برای داشتن کودک شاد چه کنیم؟

اصولاً خلاقیت می تواند در هر مرحله از زندگی یاد گرفته شود ، در هر سنی و تحت هر شرایط و موقعیتی برای ارتقا دادن و تقویت خلاقیت کودکانتان ، شما به عنوان والدین می توانید خلاقیت خود را نیز افزایش دهید . به یاد داشته باشید که کودکان خلاق ، محصول والدین خلاق هستند . ایده هایی را که نوشته ایم به کار ببرید و تلاش کنید از روش های به روز و نو استفاده نمایید . اگر شما می خواهید که کودکانتان تندتر به پیش بروند و به نوعی خاص و منحصر به فرد باشند، می باید خودتان هم منحصر به فرد و خاص باشید.
1- موضوعات مختلف را در ابرها جستجو کنید !
به ابرها نگاه کنید و سعی کنید به همراه فرزند خود ، اشکال و حیوانات و سایر اشیاء را ... پیدا کنید . مغز آدمی مانند یک دستگاه الگو ساز است و می تواند چیزهای مختلفی را شکل دهد . به ابرها زل بزنید . این کار ، کار آسانی است و بی اینکه هزینه ای پرداخت نمایید، کودکان خود را تشویق نمایید تا خلاقیت خود را به کار ببرند . یک جا بنشینید و به آسمان نگاه کنید و نام هایی را برای اشکال مختلفی که می بینید و یا در ذهن خود می سازید انتخاب کنید.
سعی کنید آنچه که می توانید ببینید برای دیگران هم توضیح دهید تا آنها نیز قادر شوند آن اشکال و طرح ها را ببینند . این کار را اصلا کم اهمیت ندانید .به جای تحقیر و کوچک شمردن آنچه که کودکانتان می بینند ، با آنها همراه شوید.
۲- کودکان خود را تشویق کنید تا در خصوص شکست و ناکامی هاشان خلاق باشند .
وقتی که آنها موفق نمی شوند تا کاری را انجام دهند ، به آنها آموزش دهید که خود را شکست خورده نبینند بلکه به گونه ای آنها را آموزش دهید که هر ناکامی را مانند یک فرصت برای یادگیری و آموزش و تجربه ببینند. به کودکان خود درباره ی افرادی مانند ادیسون سخن بگویید . کسانی که مثل او مشهور بوده اند و بارها و بارها و بارها تلاش کرده و بالاخره توانسته اند چیزی را ابداع یا اختراع کنند ( نه فقط لامپ روشنایی ) به آنها بگویید که هر تجربه یا رویداد ناموفق ، فقط عاملی خواهد شد تا آنها را به اهداف شان نزدیکتر کند نه این که عامل ناکامی تصور شود آن سوی دشواری ها، شروع تازه ای از زندگی بهتر وجود دارد ، کافی است بین این دو پلی بزنید تا به آن دست یابید.
۳-یک جعبه گنج داشته باشید :
کودکانتان را تشویق کنید تا یک جعبه گنج تهیه کنند و به قولی چیزهایی را که به آن علاقمند هستند در آن بگذارند ، اسباب بازی ها ، یادداشت ها ، عکس ها ایده های نوشته شده و غیره. از آنها بخواهید تا در زمان های بعد به آن جعبه نگاه کنند و یک داستانی از آن را بنویسند . به آنها ایده و طرح هایی بدهید تا درباره ی آن بنویسند که : کودکی که این جعبه ی اسرار آمیز را دارد چند سال دارد؟ چرا او آن مجموعه را جمع آوری می کند؟ او کجا زندگی می کند؟ چه چیزهایی دز ذهن اش هست و راجع به چه چیزهایی خیالبافی میکند؟ او چه چیزهایی را دوست دارد ؟ چه چیزهایی را دوست ندارد و غیره .این فعالیت ، تخیل کودک را تحریک می کند و آنها تلاش خواهند کرد درباره ی فرد خیالی خود چیزهایی بنویسند که متفاوت با خودشان است.
