشد در آغوش بگیرید و نگذارید فکر کند که هر بار او را در آغوش می‌گیرید برای شیر دادن است. اگر نوزادتان در شب گریه می‌کند می‌تواند علتی به جز گرسنگی مانند کسلی، تنهایی و یا گرمای بیش از حد داشته باشد.
۶. با رشد کودک شیردهی شب هنگام کودک را کوتاه نمایید و فقط هنگام خوابیدن به او شیر دهید تا یاد بگیرد در شب برای شیر خوردن بیدار نشود اگر او در شب بیدار شد با او بازی نکنید و چراغ را روشن نکنید.
7. فقط هنگامی پوشک کودک را در شب عوض کنید که مدفوع کرده باشد و یا دچار ادرار سوختگی شده باشد. زمان تعویض کهنه در شب سکوت کنید و بهتر است این کار در نور کم باشد و در این هنگام با کودک حرف نزنید و بازی نکنید.
۸. آخرین شیرتان را در زمان خواب خود به نوزاد بدهید و با او به بستر بروید تا عادت مناسب خوابیدن در او ایجاد گردد.

نکات مهم در حفظ ایمنی خواب نوزاد
• نوزاد را به پشت بخوابانید اما اگر کودک شما آنقدر بزرگ شده که خودش به روی شکم بچرخد، جای نگرانی لازم نیست.
• از خواباندن نوزاد به پهلو بپرهیزید.
• به نوزاد پستانک بدهید تا چرت بزند ولی پستانک نباید جایگزین شیر دادن و نوازش کردن نوزاد شود.
• وسایل نرم مانند ضربه گیر، متکا، کوسن و پتوهای اضافی را از تخت کودک هنگام خواب بردارید.
• زیر سر شیرخوار هنگام خواب باید سفت، صاف و بدون حرکت باشد.
• نوزاد را در تخت خواب محافظ دار مخصوص کودک بخوابانید و تخت را در اتاق خواب خودتان قرار دهید تا در صورت لزوم سریع به پیش کودک روید.