پاسخ به سوال های کودکان، چرا به من اجازه نمی دهید؟

آنابلا (۹.۵ ساله) و مارکو (۱۱.۵ ساله) همیشه از سخت گیری پدر و مادرشان شاکی هستند. پدر آنها می گوید: "بیشتر قوانین خانه را همسرم وضع می کند و من هم کاملاً از او حمایت می کنم؛ زیرا او مادری فوق العاده است.
ما از حماقت هایی که در جامعه وجود دارد آگاه هستیم و به همین دلیل به بچه ها سخت گیری می کنیم، اما بعضی مواقع نگران می شویم که مبادا زیاده روی کرده باشیم؛ زیرا انگار فقط بچه های ما هستند که اجازه ندارند بعضی برنامه ها و فیلم ها را ببینند و به همین خاطر همواره مورد تمسخر دوستانشان قرار می گیرند".
ما در دنیای عجیب و غریبی زندگی می کنیم، بچه ها خیلی زود بزرگ می شوند. اینکه چه موقع پاسخ منفی به سؤال فرزندمان بدهیم و چه موقع درخواستش را بپذیریم، کار بسیار سختی است خصوصاً امروزه که آنها بسیار تحت تاثیر همسالان خود قرار دارند.

پی بردن به مفهوم سؤال
بسیاری از پدر و مادرها گمان می کنند که فرزندشان حداقل تا دوره راهنمایی، تحت تاثیر همسالان خود نخواهد بود، ولی واقعیت این است که بچه ها از اولین روزی که به مهد کودک یا کودکستان می روند، تحت تاثیر همسالانشان قرار می گیرند.
اگرچه تاثیر پذیری از همسالان به عنوان یک ویژگی مثبت تلقی نمی شود؛ اما قطعاً مزایایی هم دارد. تاثیر همسالان، رفتار اجتماعی مناسب و همکاری در فعالیت های گروهی را به بچه ها می آموزد.
اما ویژگی منفی تاثیرپذیری از همسالان هم بی دلیل نیست. بچه ها اغلب در دوران راهنمایی از پدر و مادرهایشان انتظار دارند که به آنها اجازه انجام کارهایی را بدهند که اصلاً با سن و سال آنها متناسب نیست، دوست دارند فیلم هایی را ببینند که از لحاظ جنسی، تحریک کننده است یا بازی هایی را در کامپیوتر انجام دهند که بسیار خشن است.
این انتظار نامعقول تحت تاثیر همسالان ایجاد می شود و یا به بیان دیگر، همسالان این انتظارات را تشدید می کنند. اما باید خاطر نشان کنیم که این تاثیر به این دلیل رخم می دهد که والدین یکی از بچه ها به او اجازه می دهند در معرض چنین تجربه هایی قرار گیرد. پس مقصر اصلی همان پدر و مادرها هستند.
مهم این است که شما تصمیم بگیرید که به او اجازه انجام چه کارهایی را بدهید یا اینکه او را از چه کارهایی منع کنید. شما نباید هیچ توجهی به تصمیم پدر و مادرهای دیگر داشته باشید. زمانی که بچه ها در معرض تجربه های نامتناسب با سنشان قرار می گیرند از لحاظ روحی آسیب زیادی می بینند.
نمونه هایی از این آسیب روحی عبارتند از:
- برنامه های تلویزیونی، فیلم ها یا بازی های کامپیوتری که از نظر محتوا متناسب با سن بچه های دبستانی نیست، می تواند برایشان خطرناک و تحریک کننده باشد. به نتایج مطالعه ای مهم که در سال ۲۰۰۸ انجام شده است، توجه کنید:
کارشناسان در این مطالعه دریافتند که دختران نوجوانی که دائماً فیلم هایی با مضمون رابطه جنسی را تماشا می کنند، دو برابر بیشتر از دخترانی که چنین فیلم هایی را نمی بینند در معرض بارداری قرار دارند. در واقع، آنها هر چه بیشتر چنین فیلم هایی را تماشا کنند، روابط برایشان عادی تر می شود و از این رو گمان می کنند که خطری برایشان نخواهد داشت.
فرزند شما بی تجربه است و چنین برنامه ها و فیلم هایی به راحتی بر او تاثیر می گذارد، البته به همان میزان که بر دخترها تاثیر می گذارد، می تواند برای پسرها هم خطرناک باشد؛ زیرا دیدگاه آنها را هم نسبت به دخترها و هم نسبت به روابط جنسی تغییر می دهد.
- برنامه های تلویزیونی، فیلم ها و حتی بازی های کامپیوتری خشن و ترسناک، باعث می شود بچه ها خواب های بد ببینند و از همه چیز هراس داشته باشند. اگر حتی یک بار هم تجربه کنند، آثار منفی آن تا مدت ها در ذهنشان می ماند و به سختی می توانند از آن رهایی پیدا کنند.
- اگر به فرزندانتان اجازه دهید فیلم هایی را که برای گروه سنی آنها مناسب نیست، تماشا کنند، دیگر مطیع دستورات شما نخواهند بود. گروه سنی همه فیلم ها و بازیهای کامپیوتری بر روی آن نوشته شده است؛ پس بهتر است روی آنها را بخوانید.
- اگر در رابطه با مسائلی که از لحاظ قانونی برای فرزندتان ممنوع است کوتاه بیایید (مانند نشستن در صندلی جلو)، این گونه تصور می کند که شما به قوانین احترام نمی گذارید و به فکر ایمنی او نیز نیستید.

