کودکان مبتلا به اوتیسم، ویژگی های بالینی

مشاهدۀ واکنش های کودکان در زمان تولد نشان می دهد که برای رشد اجتماعی و مهارت های ارتباطی آماده هستند.

در این مقاله به بیان کلیاتی در مورد کودکان مبتلا به اوتیسم مانند نقص در تعامل اجتماعی، نارسائی های زبانی، ضعف در مهارت های اجتماعی می پردازیم.

نقص در تعامل اجتماعی

مشاهدۀ واکنش های کودکان در زمان تولد نشان می دهد که برای رشد اجتماعی و مهارت های ارتباطی آماده هستند. آنها از طریق نگاه کردن، توجه کردن و لبخند زدن به دیگران، به وضوح نشان می دهند که برایشان اهمیت دارند. این کیفیت رفتاری به ویژه که دیگران آرامش را به آنها می دهند، آشکارتر می شود.

کودکان از بودن با دیگران لذت می برند و از آنها بسیار می آموزند. اما تظاهر این نوع رفتارها در کودکان مبتلا به اوتیسم به طور قابل ملاحظه ای دچار مشکل می باشد.

آنها اغلب به دنیای درون خود پناه می برند. برخی ممکن است روابط اجتماعی و تماس با دیگران را دوست داشته باشند، اما قادر به تحقق رفتار مناسب از سوی خویش نباشند. گاه ممکن است قادر به درک احساسات دیگران نباشند و یا آنها را تهدید کننده، ترسناک و غیرقابل پیش بینی بدانند.

این گروه از کودکان ضعف های زیر را در تعامل اجتماعی با دیگران نشان می دهند:

- لبخند اجتماعی و حالت انتظار برای در آغوش گرفته شدن در آنها وجود ندارد.

- فاقد تماس چشمی و یا دارای تماس چشمی ضعیف با دیگران می باشند.

- در محیط های ناآشنا و غریبه، به نظر می رسد برخلاف گروه هم سال خود احساس اضطراب جدایی نمی کنند.

- گاهی به گونه ای رفتار می کنند که گویا با اشیاء بهتر از انسان ها ارتباط برقرار می کنند.

- بسیار نسبت به حضور دیگران بی تفاوت هستند و تنها نزدیک شدن افراد خیلی آشنا به خود را حس می کنند.

- به دلیل عدم درک رفتارها و قصد دیگران، قادر به همدلی با آنها نیز نمی باشند.

به طور کلی سه ویژگی بنیادی، اجتناب اجتماعی، بی تفاوتی اجتماعی و انفعال اجتماعی در رفتار و تعامل آنها با دیگران، مبنایی برای بروز سایر نارسائی ها در رفتار اجتماعی آنها می شود.

در اجتناب اجتماعی، به طور کلی از مدار تعاملات با دیگران پرهیز می کنند و علاقه ای برای ورود به حوزۀ روابط اجتماعی با دیگران را نشان نمی دهند. در بی تفاوتی اجتماعی، در حوزۀ تعامل با دیگران قرار می گیرند اما به گونه ای رفتار می کنند که گویا در این حوزه قرار ندارند.

این گزارش والدین که می گویند فرزندشان در ظاهر نسبت به موضوعی هیچ واکنشی نشان نمی دهد، اما مدتی بعد کلماتی را می گوید و یا رفتارهایی را بروز می دهد که نشان می دهد نسبت به آن موضوع کاملاً توجه نشان داده است، بیانگر حالت بی تفاوتی اجتماعی آنها است.

در انفعال اجتماعی، تعاملات آنها با دیگران محدود، فاقد اثرگذاری و پایداری لازم می باشد.

نارسایی در مهارت های ارتباطی و زبانی

یکی از ملاک های اساسی برای تشخیص اختلال اوتیسم، نقص و انحراف عمده از رشد زبان می باشد. برخلاف کودکان طبیعی و کودکان کم توان ذهنی، این گروه از کودکان حتی در صورت دارا بودن ذخیره و واژگان وسیع، قادر به کنار چیدن جملات معنادار نیستند، یا در صورت داشتن تکلم سلیس، باز هم فاقد کفایت اجتماعی لازم در یک مکالمۀ دو طرفه می باشند.

