چگونگی کشف استعداد کودکان، ده راهکار عالی

خوشبختانه برای اینکه بفهمید چه فعالیت هایی مورد پسند و علاقه کودک شماست، و چه مواردی تخیل او را شعله ور ساخته و باعث ایجاد انگیزه در وی می شود نیازی به صرف هزینه های گزاف و اجرای آزمون های گران قیمت نیست، چرا که کودک شما به صورت خود جوش و با میل و تصمیم خود دست به این قبیل فعالیت ها می زند. در این زمینه شما فقط لازم است او را زیر نظر بگیرید.

مدیر مدرسه، جنیفر فاکس- نویسنده کتاب "نقاط قوت کودک شما" عنوان می کند: والدین تمایل بسیاری دارند که فرزندانشان در زمینه های مختلف به موفقیت هایی دست یابند. کودکان نیز بیش از هر چیزی خوشحالی و رضایت والدینشان را می خواهند، از همین روی است که کودکان زمان زیادی را صرف انجام کارهایی می کنند که حتی ممکن است کمترین علاقه ای به انجام آنها نداشته باشند.

وی همچنین توصیه می کند: استعداد های فرزندتان را کشف کرده، تقویت کنید، و آنها را به کار بگیرید. این چرخه به واقع به کودک کمک می کند تا استعداد ها وعلاقه مندی های ذاتی خود را تقویت کنند. به منظور پرورش استعداد های طبیعی کودکان؛ والدین باید توجه خود را معطوف فعالیت های کودکان در زمان هایی کنند که کودک قصد خشنود سازی کسی را ندارد.

در ادامه این مقاله راهکار هایی برای کشف و پرورش استعداد های ذاتی کودکان مطرح شده است.

هنگام بازی او را زیر نظر بگیرید

آیا فرزند شما ذاتا تمایل به بازی های گروهی داشته و یا وقت خود را صرف بازی های تک نفره می کند؟ آیا او بیشتر دوست دارد بِدَوَد و یا گوشه ای ساکت و آرام بنشیند؟ کدام را بیش از همه ترجیح می دهد: دفتر نقاشی، ای پد، و یا اسکوتر؟ دانستن اینکه فرزند شما در بازی های خود چه انتخاب هایی را در اولویت قرار می دهد به شما این امکان را داده تا دریابید استعداد وی در چه زمینه ای نهفته است.

گزینه ها و انتخاب های واقعی را در اختیارش قرار دهید

این مساله که شما دوست دارید فرزندتان در موسیقی تبحر داشته باشد و از همین روی او را به کلاس پیانو بفرستید امری کاملا قابل درک است. اما آیا پیانو، سازی است که کودک نیز در آن استعداد دارد؟ چه می شود اگر وی به ساز های زهی، طبل و یا حتی آواز خواندن علاقه داشته و با انجام آنها شادتر و راضی تر باشد؟ حتی ممکن است کودک شما فقط گوش دادن به موسیقی را دوست داشته باشد.

فاکس می گوید: "کودک باید خودش باشد نه فردی که والدینش می خواهند". بهترین کار این است که به فرزندتان این فرصت را داده تا خود به شخصه در زوایای مختلف هر فعالیتی کنکاش نموده و دریابد چه چیزی در واقع نظرش را بیشتر جلب می کند. اگر فکر می کنید که فرزندتان نیز به ساز مورد نظر شما علاقه مند است؛ پس او را در کلاس پیانو ثبت نام کرده اما در نظر داشته باشید که حتما به او بگویید اگر پس از گذشت ۶ ماه از آموزش از این ساز لذتی نبُرد می تواند سازی دیگر و یا حتی فعالیت دیگری را امتحان کند.

به علاقه مندی های کودک اعتبار ببخشید

شاید تصور شما این است که صرف زمان برای بازی های رایانه ای فقط وقت تلف کردن است. اما اگر استعداد کودک شما در زمینه گرافیک، انیمیشن، قصه گویی و یا حل مشکلات باشد، بی شک بازی های رایانه ای به تقویت این استعداد های ذاتی کودک کمک به سزایی خواهند کرد. به قول فاکس، اغلب والدین فعالیت ها را در دسته های بزرگ تلنبار می کنند، اما نمی دانند که با این کار آنها جزییات را از دست خواهند داد. بهتر است به جای انتقاد و خرده گیری از مهارت های کودک، با گفتن کلماتی مثل" افرین/ عالیه، فوق العادس، به تو گفته بودم که تو بازی کردن را دوست داری، و تو در این بازی بسیار فوق العاده بودی" به مهارت های آنها اعتبار و ارزش ببخشند. در صورتی که به او بگویید این کار فقط وقت تلف کردن است، در واقع میل و اشتیاق او را برای دنبال کردن آرزوها و علاقه مندی هایش سرکوب می کنید.