با انجام این کار آنها به دلایل گوناگونی که ممکن است برای جمع کردن این مجموعه یا کلکسیون اقدام کرده اند پی ببرند . وقتی که کودک شما بزرگتر می شود ، برای او یک پوشه یا کلاسور بخرید یا یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و از آنها بخواهید در این دفترچه بنویسند که در آینده چه چیزهایی را ممکن است جمع آوری کرده یا نیاز داشته باشند؟ وقتی آنها بزرگتر می شوند، به احتمال زیاد آن مواد و وسایل را جمع آوری می کنند و به همین ترتیب می توانند امور مختلف را پیش بینی و طراحی کنند ...
4-داستان ها را درباره ی اشخاص ، تکمیل کنید :
این یک نوع بازی است که وقتی در یک صف طولانی ایستاده ایم کاربرد دارد. ما سعی می کنیم که به همراه کودکمان حدس بزنیم نوع و ماهیت ارتباط یا نسبت افراد به هم چه هست ؟ وقتی آنها هنوز نیامده اند چه اتفاقی رخ خواهد داد ؟ شغل شان چیست ؟ جایگاه و موقعیت خانوادگی شان چگونه است ؟ و غیره .این حدس هایی که می زنیم ، مهم نیست که درست یا غلط باشند، بلکه این کار فقط برای تمرین دادن و پرورش قدرت تخیل ما و فرزندانمان است ...
5- چه می شود اگر ؟...
بازی با کودکان راه های مختلفی دارد که می توانند تخیل و خلاقیت وی را شکوفا سازند . در این بازی ، هدف اصلی پی بردن به احتمالات و مقاصد است و از آن طریق می توانیم به امیال کودک خود نیز پی ببریم. هر چند ممکن است برخی از موقعیت های تخیلی ما رخ ندهند اما این کار برای تخیل کردن و خلاق بودن کودکان لازم است و با این کار تشویق به فکرکردن می شوند.
برخی از عبارت ها در ذیل آمده اند و شما می توانید با توجه به نیازهای خود ، جملات دیگری را نیز اضافه نمایید :
- اگر من مجبور نباشم که به مدرسه بروم ، در آن صورت چه کار می کردم ؟
- اگر من چهار دست داشتم چه می کردم ؟
- اگر من تمام پولی را که در ذهنم نیاز دارم داشتم چه می کردم ؟
- اگر من می توانستم یک شخصی را که از گذشته ها به این دوران آمده است ببینم ....
- اگر می توانستم دنیا را تغییر بدهم ...
- اگر می توانستم یک مکان خوب برای زندگی در فضا کشف کنم
- اگر آدم ها قریب ۳۰۰ سال زندگی می کردند
- اگر کودکان مجبور نبودند به مدرسه بروند
- اگر من سه آرزو داشته باشم
- اگر مردم می توانستند فقط با فکرکردن از یک نقطه به نقطه ی دیگری بروند
- اگر من یک حیوان بودم آن وقت ...
- اگر من می توانستم جایزه نوبل را ببرم ...
- اگر می توانستم به ۵ زبان دنیا صحبت کنم ...
- اگر ما تلوزیون نداشتیم ....
- اگر مردم می توانستند روند افزایش سن را نگه دارند آن وقت بهترین سن...
- اگر تمام مردم دنیا به یک زبان حرف می زدند ...
- اگر مردم می توانستند در هنگام خواب یاد بگیرند ...
- اگر مردم دنیا فقط اجازه داشتند یک بچه داشته باشند
- چه می شد اگر ما می توانستیم زیر آب نفس بکشیم ؟
- اگر مردم در آسمان زندگی می کردند ...
- اگر من به محض بیدار شدن از خواب می دیدم که می توانم یک ساز موسیقی بنوازم
- اگر من یک جادوگر بودم
- اگر زمان می ایستاد من...
6- هنر
هنر ، یک ابزار مناسب و مفید برای خلاقیت است و خلاقیت در آن نیز به خوبی به چشم می خورد . سعی کنید از همان سنین اولیه کودکان خود را تشویق نمایید که با هنر آشنا بشوند ، فرقی نمی کند چه باشد ، مجسمه سازی ، نویسندگی ، نقاشی ، رنگ آمیزی یا طراحی و غیره . شما می توانید با توجه به زمینه ی علاقه ی کودک خود ، کاری کنید که آنها به یک یا چند زمینه علاقه مند شوند مثلاً اگر کودک شما اسب ها را دوست دارد ، مجسمه ی او را بسازید ، راجع به اسب بنویسید ، کاری کنید که او به هر حال به یک زمینه علاقه مند شود ، اسبی را رنگ آمیزی کند یا آن را در خانه با کمک هم بسازید . بیشتر اشکال و فرم های هنر بر بخشی از خلاقیت متمرکز هستند و حتی تفسیر و برداشت هر فرد از هنر، نوعی خلاقیت محسوب می شود. درست است که کودکان کم سن و سال معمولاً هنر را تقلید می کنند و مثلاً از یک نقاشی ، کپی می کنند اما نوع کاری که انجام میدهند برای خودشان منحصر به فرد است و هر کودکی با روش خاص خودش این کار ار انجام میدهد . موضوع مهم این است که کودک با روش خاص خودش کار هنری را انجام دهد و تمام معلمان و مربیان کارهای هنری ، به دنبال همین قضیه هستند .
