آزمایش خون کودکان، آشنا شوید و تفسیر کنید

پزشک معالج برای کودک شما آزمایش خون تجویز کرده است؟ آزمایش شمارش کامل خون (CBC) و آزمایش عملکرد کبدی از پرکاربردترین آزمایش های خون هستند که در چکاپ های روتین و برای تشخیص بسیاری از بیماری ها از جمله عفونت؛ کم خونی؛ التهاب و سایر بیماری ها استفاده می شوند. اگر می خواهید قبل از آزمایش خون کودکتان با این فرایند بیشتر آشنا شوید و یا تا حدودی بتوانید نتیجه ی آن را تفسیر کنید؛ با ما همراه شوید.

آزمایش خون چیست؟
آزمایش خون به زمانی گفته می شود که مقداری از خون برای آزمایش از فرد گرفته شود. پزشکان ممکن است آزمایش خون را برای بررسی برخی فاکتورهای خونی مانند گلوکز (قندخون)، هموگلوبین و یا گلبول های سفید تجویز کنند.نتیجه ی این آزمایش ها به آنها کمک می کند که برخی بیماری ها و شرایط پزشکی را تشخیص دهند. گاهی اوقات آزمایش خون می تواند میزان صحت و سلامتی برخی ارگان های بدن (مانند کبد و کلیه ها) را نیز تعیین کند.

شمارش کامل خون یا همان CBC چیست؟
شمارش کامل خون (complete blood count ) که به اختصار به آن CBC گفته می شود به پزشکان کمک می کند که سطح انواع سلولهای موجود در خون را بدانند. یک آزمایش خون CBC مقادیر زیر را اندازه گیری میکند:
- گلبول های قرمز یا RBC : وظیفه ی این سلولها رساندن اکسیژن به قسمت های مختلف بدن است.
- گلبول های سفید خون WBC : مسئول مبارزه با عفونت های بدن هستند.
- پلاکت (platelets): که در زمان های خونریزی مسئول انعقاد خون هستند.

چرا برای یک کودک آزمایش CBC تجویز می شود؟
آزمایش CBC می تواند بخشی از یک چکاپ روتین باشد و یا برای تشخیص بیماری کودک تجویز شود. سطح گلبولهای خون و پلاکت می تواند پزشک را از وجود بیماری هایی نظیر آنمی (کم خونی)، عفونت، التهاب و سایر بیماری ها آگاه کند.

چگونه کودک را برای آزمایش CBC آماده کنیم؟
کودک شما می تواند مانند شرایط عادی غذا بخورد و یا نوشیدنی های معمول را مصرف کند مگر اینکه برخی آزمایش ها به همراه CBC تجویز شده باشد (مانند آزمایش قند خون) و نیاز به ناشتا بودن کودک باشد. پزشک را از داروهایی که کودک مصرف می کند آگاه سازید زیرا برخی از داروها بر روی سلولهای خونی تاثیر می گذارند. همچنین در صورتی که کودک قبلا خون دریافت کرده است و یا در معرض دود سیگار بوده است به پزشک اطلاع دهید. این عوامل می توانند بر نتیجه ی آزمایش تاثیر بگذارند.
پوشیدن یک تیشرت و یا یک لباس آستین کوتاه می تواند فرایند خونگیری را برای کودک آسان تر کند. همچنین می توانید با خود یک اسباب بازی و یا کتاب به همراه داشته باشید تا با آنها کودک را سرگرم کنید.

آزمایش عملکرد کبدی (Liver Function Panel)
آزمایش عملکرد کبدی به پزشک کمک می کند تا آسیب های مربوط به کبد؛ عفونت و سایر بیماری های کبدی را از طریق آنزیم های خونی تشخیص دهد. این آزمایش همچنین برای بررسی عوارض جانبی برخی داروها تجویز می شود.

چرا آزمایش عملکرد کبدی انجام می شود؟
آزمون عملکرد کبدی برای اندازه گیری سطوح آنزیم های زیر در خون تجویز می شود:
- آلبومین(Albumin ) و پروتئین تام خون یا پروتئین توتال سرم ( total protein) که به ساخت و نگهداری از ماهیچه ها؛ استخوان ها، خون و بافت ارگان ها کمک می کند. مقادیر پایین آلبومین می تواند نشان دهنده ی مشکلات کبدی، کلیوی و یا سوء تغذیه باشد.
- آنزیم کبدی، آلکالین فسفاتاز (ALP) ، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) .
این آنزیم ها به کبد کمک میکنند تا غذا را به انرژی تبدیل کنند. زمانی که سطح این دو آنزیم در خون بالا است، می تواند نشانه ای از آسیب و یا التهاب کبدی باشد.
- بیلی روبین (Bilirubin) زمانی ساخته می شود که گلبولهای قرمز شکسته می شوند. تغییراتی توسط کبد بر روی بیلی روبین انجام می شود تا این ماده از بدن خارج شود. بالا بودن سطح بیلی روبین در خون می تواند نشانه دهنده ی مشکلات کبدی باشد. بالا بودن بیلی روبین در خون موجب زردی پوست و یرقان می شود.

چگونه کودک را برای آزمایش کبدی آماده کنیم؟
ممکن است پزشک از کودک بخواهد که برای ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش غذا و یا نوشیدنی مصرف نکند. هر دارویی که کودک مصرف می کند را به پزشک اطلاع دهید زیرا ممکن است بر روی نتیجه ی آزمایش تاثیر بگذارد.

آیا آزمایش خون خطری برای کودک دارد؟
آزمایش خون یک روال ایمن است و حداقل ریسک های ممکن را دارد. برخی کودکان ممکن است پس از آزمایش خون احساس ضعف و سرگیجه کنند. برخی کودکان و نوجوانان نیز از سوزن و آمپول به شدت می ترسند. در این صورت قبل از انجام آزمایش با پزشک خود درباره ی راههای که می توان این فرایند را ساده تر کرد، صحبت کنید.