تشویق کنید

اگر کودک شما از مدرسه بازگشته، و بلافاصله دفتر خود را از کیفش بیرون آورده و صرفا برای تفریح و گذراندن وقت شروع به نوشتن یک داستان کوتاه کند، حتما هیجان زده خواهید شد. اما اگر در همین شرایط نقاشی کند چطور؟ و یا معما و چیستان بنویسد؟ اگر ساعت هایی را صرف طراحی و نوشتن جدول کلمات متقاطع کند چطور؟ در هر حال او را تشویق کنید، حتی بیش از پیش. به نوشتن او عشق بورزید و به او در این زمینه یاری برسانید. دقت داشته باشید که هر زمان کودک شما احساس محدودیت کند، ممکن است از بیان فردی و آزادانه و البته خلاقانه خود دست نگاه دارد.

علاقه مندی ها، تعصبات و عقاید خود را کنار بگذارید

اینکه فرزندتان فعالیت مورد علاقه شما را انجام دهد و یا از انجام آن سرباز بزند تاثیری روی شما ندارد. در واقع، این مساله اصلا ارتباطی به شما ندارد. به یاد داشته باشید که در این زمینه علاقه مندی ها، تعصبات و عقاید خود را کنار بگذارید. فاکس توصیه می کند، اگر متوجه عدم علاقه کودک به فعالیتی خاص شدید، از خود بپرسید، " اگر کودک من پیانو نواختن را نیاموزد چه اتفاقی در زندگی او رخ خواهد داد؟ و یا اینکه اگر او آموزش پیانو را کنار بگذارد و در مقابل شروع به یاد گیری فعالیتی دیگر کند چه تاثیری در زندگی اش خواهد گذاشت؟ شانس و فرصت ها درست همان عواقب و پیامد هایی هستند که به هیچ وجه ارزش نگرانی و ناراحتی ندارند.

به تقلید و کپی برداری تشویق کنید

کپی برداری در واقع یک میان بر عصب شناختی به سمت تقویت مهارت ها است. مشخصا، اینکه شما تصور کنید که در مهارتی توانمند هستید، اولین گام موثر در جهت رسیدن به این تصور و دریافت مهارت خواهد بود و مهم نیست این کار نوشتن باشد یا رقصیدن. تیم گالوی نویسنده کتاب راهنمای تنیس، به مبتدیان می آموزد که از طریق تقلید و کپی برداری طی ۲۰ دقیقه یک بازی قابل قبول داشته باشند. طی این بازی به هیچ وجه حتی کلمه ای برای راهنمایی به آنها بیان نمی شود.

عقب بایستید

بیشترین تلاش برای تقویت جریان کسب مهارت بیش از همه باید از جانب خود کودک باشد نه والدین. همان طور که کارول ویک، روانشناس دانشگاه استنفورد نیز می گوید، تمام توصیه ها به والدین به دو دسته مهم تقسیم بندی می شوند:

- به آنچه که فرزندتان به آن توجه می کند دقت کنید.

- آنها را برای تلاششان تشویق کنید.