موارد زیر از جمله نقایص آنها در مهارت های زبانی و ارتباطی می باشد:

- اغلب فاقد گفتار بوده و یا گفتار آنها از هم گسیخته و محدود می باشد.

- اغلب لغات را بدون در نظر گرفتن معنا و یا قصد ارتباطی از بیان آن استفاده می کنند.

- گاهی زبان را ممکن است به طور صحیح استفاده کنند اما درک واقعی و صحیحی از آنچه می گویند ندارند.

- به ندرت از ژست ها و ایما اشاره ها استفاده می کنند و یا در فهم و درک آنها مشکل دارند.

- از درک بسیاری از عبارت های کنایه آمیز عاجز اند. عبارت هایی نظیر داشتم از خنده می مردم و اگر خیلی بخوری می ترکی، می تواند برای آنها تهدید کننده و یا ترسناک باشد.

نارسایی و رفتار در تخیل

قدرت خیال پردازی به ما کمک می کند دنیای پیرامونمان را بهتر درک کرده و آن را آسان تر پیش بینی کنیم. بسیاری از بازی های کاوشی کودکان طبیعی در زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم وجود ندارد و یا بسیار اندک است.

این کودکان اسباب بازی ها و اشیاء را به گونه ای دستکاری می کنند، که تنوع، خلاقیت و تخیل چندانی را در خود ندارد و یا فاقد ویژگی نمادین می باشد.

چنانچه فعالیت یا بازی را انجام دهند، بدون انعطاف و به صورت تکراری و یکنواخت می باشد. آنها ممکن است علاقه به هدفی که یک اسباب بازی برای آن خلق شده است را نداشته باشند و برعکس بر جزئی از یک اسباب بازی مانند مهره یا دکمه ای از یک وسیله تمرکز کنند و یا اسباب بازی را به روش پیچیده به کار نگیرند.

مشکلات آنها در حوزۀ تخیل، دنیا را مکانی نامطمئن برایشان می سازد و موجب می شود آنها به محیط های ساده و یکنواخت بیشتر اعتماد کنند، و در رفتارهایشان تنوع و دگرگونی کمتری به چشم بخورد.

به طور کلی موارد رفتاری زیر در آنها مشاهده می شود:

- وجود حرکات قالبی و ادا اطوار تکراری، مانند تکان دادن دست ها و یا حرکت بدن به عقب و جلو، دور خود چرخیدن و مواردی از این قبیل به ویژه در انهایی که از هوش کمتری برخوردارند بیشتر مشاهده می شود.

- غالباً در مقابل تجارب جدید، مانند مکان جدید، لباس جدید یا غذای متفاوت مقاومت می کنند.

- اغلب به جزئیات غیر معمول، مانند گوش دادن به صدای تیک تاک ساعت و یا وجود نخ روی زمین که دیگران بی تفاوت از کنار آن می گذرند، توجه نشان می دهند.

- علاقه به بازی های سمبلیک در آنها ایجاد نشده و یا به کندی رشد می کند.

ویژگی های جسمی

- اغلب جذاب بوده و در نگاه اول هیچ نشانۀ جسمی خاصی را نشان نمی دهند.

- در برخی از موارد بد شکلی های گوش در این کودکان بالا است که ممکن است بازتاب دورۀ خاص از رشد جنینی باشد.

- در مقایسه با کودکان هم سن دچار نارسایی در برتری جانبی بوده و در زمانی که همسالان طبیعی آنها به برتری جانبی دست می یابند، آنها همچنان دو سو توان باقی می مانند.

- میزان بروز شیارهای پوستی غیر عادی نظیر آثار انگشت در این گروه بالاتر از جمعیت کلی است. این یافته احتمالاً نشان دهندۀ اختلالی در رشد نورواکتودرمال است.

منبع: کودک آنلاین