حساسیت کودک به غذا، علت

به گفته متخصصان، تغذیه انحصاری با شیر مادر در ۱۸۰ روز نخست زندگی تا حد بسیار زیادی سلامت کودک را تضمین می‌کند البته منظور از تغذیه انحصاری این است که جز شیر مادر و قطره مولتی‌ویتامین، هیچ ماده غذایی دیگری حتی آب هم به شیرخوار داده نشود.

این در حالی است که شروع زودرس غذای کمکی (قبل از شش ماهگی) سلامت کودک را حتی در دوران بزرگسالی تهدید می‌کند که یکی از آنها بروز آلرژی‌های غذایی است البته شاید شما هم با شنیدن اسم آلرژی یاد بادام‌زمینی، بادمجان، گوجه و... می‌افتید، اما در مورد بچه‌ها حتی مصرف شیر یا خامه هم می‌تواند حساسیت‌زا باشد.

آیا شما با مواد غذایی آلرژی‌زا آشنا هستید؟ اصلا از کجا بفهمیم کودک‌مان به چه خوراکی‌هایی حساسیت دارد؟ در صورت بروز حساسیت چه اقداماتی باید انجام داد؟

بعد از شش ماهگی، نیازهای غذایی بچه‌ها فقط با شیر مادر برآورده نمی‌شود بنابراین علاوه بر شیر مادر، باید غذاهای نیمه‌جامد به برنامه غذایی روزانه کودک اضافه شود.

فرنی یکی از اولین غذاهاست و به مروز زمان حریره بادام، پوره سیب زمینی و سوپ هم به آن اضافه می‌شود البته برای تنوع باید هر چند روز یکبار مواد تشکیل‌دهنده غذا مثلا سوپ را با مواد غذایی مثل رشته فرنگی، هویج و... تغییر داد.

دکتر شاداب مالکی، متخصص کودکان در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: با افزایش سن کودک می‌توان تنوع غذایی بچه‌ها را بیشتر کرد، اما در این میان باید حواسمان به حساسیت‌های غذایی هم باشد؛چراکه بعضی از بچه‌ها توانایی خوردن بعضی مواد غذایی را ندارند. باید بدانید حساسیت یا آلرژی به غذاها، یک بیماری ژنتیکی است که می‌تواند از والدین به بچه‌ها منتقل شود. حساسیت غذایی وقتی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن، یک ماده خوراکی را با یک ماده مهاجم مثلا میکروب‌ها اشتباه می‌گیرد و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد. این واکنش باعث بروز علائمی می‌شود که ازجمله مهم‌ترین آنها باید به کهیر جوش، تورم صورت، لب‌ها یا زبان استفراغ، دل‌درد، نفخ شکم، اسهال وجود خون در مدفوع، سرفه، مشکلات تنفسی و در موارد شدیدتر به بیهوش شدن کودک و کما اشاره کرد. البته این علائم، چند دقیقه تا چند ساعت بعد از خوردن ماده غذایی آلرژی‌زا ظاهر خواهد شد. همچنین هر بار که غذای جدیدی به برنامه غذایی کودک اضافه می‌شود باید والدین حواسشان به علائم آلرژیک باشد.

غذاهای ممنوع در سال اول
به گفته دکتر مالکی، شیر دام، تخم مرغ، ماهی، میگو، گوجه‌فرنگی، سویا گندم، انواع توت، گیلاس، آلبالو، کیوی خربزه، بادام زمینی، اسفناج و... ازجمله مواد غذایی محسوب می‌شوند که در سال اول نباید به کودک داد.

گروه دوم،مواد غذایی‌ای هستند که به جویدن بیشتری نیاز دارند (مثل آجیل، کشمش، ذرت و هویج). عسل، قهوه، شکلات، چای پررنگ، نوشابه، نخودفرنگی، باقلا، انجیر زردآلو، کیوی، آلبالو و... هم خوراکی‌های مضری به حساب می‌آیند که برای کودک خطرناکند. بنابراین با دادن هر کدام از این مواد غذایی به کودک باید مراقب علائم حساسیت‌های غذایی باشید.

پیشگیری کجای ماجراست؟
دکتر مالکی معتقد است برای جلوگیری از ایجاد حساسیت‌های غذایی نباید غذای کمکی را زودتر از موعد یعنی قبل از ۱۸۰ روزگی شروع کنید.

همچنین توصیه می‌شود غذاهای جدید را بتدریج به کودک بدهید تا دستگاه گوارش فرصت سازگاری با ماده غذایی جدید را پیدا کند. از طرفی هر ماده غذایی جدیدی که به کودک می‌دهید باید از یک قاشق مرباخوری شروع شود و بعد کم‌کم در روزهای آینده مقدار آن را اضافه کنید تا اگر کودک دچار حساسیت شد فرصت رساندن او به پزشک را داشته باشید البته خوشبختانه علائم حساسیت غذایی معمولا به‌ صورت خفیف خود را نشان می‌دهد، اما این احتمال هم وجود دارد که شدید باشد. وقتی هم یک غذای جدید به کودک می‌دهید حداقل تا سه روز بعد از آن، غذای جدید دیگری به او ندهید تا واکنش بدن کودک را به همان نوع جدید بسنجید. در هر صورت با مراجعه به پزشک، حساسیت غذایی کودک مشخص می‌شود و باید آن ماده غذایی را از رژیم غذایی او حذف کنید. بد نیست بدانید بعضی حساسیت‌های غذایی مثلا حساسیت به شیر، تخم‌مرغ، ماهی، بعضی میوه‌ها و... به مرور زمان و با بزرگ شدن کودک ممکن است از بین برود، اما حساسیت به خوراکی‌هایی مثل بادام‌زمینی و بادمجان معمولا تا آخر عمر باقی خواهد ماند.

شیر مادر ممنوع!
همان طور که اشاره شد در صورت بروز آلرژی به یک ماده غذایی خاص باید آن را از غذای کودک حذف کرد، اما اگر نوزادی که تنها غذای او شیر مادرش است به شیر مادر آلرژی داشته باشد چه باید کرد؟ دکتر مالکی در پاسخ می‌گوید: حساسیت به لاکتوز و مواد قندی در نوزادان منجر به حساس شدن روده، دل درد، استفراغ و خون در مدفوع می‌شود که در این شرایط نوزاد باید از شیر خشک بدون لاکتوز به جای شیر مادر تغذیه کند.

وقتی حساسیت اورژانسی است
گاهی حساسیت غذایی با علائم خطرناکی مثل تورم شدید صورت حلق، گلو یا انقباض شدید ناحیه حنجره، خس خس سینه و تنگی نفس شدید، کاهش فشارخون یا افت سطح هوشیاری در کودک بروز می‌کند که به مجموعه این علائم شوک آنافیلاکسی می‌گویند. در این صورت باید هر چه زودتر با اورژانس تماس بگیرید چون هر تاخیری می‌تواند سلامت کودک را تهدید کند.