به عبارت دیگر، به هر آنچه که کودک به آن علاقه مند شده دقت کنید . از انرژی علاقه آنها به صورت عاقلانه و از روی فکر استفاده کنید. کلویی عنوان می کند که هر گاه شما به استعداد ها به عنوان یک فرایند فکر می کنید، و هر گاه شاهد نیروی شکل مشخصی از تلاش ها هستید، و هر زمان به دنبال نوعی از احساس درونی هستید، و وقتی مشغول آموزش سیگنال های ارسالی از جانب خود می شوید، در واقع زندگی تغییر می کند. و درست مثل سایر تغییرات بزرگ، این تغییرات نیز خود را به روش ها واشکال ساده و کوچک نشان می دهند. برای خانواده ما، این شرایط مخصوص اوقاتی است که پسرمان قطعه جدیدی از پیانو را به سختی می نوازد، و همسرم مدام او را تشویق می کند که مثل روز اول باز هم تلاش کند. و یا به او می گوید 5 نت اول را بارها و بارها برایمان بنوازد. انجام این کار در گام های اول منجر به تقویت مهارت وی می شود. و یا هر گاه دخترهایمان مشغول اسکی هستند، با ذوق و شوق به ما می فهمانند که قصد گذراندن زمان زیادی برای اسکی خواهند بود، که این نشانه ای است مبنی بر اینکه آنها در ورزش اسکی پیشرفت دارند.

از تلاش های کودک و نه استعداد ذاتی او تمجید کنید

وقتی ما استعداد کودکی را تحسین می کنیم، به او در واقع می گوییم که این موقعیت در واقع اسم بازی است، و در این صورت او ریسک کمتری را پذیرا می شود. وقتی ما تلاش او را تحسین و تمجید می کنیم، کودک ریسک پذیر تر می شود، وی در مسیرش دچار اشتباه می شود و از اشتباه های خود نکاتی می آموزد. ماهیت تلاش و تمرین عمیق و آموزش را نیز می آموزد. پیشرفت و تقویت مهارت ها در پی تلاش ها به هیچ وجه امری تصادفی نیست. همان طور که در برخی تیم های روسی بازیکنان نمی گویند که تنیس بازی می کنند، بلکه می گویند رقابت و تلاش می کنند.

درک این مساله که تمام تلاش ها یکسان نیستند- البته نه برای آینده و نمای دورتر عمل

رشد و تقویت استعداد تا مدت ها به عنوان حقیقتی مهم شناخته می شود که علم مدام در حال کشف جوانب مختلف آن است.

شناخت و توسعه مهارت وقتی که در لبه مرزی استعداد ها و توانمندی ها حرکت می کنیم، ارتکاب خطا، و اصلاح آنها که به این فرایند فعالیت و تمرین سخت می گویند. باید بدانیم که خطاها شاخصه قضاوت فرد محسوب نمی شوند. در واقع آنها اطلاعاتی هستند که ما با استفاده از آنها سریع تر به نتیجه رسیده و مهارت ها را در خود تقویت می کنیم. کودکانی که خطاها را به جای مانع، به عنوان منبع تغذیه و مسیر سخت جهت یادگیری نگاه می کنند، کودکانی هستند که در نهایت موفق و حرفه ای می شوند.

درک این مساله که تلاش آهسته و نه عجله ای منجر به دریافت نتیجه ای کاربردی می شود

این تکنیک در مسیر پیشرفت و تقویت استعداد ها بسیار کاربردی والبته رایج است، استعداد هایی در انواع زمینه ها از تنیس گرفته تا ریاضیات. علت کارایی آن این است: وقتی شما به آرامی به جلو حرکت می کنید، خطا های بسیاری را حس کرده و قادر خواهید بود آنها را اصلاح کنید، و از همین روی می توانید مهارت ها را به شکل سودمندتری در خود تقویت کنید. در مدرسه موسیقی میدومانت، در این مدرسه موسیقی کلاسیک، هنر جویان باید به حدی آرام بنوازند که فردی که از کنار آنها می گذرد متوجه آهنگ نشود. تا زمانی که مربی بگوید: این به اندازه کافی سریع نیست. این به حدی آرام است که تو می توانی آن را به درستی بنوازی.

آموختن این نکته به کودکان که استعداد امری اکتسابی است نه ذاتی، به آنها این فرصت را داده تا نسبت به شکست ها در مسیر هایی کاملا جدید رویکرد بهتری داشته باشند. باید به کودکان آموخت شکست در مسیرشان عامل و شاخصه قضاوت آنها نیست بلکه راهنمای آنها در حرکت رو به جلو است. البته باید به آنها بیاموزیم که نباید از اشتباه های خود شرمنده و خجالت زده باشند. اشتباه ها در واقع گام های موثر در جهت دست یابی به موفقیت هاست. بدون اشتباه و یا شکست خوردن، هیچ گاه به موفقیت و کمال نخواهیم رسید.