این عبارت پاپلو پیکاسو را به یاد داشته باشید که گفته است :
«تمام کودکان هنرمند هستند ، اما مساله این است چه کنیم تا او یک هنرمند باقی بماند»
والدین با نشاط کودکان با نشاط بار می آورند :

خلاقیت برای کودکان ، مهمتر از دانش و اطلاعاتی است که به آنها می دهیم
کودکان مقدار زیادی از اطلاعات را دارند کما این که شما هم در سنین کودکی ، خیلی چیزها می دانستید اما برای این که آنها با شتاب بیشتری حرکت کرده و موفق تر شوند، نیاز به چیزهایی فراتر از این دارند ، بعضی از آنها باید به نوعی منحصر به فرد و یگانه شوند و از طریق راه ها و روش های خاص خود به اکتشاف و موفقیت و خلاقیت برسند . کودکان ، به طور غریزی و طبیعی این را می دانند که منحصر به فرد بودن راهی برای موفقیت افراد در این دنیا خواهد بود . لذا برخی از آنها این راه و روش ها را پی می برند و از طریق روش های مثبت و سازنده ، به دنبال منحصر به فرد شدن بوده و به آن دست می یابند ولی متاسفانه ، افرادی نیز پیدا می شوند که از طریق راه های منفی به دنبال منحصر به فرد بودن هستند . اگر می خواهید کودکانتان در پی راه های مثبت و سازنده باشند ، می توانند به آنها کمک کنید تا شهد گل های خلاقیت شان را گرفته و بچشند . در ذیل ، برخی از صفات افراد خلاق و با نشاط ارائه می شود . البته برخی از افراد خلاق ، بعضی از این صفات را بیشتر و برخی دیگر کمتر دارند اما این فهرست ، نتیجه ی بسیاری از تحقیقات و پژوهش ها بوده و طبعاً اعتبار خوبی دارد:
1- انگیزش درونی : افراد خلاق چیزی در درون شان دارند که آنها را به سمت جلو ، به سمت حرکت و پویایی می کشاند .آنها بر خلاف خیلی از افراد ، به وسیله ی پاداش و تنبیه و... برای انجام دادن امور ، برانگیخته و تشویق نمی شوند بلکه خودشان به واسطه ی انگیزش درونی شان حرکت می کنند . به نظر می رسد که یک ندای درونی به آنها انگیزه و حرکت می دهد و آنها بارها و بارها برای دستیابی به اهداف شان تلاش می کنند . از این رو انگیزه ی درونی را تشویق کنید !
۲- تخیلی بودن : افراد خلاق مقادیر قابل توجهی خیالپردازی و تخیل دارند . آنها می توانند ذهن شان را در مکان های مختلف ، موقعیت های گوناگون و... ببرند و می توانند با امور ذهنی شان بازی کرده یا به قولی آنها را پخته و پرداخت کنند تا آماده ی ارائه شوند . آنها قبل از این که یکی از آن موضوعات را انتخاب نمایند، خیلی در مورد آن خیالپردازی می کنند . از این رو تخیل را د رکودکان خود پرورش داده و تشویق نمایید!
3- کنجکاوی : افراد خلاق خیلی کنجکاو هستند .آنها چیزهای گوناگون را وارسی و آزمون می کنند و هر چیز جدیدی به نظر می رسد که برای آنان شبیه یک ماجراجویی می باشد . گویی که در یک سفر پر ماجرا افتاده اند و مجذوب کار خود می شوند . این افراد خود را درون موقعیت ها و شرایطی می برند که انگار عادی نیستند و لذا روش خاص و انحصاری خود را برای اکتشاف و فهمیدن دارند. لذا کنجکاوی را در کودکانتان بپرورانید !
