چگونه کودک خود را تربیت کنیم؟

یکی از نکات برجسته در شیوه تربیتی متعادل، وجود بینش مثبت در مورد فرزندان است. این جهت گیری مثبت، منجر به تعاملات خوشایند بین والدین و فرزندان می شود. بیان یک جمله حمایت کننده و یا تشویق آمیز، کشیدن دست نوازش بر سر فرزندان و بوسیدن آن ها، از جمله تعاملات خوشایند میان والدین و فرزندان است.
این برخوردهای گرم و محبت آمیز، احساس عزت نفس را در فرزندان بر می انگیزد. نرم خویی، زیبایی کلام، داشتن چهره ای بشاش و متبسم و پرهیز از جملات کنایه آمیز و منفی، از نشانه های جهت گیری مثبت نسبت به فرزندان است. در روایات اسلامی نقل شده از پیامبر (ص) و اهل بیت آن حضرت، بر توجه مثبت به فرزندان و ایجاد فضایی سرشار از خوش بینی به آنان تاکید شده است. پیامبر اسلام (ص) یادآور می شود که فرزندان همواره باید مورد احترام و محبت قرار گیرند و نباید در برخورد با آن ها، روش های تند و حاکی از بد بینی وجود داشته باشد. ایشان می فرماید: «فرزندان خود را گرامی بدارید و آن ها را نیکو تربیت کنید.»
امام علی (ع) نیز در حدیثی بر ضرورت برجسته سازی نکات و ویژگی های مثبت افراد تاکید کرده و می فرماید: «یادآوری مکرر نقاط مثبت افراد، موجب تحرک بیشتر اشخاص شجاع و ترغیب افراد دلسرد و مسامحه کار (به کارهای مثبت) خواهد شد.» در خانواده های متعادل، دوری کودکان از اعمال ناشایست، به خاطر ترس آن ها از والدین نیست، بلکه علت اساسی آن، رعایت قوانین و مقررات و التزام به هنجارهای خانوادگی و اجتماعی است.
این کودکان به هنگام اشتباه، دچار ناامنی روانی نمی شوند، زیرا مطمئن هستند که هدایت و راهنمایی والدینشان به یاری آن ها می شتابد و در رفع اشتباه به آن ها کمک می کند. یک دختر شانزده ساله از آرامش روانی خویش در خانواده اش چنین می گوید: «والدین من یک خصوصیت خیلی خوب دارند و آن این که واقعا به حرف های من گوش می دهند. آنان این را درک می کنند که من باید استقلال خود را حفظ کنم و در آینده روی پای خود بایستم. بسیاری اوقات، هنگامی که توضیح می دهم چه می خواهم بکنم، به حرف هایم گوش می کنند. گاهی درخصوص عواقب آن کار به من هشدار می دهند. گاهی هم اجازه می دهند که خودم تجربه کنم و زمانی هم صریحا جواب منفی می دهند. اما همیشه علتش را بیان می کنند . این گونه برخوردها از سوی پدر و مادرم ، شرایط روانی مساعدی را برای من فراهم می کند.»
در خانواده های متعادل، نمرات درسی کودکان و حتی بهره هوشی آن ها، پیشرفت بهتری دارد. کودکان در این خانواده ها، حس کنجکاوی بیشتری دارند و خلاق هستند. از آنجا که بین رشد اخلاقی و روانی و اجتماعی این کودکان، هماهنگی وجود دارد، شاهد ظهور خلقیات مثبت در روحیه و رفتار آنان هستیم. شیوه تربیتی متعادل، ارتباط معناداری با پیشرفت تحصیلی فرزندان دارد. تربیت متعادل، انگیزه پیشرفت تحصیلی را در فرزندان افزایش می دهد.
از دیگر ویژگی های تربیت متعادل، وجود انعطاف در حد معقول در روابط میان والدین و فرزندان است. والدین موفق به اهمیت این نکته اذعان دارند که به هنگام بروز مشکلات و اختلافات، انعطاف و مدارا، راه منطقی تری برای برخورد با فرزندان است. گاهی اوقات رفتار یکسو گرایانه و انعطاف ناپذیر از سوی والدین، به فرزندان یاد می دهد که یک راه حل بیشتر وجود ندارد و باید یکی از طرفین، شکست را بپذیرد.
اگر والدین به هنگام آزرده شدن از فرزندان، با مهارت و تدبیر، آزردگی خود را ابراز کنند، این مسئله در ترمیم روابط میان آنان با فرزندان موثر خواهد بود. والدین موفق، تلاش می کنند که آزردگی از فرزندان را با بخشودن سریع آن ها، نادیده بگیرند. بدین ترتیب به فرزندان خود می آموزند که چگونه دیگران را با شیوه ای مناسب، نسبت به خطاهای خود آگاه سازند و درعین حال انتقام گیر و کینه جو نباشند.
والدین در خانواده های متعادل، نقاط ضعف فرزندان خود را نمی پسندند. اما آن ها را به خاطر داشتن این نقص ها، سرزنش نمی کنند. در شیوه تربیتی متعادل، والدین در کنار نقاط ضعف، به جنبه های مثبت شخصیتی فرزندان نیز توجه می کنند و در انتقاد از آن ها به جای خشونت از انصاف و عدالت یاری می گیرند. به عبارتی برای رفع نقاط ضعف فرزندان، از توانمندی ها و جنبه های مثبت شخصیتی آنان استفاده می کنند.
