صافی کف پای کودکان، بررسی علل مختلف

یک پزشک دارای فوق تخصص مچ پا در خصوص مشکل صافی کف پا در کودکان گفت: به صورت کلی هیچ روشی نمی‌تواند سیر تکاملی صافی کف پا در بچه‌ها را تغییر دهد و تشخیص این‌که صافی کف پا در کدام گروه از بچه‌ها در آینده علامت‌دار می‌شود مشکل است. علائمی که این بچه‌ها در آینده پیدا خواهند کرد، شامل درد پا، تغییر شکل پا و دردناک شدن زانو و کمر است. البته گروهی از کودکان هم که دچار صافی کف پا هستند، ممکن است هیچ‌گونه علامتی در آینده نداشته باشند.

دکتر بیژن ولی‌الهی در خصوص علل بروز این مشکل توضیح داد: صافی کف پا در دوران کودکی و نوجوانی علل مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل سابقه فامیلی، شلی لیگامانی، وجود استخوان فرعی ناویکولار و... است. مسأله مهم در مورد صافی کف پا این است که آیا این صافی به‌صورت انعطاف‌پذیر باقی می‌ماند یا در آینده انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و به‌اصطلاح خشکی مفصل پیدا می‌کند که در این حالت فرد برخی حرکات را در مفاصل پا از دست می‌دهد و حرکات چرخشی در پا کاهش می‌یابد.

به گفته وی، در سال‌های اول زندگی، صافی کف پا به‌صورت طبیعی وجود دارد و حدود ۴ الی ۵ سالگی به تدریج قوس کف پا تشکیل می‌شود. بنابراین صافی کف پا تا این سن نیازی به درمان ندارد. تنها در مواردی که صافی خیلی شدید باشد و یا کفش بیمار مدام تغییرشکل دهد، می‌توان درمان را شروع کرد که در این موارد معمولا از کفی طبی استفاده می‌کنیم. نکته مهم این‌جاست که کفی طبی که به بیمار داده می‌شود، نقشی در درمان و بهبود صافی کف پا ندارد. به همین علت مکرر از ما سوال می‌شود که پس چرا باید از این کفی طبی استفاده شود؟

این پزشک دارای فوق تخصص مچ پا افزود: هدف ما از دادن کفی طبی کاهش درد بیمار و جلوگیری از خراب شدن‌های مکرر کفش است. بنابراین صافی کف پا سیر طبیعی خود را طی خواهد کرد و اگر بنا بر اصلاح باشد، حدود ۷ الی ۸ سالگی باید قوس کف پا تشکیل شده باشد. اگر تا این سن قوس کف پا تشکیل نشده باشد، به تدریج با افزایش وزن کودک، شاهد دردناک شدن پا، دردهای شبانه و گاهی درد زانو خواهیم بود.

وی ادامه داد: کودکانی که صافی کف پا دارند معمولاً از این علائم شاکی هستند؛ نخست احساس درد و خستگی زودرس در ناحیه کف پا و ساق پا و همچنین ناتوانی در شرکت در فعالیت‌های ورزشی و مسابقات. اما یک متخصص مچ پا می‌تواند با گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی، صافی پا را تشخیص دهد و درمان موثر را پیشنهاد کند.

صافی کف پا در کودکان را جدی بگیریم دکتر ولی‌اللهی درمان‌های انتخابی این مشکل جسمی را این‌گونه تشریح کرد: در کودکانی که با وجود تغییر کفش یا استفاده از کفی‌های طبی هنوز علامت‌دار هستند، درمان جراحی پیشنهاد می‌شود که دو روش برای آن وجود دارد؛ نخست استفاده از یک عدد پیچ سیلندری‌شکل در ناحیه مفصل ساب تالار که به‌صورت جراحی کم‌تهاجمی انجام می‌شود و قوس کف پا را اصلاح می‌کند. روش دیگر که معمولا در سنین بالاتر انجام می‌شود، استفاده از استئوتومی استخوان پاشنه و گرافت استخوانی است.

وی با بیان این‌که امروزه با استفاده از پیچ‌های سیلندریکال قابل جذب، درمان جراحی صافی کف پا با نتایج بسیار خوبی همراه می‌شود، افزود: بهترین سن برای استفاده از این وسیله و این روش بین ۷ تا ۱۳ سالگی است و معمولا با استفاده از یک برش یک سانتی‌متری در ناحیه خارجی پا و زمان جراحی حدود ۲۰ دقیقه درمان صافی کف پا انجام می‌شود. بعد از جراحی نیز برای بیمار گچ کوتاه پا گرفته می‌شود که ۴ الی ۶ هفته ادامه دارد و پس ازچند روز بیمار می‌تواند کاملا روی پا بایستد و راه برود. این پیج که در مفصل ساب تالار به منظور درمان گذاشته می‌شود، معمولا نیاز به خارج کردن ندارد. البته در مواردی که پای بیمار تغییر شکل زیادی به علت صافی داشته باشد، استفاده از این پیچ کمکی نمی‌کند. در این‌گونه موارد از استئوتومی استخوان پاشنه همراه با گرافت استخوانی برای بلند کردن ستون خارجی پا که در نهایت موجب اصلاح قوس پا می‌شود، استفاده می‌کنیم.