رشد ذهنی کودک، فعالیت‌هایی موثر

تحرک زیاد فرزند کنجکاو و نوپا تان موجب افزایش کشف و یادگیری و رشد ذهنی او می شود. تفکر کودک نوپایتان پیچیده تر می شود. او که در گذشته موضوعات را بسیار کلی دسته بندی می کرد الان آنهارا به گروه های کوچکتری تقسیم می کند. حیوانات به گربه و سگ و گاو (یا دست کم به صدای آن ها) تقسیم می شوند. کامیون با خودرو فرق دارد و هر دوی آن ها با هواپیما فرق دارند. آدم ها هم به گروه های جداگانه تقسیم می شوند. در آغاز، ممکن است «دادا» به معنی تمام مردان بزرگسال باشد ولی با گذشت زمان کودک نوپایتان فرق پدرش یا آدم های دیگر را تشخیص خواهد داد.
با این رشد ذهنی فرزند نوپایتان می آموزد چطور از دنیای پیرامون خود استفاده کند. وقتی او می خواهد برایش کتاب بخوانید، آن را برایتان می آورد. هنگامی که گرسنه است، شما را به سمت یخچال می کشد و به آن اشاره می کند، یعنی چیزی می خواهد اگر او کلمه یا نشانه ای را بلد باشد از آن استفاده می کند ولی چون دامنه ی لغات او محدود است معمولا برای بیان چیزی که می خواهد از اشاره استفاده می کند.
کنجکاوی کودک نوپایتان نامحدود است اما با استفاده از توانایی جدیدش یعنی راه رفتن، فرصت های بیشتری برای تعامل با محیط به دست می آورد. فقط با استفاده از توانایی ایستادن، او می تواند چیزهای بیشتری را لمس کند و بچشد. او می تواند بر روی قفسه ها و درون کشوها چیزهای جدیدی را پیدا کند که هنگام چهار دست و پا رفتن توجهش را جلب نکرده بودند. او یک جستجو گر بالفطره است، و اکنون دنیا برایش بسیار بزرگتر شده است. که همه اینها به رشد ذهنی او کمک می کند
کودک نوپایتان می داند چطور آن چه می خواهد را با اشاره یا با کلمات بیان کند، البته اگر او لغات ضروری را یاد گرفته باشد. با تکرار در خواست او به صورت جمله کامل، شما می توانید این مهارت او را تقویت کنید. وقتی او می بیند شما درکش می کنید و به او گوش می دهید؛ چهره اش غرق شادی خواهد شد.
البته فرزندتان نباید تنها بماند چون کنجکاوی ذاتی اش موجب دردسر می شود. فکر کنید چه چیزهایی توجهش را جلب می کنند. آیا رنگ است؟ آیا او به طرف شیشه ی ویتامین می رود چون رنگارنگ است؟ آیا او می خواهد به ماهی قرمز قشنگ دست بزند و بعد تنگ را برگرداند؟ آیا توجه او معطوف حرکت می شود؟ شاید بخواهد به پره های پنکه دست بزند چون حرکت مداوم آن ها او را مسحور کرده است.
در این سن او دستور های ساده را می فهمد و اجرا می کند. «لطفا پیراهنت را توی سبد لباس های کثیف بگذار». او می تواند اجسام را در کتاب تشخیص دهد و هر چیزی را که بخواهید پیدا کند با خوشحالی نشان می دهد. او دوست دارد چیزهایی را که زیر پتو قایم می کنید پیدا کند و مشتاقانه با شما دالی بازی می کند. هم چنین او قطعات اجسام را از هم جدا می کند، هر چند نمی تواند آن ها را دوباره سر هم کند.

-برای رشد ذهنی کودکتان برای او و با او کتاب بخوانید! در این سن او اطلاعات را بسیار خوب جذب می کند. در صورت امکان، در هر روز برای دست کم بیست دقیقه کتاب خواندن برنامه ریزی کنید. هنگام نگاه کردن به کتاب از او پرسش هایی بپرسید مثل : «تدی خرسه کجا است؟»
- برایش اشعار کودکانه بخوانید. لالایی ها و اشعار و ترانه های کودکانه نقش بسیار مهمی در برای رشد ذهنی کودکان دارد.
- با کودکتان ترانه بخوانید. در خانه و ماشینتان به موسیقی گوش کنید و آهنگی را انتخاب کنید که از شنیدن دوباره و چند باره آن ناراحت نشوید. او هم شروع به آواز خواندن می کند و شاید حتی گاهی بتوانید تشخیص دهید چه می خواند!