بیان یک جمله حمایت کننده و یا تشویق آمیز، کشیدن دست نوازش بر سر فرزندان و بوسیدن آن ها، از جمله تعاملات خوشایند میان والدین و فرزندان است.
این برخوردهای گرم و محبت آمیز، احساس عزت نفس را در فرزندان بر می انگیزد. نرم خویی، زیبایی کلام، داشتن چهره ای بشاش و متبسم و پرهیز از جملات کنایه آمیز و منفی، از نشانه های جهت گیری مثبت نسبت به فرزندان است. در روایات اسلامی نقل شده از پیامبر (ص) و اهل بیت آن حضرت، بر توجه مثبت به فرزندان و ایجاد فضایی سرشار از خوش بینی به آنان تاکید شده است. پیامبر اسلام (ص) یادآور می شود که فرزندان همواره باید مورد احترام و محبت قرار گیرند و نباید در برخورد با آن ها، روش های تند و حاکی از بد بینی وجود داشته باشد. ایشان می فرماید: «فرزندان خود را گرامی بدارید و آن ها را نیکو تربیت کنید.»
امام علی (ع) نیز در حدیثی بر ضرورت برجسته سازی نکات و ویژگی های مثبت افراد تاکید کرده و می فرماید: «یادآوری مکرر نقاط مثبت افراد، موجب تحرک بیشتر اشخاص شجاع و ترغیب افراد دلسرد و مسامحه کار (به کارهای مثبت) خواهد شد.» در خانواده های متعادل، دوری کودکان از اعمال ناشایست، به خاطر ترس آن ها از والدین نیست، بلکه علت اساسی آن، رعایت قوانین و مقررات و التزام به هنجارهای خانوادگی و اجتماعی است.
این کودکان به هنگام اشتباه، دچار ناامنی روانی نمی شوند، زیرا مطمئن هستند که هدایت و راهنمایی والدینشان به یاری آن ها می شتابد و در رفع اشتباه به آن ها کمک می کند. یک دختر شانزده ساله از آرامش روانی خویش در خانواده اش چنین می گوید: «والدین من یک خصوصیت خیلی خوب دارند و آن این که واقعا به حرف های من گوش می دهند. آنان این را درک می کنند که من باید استقلال خود را حفظ کنم و در آینده روی پای خود بایستم. بسیاری اوقات، هنگامی که توضیح می دهم چه می خواهم بکنم، به حرف هایم گوش می کنند. گاهی درخصوص عواقب آن کار به من هشدار می دهند. گاهی هم اجازه می دهند که خودم تجربه کنم و زمانی هم صریحا جواب منفی می دهند. اما همیشه علتش را بیان می کنند . این گونه برخوردها از سوی پدر و مادرم ، شرایط روانی مساعدی را برای من فراهم می کند.»
در خانواده های متعادل، نمرات درسی کودکان و حتی بهره هوشی آن ها، پیشرفت بهتری دارد. کودکان در این خانواده ها، حس کنجکاوی بیشتری دارند و خلاق هستند. از آنجا که بین رشد اخلاقی و روانی و اجتماعی این کودکان، هماهنگی وجود دارد، شاهد ظهور خلقیات مثبت در روحیه و رفتار آنان هستیم. شیوه تربیتی متعادل، ارتباط معناداری با پیشرفت تحصیلی فرزندان دارد. تربیت متعادل، انگیزه پیشرفت تحصیلی را در فرزندان افزایش می دهد.
از دیگر ویژگی های تربیت متعادل، وجود انعطاف در حد معقول در روابط میان والدین و فرزندان است. والدین موفق به اهمیت این نکته اذعان دارند که به هنگام بروز مشکلات و اختلافات، انعطاف و مدارا، راه منطقی تری برای برخورد با فرزندان است. گاهی اوقات رفتار یکسو گرایانه و انعطاف ناپذیر از سوی والدین، به فرزندان یاد می دهد که یک راه حل بیشتر وجود ندارد و باید یکی از طرفین، شکست را بپذیرد.
اگر والدین به هنگام آزرده شدن از فرزندان، با مهارت و تدبیر، آزردگی خود را ابراز کنند، این مسئله در ترمیم روابط میان آنان با فرزندان موثر خواهد بود. والدین موفق، تلاش می کنند که آزردگی از فرزندان را با بخشودن سریع آن ها، نادیده بگیرند. بدین ترتیب به فرزندان خود می آموزند که چگونه دیگران را با شیوه ای مناسب، نسبت به خطاهای خود آگاه سازند و درعین حال انتقام گیر و کینه جو نباشند.
والدین در خانواده های متعادل، نقاط ضعف فرزندان خود را نمی پسندند. اما آن ها را به خاطر داشتن این نقص ها، سرزنش نمی کنند. در شیوه تربیتی متعادل، والدین در کنار نقاط ضعف، به جنبه های مثبت شخصیتی فرزندان نیز توجه می کنند و در انتقاد از آن ها به جای خشونت از انصاف و عدالت یاری می گیرند. به عبارتی برای رفع نقاط ضعف فرزندان، از توانمندی ها و جنبه های مثبت شخصیتی آنان استفاده می کنند.