۴- پرسش کردن : افراد خلاق ، سوالات فراوانی می پرسند و این در نتیجه ی کنجکاوی شان است . آنها سوال می کنند چرا ؟ چرا نه؟ چگونه من می توانم این کار را به صورت متفاوتی انجام دهم ؟ آیا من می توانم آن کار را بهتر انجام دهم ؟... از این رو ، کاری کنید تا کودکانتان زیاد پرسش کنند!
5- انعطاف پذیری : افراد خلاق یک نوع خاصی از توانایی برای سازگار شدن با افراد و موقعیت ها و شرایط مختلف و گوناگونی را دارند . آنها تغییر را به عنوان یک تهدید و خطر نمی بینند و تمایل به تغییر دارند اما افراد عادی ، از تغییر می ترسند و با هر تغییری زمین گیر می شوند . پس ، انعطاف پذیری را در کودکان خود تشویق کنید !
۶- سازش پذیری : افراد خلاق سازش پذیر هستند و این به خاطر انعطاف پذیری شان است . افراد معمولی کمتر انعطاف دارند و لذا برای تغییر کردن ، نیاز به زمان طولانی تر دارند اما افراد خلاق در زمان کوتاهتری سازگار می شوند و می توانند با فن آوری های جدید ،تمایلات ، علایق و گرایشات جدید و به روز ، زودتر سازگار شوند، از این رو سازش پذیری با امور مختلف را در کودکانتان تشویق نمایید!
«من نمیتوانم مسیر باد را تغییر دهم اما می توانم بادبانم را به گونه ای به حرکت درآورم تا به سرنوشت مورد نظرم رهنمون شوم .»
۷- تازگی ، اصالت و خلاقیت: افراد خلاق به دنبال این نیستند که با سایرین شبیه سازی کنند و مانند آنها باشند. آنها از تقلید و کپی کردن افکار دیگران بیزارند . افراد خلاق تا حد امکان به دنبال آن هستند که از طریق روش های منحصر به فرد خودشان به حقایق و واقعیت ها ... دست یابند و از این رو ، فقط این احساسات مثبت از طریق کار و تلاش خلاق و سازنده برآورده می شود . بنا براین تلاش کنید تا تازگی و خلاقیت در آنها رشد یابد!
8- استقلال : افراد خلاق می توانند به طور مستقلانه ای کار کنند . بر خلاف بیشتر افراد که به عقاید و افکار و راهنمایی های دیگران وابسته هستند ، آنها به دنبال پدید آوردن امور به وسیله ی خودشان هستند . لذا، استقلال را در کودکان خود پرورش دهید !
۹- تمرکز کردن : افراد خلاق بیشتر از مردم عادی می توانند بر روی امور مورد علاقه ی خود تمرکز کنند . خیلی از مردم عادی با کوچکترین چیزها ، حواس شان پرت می شود ، با صدای زنگ تلفن یا با خواسته های درونی و... اما افراد خلاق معمولاً تا آن کار را تمام نکنند دست بردار نیستند . پس ، تمرکز کردن را در کودکان رشد دهید !
«جاده ای که به سمت پیروزی امتداد دارد ، با توقف گاه های وسوسه کننده ی بسیاری علامت گذاری شده است !»
۱۰- اهداف و مقاصد : افرا خلاق دارای اهداف و مقاصد روشنی هستند . آنها می توانند در خصوص آینده ی تفکرات و امور مورد علاقه ی خود فکرکنند و پیشاپیش ، مسیر را ارزیابی کرده و تخمین بزنند.
این توانایی به آنها کمک می کند تا راه های متفاوتی را آزمون کنند و به آنچه که می خواهند برسند . آنها بر این باورند که برای کارهای بزرگ و با معنا ساخته شده اند و این احساس به آنها کمک می کند تا در طی مسیر موفق باشند . از این رو کاری کنید تا کودکانتان دریابند که می باید هدف و منظوری داشته ، آن را دنبال کنند !
۱۱- کشف کردن احتمالات : افراد خلاق ، امکاناتی را که سایرین به صورت مشکل و مساله می بینند به عنوان فرصت هایی برای رشد و موفقیت و دستیابی به اهداف در نظر می گیرند . آنها مسایل و مشکلات را به صورت چالش می بینند ، به این معنا که به دنبال مبارزه کردن و برطرف کردن آنها می روند تا این که از حل آنها دلسرد شوند.