کتاب خواندن برای کودک در این سن با لذت فراوان همراه است. او خیلی بیشتر به توضیحات توجه می کند، به خصوص وقتی از او درباره ی آن چه می بیند سوال بپرسید. او دوست دارد به اجسام موجود هر صفحه ی کتاب اشاره کند و با خوشحالی تا وقتی که به تمام آن ها اشاره کند و نامشان را بشنود به صفحه نگاه خواهد کرد. علاوه بر اشاره کردن، از او بپرسید حیوانات موجود در هر صفحه چه صدایی دارند بدین ترتیب او مجموعه ای از صدای حیوانات را یاد می گیرد.
- یکی از روش های بسیار خوب برای برای رشد ذهنی نوزادان، حرف زدن با آنها است. با فرزندتان حرف بزنید. با او گرم صحبت شوید، تماس چشمی برقرار کنید، و لبخند بزنید. به او برای حرف زدن وقت بدهید و سپس جوابش را بدهید. وقتی فهمیدید چه می گوید آن را تکرار کنید تا او به وضوح تلفظ درست کلمات را بشنود.
- از او سوالاتی بپرسید که بتواند با اشاره جواب دهد، مانند «دستت کجا است؟ اردک کجا است؟»
- به او کمک کنید صداهای آشنا را بشناسد : هواپیما، جارو برقی، پارس سگ، و کامیون حمل زباله.
- جورچین (پازل) های ساده که بر روی قطعات شان دسته کوچکی دارند به او بدهید.
- برای رشد ذهنی کودکتان، هر روز درباره ی شکل ها ، رنگ ها، و تعداد صحبت کنید. «اون یک توپ گرد و قرمزه». «فقط یک موز باقی مونده». «بیا پیراهن سبزت رو پیدا کنیم».
- به او اسباب بازی های تو هم رو مثل لیوان یا جعبه های تو هم رو بدهید. به او کمک کنید آن ها را جمع کند و روی هم بگذارد.
- برای رشد ذهنی کودکتان، با او یک جور قایم باشک ساده بازی کنید. یک پتو روی سرش بکشید و بپرسید «بچه کجا است؟» او پتو را کنار می زند و شما فریاد می زنید «ایناهاش!» پتو را روی سر خودتان بکشید و بپرسید «مامان کجا است؟» او با خوشحالی پتو را از سرتان می کشد. «پیدام کردی!»
- یک اسباب بازی دارای قطعات متحرک زیاد مثل سرسره، دکمه، و در تهدیه کنید. فرزندتان هنگام بازی با آن با مفاهیم بالا و پایین، بازی و بسته، و درون و بیرون آشنا می شود.
- یک آینه بزرگ در پایین دیوار قرار دهید تا او هنگام بازی کردن یا راه رفتن خودش را ببیند.
- به کودکتان اسم اعضای بدنش را یاد بدهید و بعد از او بخواهید به بینی، چشم، گوش، و غیره اشاره کند. از او بخواهید بینی، چشم، و گوش شما را نشان دهد.
با او بازی های آموزشی انجام دهید. این بازی ها به رشد ذهنی کودکان بسیار کمک می کند و نقش مهمی در رشد ذهنی کودکان دارند. کودکتان به طول فزآینده ای از دستورهای ساده پیروی می کند و از انجام دادن آن چه از او خواسته اید خوشحال می شود. این می تواند شامل بستن در یا آوردن توپ بنفش باشد.
- جعبه ای را با اجسام دارای جنس متفاوت مثل فلز، پلاستیک، و چوب پر کنید. بگذارید فرزندتان جعبه را خالی کند و به اجسام با قاشق چوبی ضربه بزند و صداهای مختلف آن ها را یاد بگیرد. این فعالیت هایی موسیقایی به رشد ذهنی کودکتان کمک می کند
-کودکتان می تواند در کتاب چیزهای مختلف را نشان دهد و با خوشحالی آن چه از او می پرسید را در صفحه پیدا کند. هر روز برای فرزندتان کتاب بخوانید و او را تشویق کنید خودش هم کتاب نگاه کند.
- برای تقویت رشد ذهنی کودکتان، بازی های علت و معلولی انجام دهید، مثل پر کردن ظرف با آب یا شن و بعد خالی کردن آن یا ساختن برج با مکعب ها و بعد ریختن آن (این بازی سرگرمی محبوب او برای سال های بعد خواهد بود !)
- نوع پیچیده تری از بازی «اسباب بازی را پیدا کن» را با او بازی کنید. اسباب بازی را جای ساده ای مثل پشت بالش روی کاناپه یا جعبه ی بدون در قایم کنید. وقتی او از اتاق بیرون می آید به عروسکش در جعبه توجه می کند و یاد می گیرد که جعبه می تواند جایی برای قایم شدن باشد.