بهترین پاسخ
وقتی که فرزندتان به شما می گوید همۀ بچه ها اجازه دارند که این کار را بکنند، گمان نکنید که واقعیت را به شما گفته است، در جواب به او بگویید که می خواهید به تمام دوستانش زنگ بزنید و ببینید که ایا این موضوع صحت دارد یا نه، در نتیجه او از شما می خواهد که این کار را نکنید؛ زیرا در مقابل دوستانش شرمنده می شود و با این کار دیگر حرفی از این موضوع نخواهد زد.
همچنین می توانید یکی یکی اسم های دوستانش را بگویید و از او بپرسید که کدامشان اجازه چنین کارهایی را دارند، بالاخره در این بین حداقل دو سه نفر پیدا می شوند که پدر و مادرشان مثل شما سخت گیر باشند.
با این حال اگر معلوم شد که فرزند شما تنها کسی است که اجازه ندارد مثلاً در صندلی جلوی ماشین بنشیند یا فیلم هایی را که برای زیر ۱۳ سال ممنوع است؛ تماشا کند، باز هم نباید تسلیم شوید؛ زیرا در زندگی فرزندتان، موقعیت هایی پیش می آید که او با فشارهای سنگینی از طرف دوستان و اطرافیانش مواجه می شود، بنابراین باید توانایی لازم برای مقابله با آنها را داشته باشد و شما هم باید در این راه به او کمک کنید.
یکی از مهمترین درس های زندگی این است که فرزندتان بتواند در مقابل پاسخ منفی دیگران، روحیه خود را حفظ کند. ممکن است در آینده، این پاسخ را بارها بشنود و اگر بداند که چگونه مشکلاتش را حل و فصل کند و در مقابل پاسخ های منفی سرخورده نشود، به انسانی قوی و متکی به خود تبدیل می شود.
بنابراین از اینکه به او نه بگویید، احساس گناه نکنید؛ زیرا او به تدریج مشکلات را پشت سر می گذارد و پیشرفت خواهد کرد. از طرف دیگر بعضی مواقع هم زمان با رشد فرزندتان بهتر است با او سازش کنید.
در واقع خیلی خوب است که گاهی اوقات به دنبال فرصت هایی برای به توافق رسیدن با فرزندتان باشید خصوصاً اگر به تازگی در مقابل یکی از خواسته های بزرگ او مقاومت کرده و به او نه گفته اید، این بهترین راه حل است.
سازش پذیری پدر و مادر با بچه های کوچکتر خیلی مؤثر نیست ولی در این سن باعث می شود که والدین بتوانند به راحتی قوانین لازم را وضع و بچه ها هم از آن پیروی کنند.
به طور مثال اگر فرزندتان بخواهد که یک ربع بیشتر بیدار بماند به او اجازۀ این کار را بدهید، اگر بخواهد یک بار از حمام رفتن خودداری کند، خیلی وسواس به خرج ندهید و سخت گیری نکنید و یا اگر خواست که شما دوباره در بازی اش شرکت کنید، حتماً این کار را انجام بدهید.