به تعبیری آنها مبارزه طلب هستند و در برابر مشکلات جا نمی زنند . از این رو کاری کنید تا فرزندان تان امکانات بالقوه ای را که در کنارشان هست ببینند!
۱۲- بیزاری و تنفر از بی حوصلگی و کسالت و خمودی : افراد خلاق دوست ندارند که با امور مختلف مصالحه کنند و آن ها را بپذیرند .آنها دوست دارند که چیزهای جدید را بدانند و کشف کنند و از یک جا ایستادن و تسلیم شدن بیزارند . فرضاً آنها دوست دارند به مکان ها یا موقعیت هایی بروند که دیگران نمی روند .آنها ، هر چیزی که زندگی را پر جذبه و پر شور می کند ، طلب می کنند . شما نیز کودکان خود رااز یکنواختی بر حذر دارید و آنها را پر شور بار آورید!
13- دید ترکیبی و چند وجهی : افراد خلاق دوست دارند که امور مختلف را از زوایای گوناگون مورد وارسی و آزمایش قرار دهند و تجربه کنند. آنها راه های معمولی نگاه کردن به امور را نمی پسندند و لذا می خواهند راه های مختلف را برای مواجه شدن با نظرات و عقاید و ایده های بیشتر و تازه تر تجربه کنند. کاری کنید تا کودکان تان دید چند وجهی پیدا کنند!
۱۴- مهارت و خبرگی : برای خلاق بودن در هر زمینه ای ، افراد باید در وهله ی اول ، فراسوی سطوح پایه های دانش ها و مهارت ها حرکت کنند .( البته به دست آوردن اصول و پایه ی دانش و مهارت ضروری است و سپس افراد خلاق به دنبال راه های نو می گردند نه این که بدون مقدمات و دانش و مهارت اولیه ، به دنبال خلاقیت بروند ) .
آنها مقدار زیادی از انرژی و وقت خود را صرف امور مورد علاقه ی خود می کنند و پیرامون آن ، از دانش و اطلاعات اضافی نیز بهره می برند .
۱۵-نا متعارف بودن یا ناهمرنگی : افراد خلاق ، قوانین مختلف را از طریق روش های غیر عادی پی برده و از راه های غیر معمول به کشف و فهمیدن می رسند . به طور مثال اگر هر کسی یک چیزی را بر سر خود بگذارد، آنها آن چیز را به پا می کنند و می پوشند !
غیر متعارف بودن، از ضروریات خلاقیت است.
۱۶-حس شوخ طبعی : افراد خلاق شوخ طبع هستند و اصولاً شوخ طبعی ، شکلی از خلاقیت است چرا که کلام و واژه ها به طور غیر معمول با هم ترکیب می شوند و شکل جالب و طنز آمیزی به خود می گیرند .
17- مخاطره کردن : افراد خلاق بر خلاف سایرین که با محافظه کاری ، برخی از امور را انجام نمی دهند ، این گونه نیستند و در صدد هستند تا با خطر کردن ، امور مختلف را تجربه کرده و پی ببرند ( البته منظور خطر کردن غیر معمول نیست بلکه آنها خیلی محتاط نیستند و می خواهند ایده ها و طرح های مختلف را تجربه کنند و مدام بهانه نمی آورند تا از زیر بار کار فرار کنند...).
۱۸-شهود : افراد خلاق شهودی هستند . افراد معمولی توسط برنامه های تدوین شده ای که برای شان طراحی شده است حرکت می کنند اما افراد خلاق یک نظام درونی سنجش و قضاوت و ارزشیابی دارند و بیشتر اوقات به ندای حس ششم و حس درونی شان توجه می کنند .
«هنگامی که به آخر ریسمانتان می رسید ، انتهای آن را گره بزنید و به آن تکیه کرده و آویزان شوید !»
۱۹- اجتناب از معمولی بودن : افراد خلاق نمی توانند مانند آدم های معمولی باشند ، توانایی و استعداد متوسط و عادی داشته باشند و عملکردشان طبیعی باشد . پیش پا افتادگی و معمولی بودن ، دشمن و آفت خلاقیت است . طبعاً هر چیزی که فراتر از عادی بودن باشد بهتر است . از این رو کودکان خود را طوری بارآورید که به امور معمولی اکتفا نکنند!
