انعطاف پذیری در کودکان، نحوه آموزش آن

روبرت چهار ساله از دوستش مک میخواهد کامیون او را پس دهد. مک از این کار خودداری می‌کند، روبرت او را می‌زند. او برای بیان خواسته‌هایش، فقط از این روش استفاده می‌کند.
سارای شش ساله می‌خواهد با عروسک دوستش بازی کند. اَبی به‌او می‌گوید: عروسکم را بهت نمیدم. سارا هم قبول می‌کند او نمی‌تواند ایدۀ دیگری را، برای کسب خواسته‌های خویش جایگزین کند. دانی هشت ساله، نمی‌تواند پازل چهل تکه خود را کامل کند. او قطعات پازل را بهم ریخته و داخل اتاق پخش می‌کند.
فرزند شما چگونه با ناکامی‌هایش کنار می‌آید؟ آیا پس از ناکامی، لب و لوچه او آویزان می‌شود یا مانند سارا شرایط را قبول می‌کند؟ به‌ طرف مقابل حمله می‌کند یا سریع تسلیم می‌شود؟
وقتی زاک چهار ساله از دوستش سیت خواست واگن اسباب بازی را به‌او قرض دهد و سیت از این کار خودداری کرد، به‌او توضیح داد که این واگن را برای این میخواهد تا سنگ‌هایش را در آن جای دهد و به‌سیت گفت: من اونو خراب نمی‌کنم.
اما باز هم سیت از این کار خودداری کرد. ولی زاک نه تسلیم شد و نه سیت را زد. احتمالاً دو روش به‌ذهنش خطور کرده بود. این که، یا سیت را بزند و یا واگن را به‌زور از او بگیرد. اما هیچ‌کدام از این کارها را نکرد. زیرا او به‌اتفاقات بعد از این ماجرا فکر می‌کرد. او فهمیده بود که سیت میتواند واگن را از چنگ او دربیاورد. آنها باهم دعوا می‌کنند و او علاوه بر دوستش فرصت بازی کردن با واگن را هم از دست میدهد.
متاسفانه برای حل چنین مشکل‌هایی برخی از مربیان یا والدین بهترین روش را، گرفتن اسباب بازی و اجازه بازی ندادن به‌هر دو کودک می‌دانند. اما زاک از فرصت استفاده کرد و بهترین روش را برگزید.
ما به‌این مسئله اعتقاد داریم که کودکان همیشه باید به‌آنچه که همین الان می‌خواهند، پایان دهند. مندی چهار ساله، درست قبل از اینکه مادرش میز نهار را بچیند می‌خواست نقاشی کند، اما مادر به‌او توضیح داد، او نمیتواند در این موقع وسایل نقاشی را آماده کندو سپس از او پرسید: مندی میتونی به‌یه چیز دیگه‌ای فکر کنی؟
مندی کمی فکر کرد (این مهمترین مرحلۀ مهارت مسئله گشایی است) و با خوشحالی فریاد زد» میتونم عکسهای کتابمو نگاه کنم. تصور کنید، اگر مادر به‌او می‌گفت: الان باید میز نهار را آماده کند و پیشنهاد کتاب خواندن را به‌او می‌کرد، احتمالاً مندی جیغ میزد که من میخواهم همین الآن نقاشی بکشم. اما او هم مانند زاک راه بهتری را انتخاب کرد و یاد گرفت چگونه میتواند برای رسیدن به‌خواسته‌هایش، منتظر بماند.
در کتاب کودکان انعطاف پذیر تربیت کنیم، روبرت بروکس و سام گلداستین به‌ما کمک کرده‌اند تا به‌این مسئله پی ببریم که، چرا برخی از کودکان انعطاف پذیری بیشتری نسبت به‌دیگران دارند.
چون آنها قادر هستند بر موانع موجود غلبه کنند. طبق نظر این محققان، یک روش برای موفقیت کودکان بدون تسلیم شدن این است که، به‌دیدگاه یا نقطه نظر افراد دیگر توجه کنند.
به‌عبارت دیگر، اگر ما بخواهیم کودکان‌مان دیدگاه ما را درک کنند، در ابتدا باید به‌آنها نشان دهیم که آنها را می‌فهمیم. درصورتی که، اکثر والدین به‌این نکته توجه نمی‌کنند.
به‌طور مثال، اگر فرزندمان تکالیف خویش را انجام نداده باشد، با لحن تهدیدآمیزی به‌او می‌گوییم: تو باید بیشتر تلاش کنی یا تو در مغزت فرو کن که باید این کار را انجام بدی. در حقیقت با این کار، ما با ناکامی‌های خویش روبه‌رو می‌شویم و به‌این مسئله فکر نمی‌کنیم فرزندان ما، معنای این کلمات را چگونه درک خواهند کرد.
شگفت‌انگیز خواهد بود که بدانید که، اکثر کودکان اصلاً به‌توصیه‌های این چنینی گوش نمی‌کنند و فقط به‌قضاوتها و تهمت‌ها گوش می‌کنند و این کار موجب می‌شود تا آنها به‌سرعت تغییر رفتار دهند. آیا باز هم باید از سلاح سرزنش استفاده کنیم؟
والدین جیمز نگران این مسئله بودند که او نمی‌تواند تکالیف خویش را به‌اتمام برساند. آنها خود را جای جیمز گذاشتند و فکر کردند که او چه‌چیزهایی را دوست دارد بشنود.
سپس به‌جیمز گفتند، می‌دانند انجام دادن تکالیف مدرسه کار دشواری است و متاسف هستند که جیمز به‌دردسر افتاده است. وقتی که جیمز فهمید والدینش با او همدردی می‌کنند، فکر کرد که چگونه میتواند مشکل خویش را حل کند.
او با علاقۀ وافری شروع به‌برنامه‌ریزی کرد و تصمیم گرفت زمانی که از مدرسه به‌خانه برمی‌گردد، اول تکالیف خود را انجام دهد، بعد سراغ بازی رود. این کار به‌او انرژی زیادی میداد. دیگر نیازی نبود تا والدینش به‌او بگویند که بیشتر تلاش کن یا این درسها را توی مغزت فرو کن.
زمانی که ما به‌کودکان نشان می‌دهیم مراقب و دلسوز آنها هستیم، این مسئله به‌آنان کمک خواهد کرد که مراقب خویش باشند و زمانی که به‌آنها کمک می‌کنیم تا به‌راههای بیشتری برای مسئله‌گشایی فکر کنند، آنها به‌خود خواهند گفت: بیشتر سعی و تلاش کن و زود تسلیم نشو.