بیمار شدن کودکان، ریشه در چه دارد؟

ازدواج باعث تشکیل خانواده می‌شود که این خود کوچک‌ترین جزء هر جامعه است و به دنبال آن فرزندآوری پدید می‌آید.
این امر مهم در هر گوشه‌ای از کره زمین با آداب و رسوم خاصی انجام می‌شود و روش‌های تربیتی نیز در نقاط مختلف متفاوت است،‌ اما امروزه محققان نشان داه‌اند که فرم خانواده، اخلاق،‌ آداب و سنن از یک طرف و تعلیم و تربیت از طرف دیگر در تمام ابعاد وجودی فرزند از جمله در بعد سلامت مؤثر هستند.

برنامه‌ریزی برای فرزندآوری
وقتی در خانواده‌ای برای تولد یک فرزند برنامه‌ریزی شده و همه چیز با محاسبه پیش رفته است،‌ مسلماً این فرزند در آینده از سلامت بهتری برخوردار خواهد بود.
این بدین معنا است که با برنامه‌ریزی مادر از نظر بررسی قبل از بارداری نقص و مشکلی نخواهد داشت و اگر داشته باشد، قبل از بارداری به آن رسیدگی شده است.
در طول بارداری مادر از یک کنترل خوب برخوردار خواهد بود. همین‌طور قطعاً برای یک زایمان خوب و بهداشتی برنامه‌ریزی شده است و مخاطراتی که در یک زایمان پیش‌بینی نشده و یا غیر بهداشتی، مادر و نوزاد را تهدید می‌کند در اینجا مطرح نیست.

حاملگی ناخواسته
همین که حاملگی ناخواسته باشد، می‌تواند ریسک وجود بیماری‌های زمینه‌ای در مادر،‌ کنترل ناقص در دوران بارداری، اقدامات خطرناک و غیر بهداشتی برای سقط، و زایمان با شرایط نامساعد را به ارمغان بیاورد که ناگفته پیدا است هر یک از این عوامل می‌تواند روی سلامت آینده کودک مؤثر باشد.
شرایط روحی، روانی، اقتصادی، فرهنگی و تغذیه‌ای مادر و البته کل خانواده نیز در این میان اهمیت ویژه‌ای دارد، مثلاً مادری که خود بیمار است و تغذیه کافی و صحیح ندارد، نمی‌تواند شیر خوبی داشته باشد و این امر بر رشد و نمو کودک در ماه‌های نخست تأثیر بسزایی دارد.
از اینها که بگذریم، گاه بیماری زمینه‌ای مادرزادی وجود دارد و کودک از بدو تولد به مراقبت‌های خاصی نیاز دارد (مانند اختلالات کروموزومی مثل تریزومی ۲۱ و یا بیماری‌های مادرزادی قلبی) و یا باعث محدودیت‌هایی در زندگی کودک می‌شوند (مثل فلج مغزی و یا انواع بیماری‌هایی که باعث نقص حرکتی در کودک هستند).
گاه کودک در ارگان‌های حیاتی مثل کلیه دچار اشکالاتی است. البته در اکثر این موارد با درمان‌های صحیح بعد از تولد می‌توان تا حد زیادی به ارتقای زندگی وکودک و البته خانواده کمک کرد.
خوشبختانه در کشور ما در ۲۰ سال اخیر پیشرفت‌های شگرف بهداشتی رخ داده و مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال به میزان زیادی کاهش پیدا کرده است.

حال می‌خواهیم بدانیم اگر کودکی در شرایط عادی و سالم به دنیا آمده باشد و از بیماری مادرزادی خاصی نیز رنج نبرد، به چه دلایلی ممکن است بیماری شود؟
مراقبت نامناسب و تغذیه نامناسب در نوزادان و کودکان می‌تواند باعث بروز انواع بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های عفونی باشد.
پوشش و لباس کودک،‌ غذا و شیر کودک باید همیشه متناسب با فصل و نیاز کودک باشد. جز در شرایط اضطراری بهتر است کودک زیر 45 روز مسافرت نداشته باشد.
تماس با افراد آلوده و بیمار حتی اگر کوتاه مدت نیز باشد، در کودکان زیر ۲ سال حتماً منجر به بیماری می‌شود.
در رأس این نوع بیماری‌ها، بیماری‌های واگیر‌دار و بیماری‌های تنفسی فوقانی هستند،‌ مثل عفونت گوش میانی‌، عفونت حلق، سینوزیت، برونشیت، همین‌طور عفونت پوستی و عفونت ریه، واکسیناسیون کامل یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها است که خوشبختانه در حال حاضر ما پوشش مناسبی در واکسیناسیون کشوری داریم و اگر واکسن‌هایی مثل prevenar 13 و واکسن آبله‌مرغان با صلاحدید وزارت محترم بهداشت به برنامه واکسیناسیون کشوری افزوده شود، گام بسیار موثری در کاستن از بیماری‌ها در اطفال خواهد بود.
تشخیص و درمان به موقع آلرژی و زمینه‌های آن در خانواده‌ها می‌تواند کودکان را از ابتلا به موارد مزمن مثل آسم و اگزما در سنین بالاتر معاف کند.
در حال حاضر همکاران محترم متخصص اطفال حتی در دورترین شهرها با کوچک‌ترین نشانه‌ها تشخیص اولیه را گذاشته و خانواده‌ها را در این موارد راهنمایی می‌فرمایند.
در سنین بالای ۷ سال سلامت روانی کودکان وابسته به وجود محیط مناسب برای تعلیم و تربیت و احترام به شخصیت کودک است.
با این کار امنیت روانی کودک تضمین می‌شود وکودک اعتماد به نفس کافی خواهد داشت.
اگر بتوانیم شرایط مناسب را فراهم کنیم و با حوصله و روش درست کودکان را در هنگام خطاهای‌شان هدایت کنیم می‌توانیم از بروز اضطراب و دلهره و کم‌توجهی و سایر بیماری‌های وابسته جلوگیری کنیم.
در انجام این امر مهم اطلاعات و آگاهی والدین و مطالعه آنها قبل از فرزندآوری کمک بسیار موثری خواهد بود.