20-یادداشت برداری : افراد خلاق اکتشافات و یافته های خود را یادداشت می کنند . گویی که یک ندای درونی به آنها می گوید که این یادداشت برداری ها یک روزی به دردشان خواهد خورد ! شما نیز برای کودکان خود چیزهایی مانند روزنامه ، مجلات و.. تهیه کنید تا آنها با مطالعه و خواندن نکات مختلف آن ، اموری را یادداشت کنند .
۲۱- مطالعه ی زندگی افراد خلاق : افراد خلاق ، با مطالعه ی زندگی سایر افراد خلاق ، به ایده ها و طرح هایی دست می یابند. آنها در خصوص زندگی و افکار سایرین مطالعه کرده و برای حرکت کردن ، انگیزه می گیرند . لذا کودکان خود را تشویق کنید تا زندگی افراد خلاق را مطالعه نمایند!
22- چالش : افراد خلاق ، همه چیز را به چالش و نقد می کشند و هر چیزی را که می خوانند یا می بینند به نقد و بررسی می کشانند . در ظاهر، آنان به نظر می رسند که خیلی ایراد می گیرند اما در واقع ، این راه و روش خاص آنها برای پی بردن و فهمیدن امور مختلف است . این ها ، همان هایی هستند که در نظر معلمان شان رند و خردمند تصور می شوند .
۲۳- اکتشاف مساله : افراد خلاق ، مسایلی را که گویی سر جای خود قرار ندارند و از چشم ها پنهان هستند کشف می کنند . آنها از مسایل و نکات مختلف آگاه و مطلع هستند و می خواهند آنها را قبل از این که بر ملا شوند کشف کنند .گویی که به صورت بالقوه از امور و نکات پنهان مسایل ، اطلاع دارند .
24- تفکر باز و وسیع : افراد خلاق ، دید وسیعی دارند و می توانند بر روی اینجا و اکنون و هم چنین امور آینده تمرکز کنند. آنها فقط به امور فعلی و کنونی توجه ندارند. به همین علت است که حتی اگر آنها تشویق نشوند و یا نتوانند خیلی سریع به پاسخ ها و اکتشافات خود برسند ، باز هم بر روی آن موضوع کار می کنند زیرا به آینده امیدوارند و به دنبال پاداش فوری و رسیدن فوری به پاسخ نیستند .
۲۵- شناسایی و تشخیص الگو یا مدل : افراد خلاق ، الگوها و مدل ها را در دنیای پیرامون شان می بینند . این تشخیص ، یک ابزار مهم برای ابداع و نوآوری آنها محسوب می شود .
26- تعاریف متعدد: افراد خلاق برای چیزهای معمولی و ساده کاربردها و کارکردهای متعددی را کشف می کنند . برای آنها ، یک تکه چوب ، می تواند یک خط کش ، یک شی برای نقاشی کردن روی ماسه ، یک چوب لباسی ، یک تیرک و یا پایه برای بر پا کردن چادر ، یک تیغ و غیره باشد .
۲۷-واقع بینی : افراد خلاق ، می توانند واقعیت را از معنی و منظور آن جدا کنند .آنها می توانند واقعیت ها و معانی آنها را وارسی و تجربه کرده و یاد بگیرند که چگونه بین آنها ارتباط برقرار کنند . آنها می توانند بگویند که چه وقتی نتایج و عملکردشان یک برداشت و تفسیر از یک چیز است و یا این که خود آن چیز است . در واقع آنها ، یک اسناد درونی دارند و به این معنا وقایع را به خودشان نسبت می دهند و توجیه گر نیستند و مطابق با واقعیت ها حرکت می کنند .
28- هوش هیجانی بالا: افراد خلاق ، قادر هستند که احساسات و عواطف خودشان را بهتر از سایرین کنترل کنند . اگر ناکام شوند، می توانند بهتر سازگار شوند و خیلی تحت تاثیر شدید عواطف و هیجانات قرار نمی گیرند .
از این رو ، آنها در قضاوت های خود ، عادل تر و منصف تر هستند و نقد و انتقاد آنها ، بوی تعصب و خود خواهی ندارد . روابط بین آنها با مردم ، روابط سالم و به دور از بیماری و.. است .