چرا کودک روی پنجه پا راه میرود؟

راه رفتن کودک روی پنجه یا نوک پاها یکی از مواردی است که والدین زیاد به آن اشاره می‌کنند. لازم است بدانید که قبل از دو سالگی هیچ دلیلی برای نگرانی از راه رفتن روی پنجهٔ پا در کودک وجود ندارد. اما علت این اتفاق چیست؟ در این مطلب می‌توانید با دلایل راه رفتن روی پنجهٔ پا در کودکان آشنا شوید.

راه رفتن روی پنجه در کودک
بیشتر بچه‌ها در دوره‌ای که با تکیه به مبلمان و وسایل خانه راه می‌روند، ممکن است روی پنجهٔ پاهایشان راه بروند، مخصوصاً اگر روی سطوح بدون فرش یا موکت باشند. بعضی از بچه‌ها هم گهگاه برای سرگرمی روی نوک پا راه می روند.
به‌طورکلی، قبل از دو سالگی هیچ دلیلی برای نگرانی از راه رفتن روی پنجهٔ پا در کودک وجود ندارد. کودکانی که به این شکل راه می‌روند، معمولاً این کار را از روی عادت انجام می‌دهند. اما اگر فرزندتان علاوه بر راه رفتن روی پنجه، هر کدام از شرایط زیر را نیز دارد بهتر است با پزشک او صحبت کنید:
- بیشتر اوقات روی پنجهٔ پایش راه می‌رود.
- عضلاتش سفت است.
- حرکاتش هماهنگ نیست.
- به طرز ناشیانه‌ای راه می‌رود.
- تلوتلو می‌خورد یا به طرفین خم می‌شود و راه می‌رود.
- در کسب مهارت‌های حرکتی ظریف مانند برداشتن اشیای کوچک با استفاده دو انگشت شست و اشاره کند است.
قادر به تحمل وزن خود روی پای صاف نیست.
- مهارت‌های حرکتی‌ای را که قبلاً داشت از دست می‌دهد.

علت راه رفتن روی پنجهٔ پا در کودک
راه رفتن کودکان نوپا روی پنجه دلایل قطعی و مشخصی ندارد، چون بیشتر آنها این کار را بی‌دلیل انجام می‌دهند. اما در هر صورت برای اطمینان بیشتر لازم است این موضوع را با پزشک کودکتان در میان بگذارید. یادمان باشد که بعد از خواندن هر اطلاعات علمی فوراً نگران نشویم و نترسیم، زیرا نگران شدن بیش از حد که اغلب اولین کار اشتباهی است که بیشتر ما انجام می‌دهیم، ساده‌ترین و ناکارآمدترین اتفاق ممکن است. اما برخی از دلایل احتمالی راه رفتن کودک روی پنجه‌هایش در زیر مطرح شده‌اند.
اگر فرزندتان همیشه روی پنجه‌هایش راه می‌رود، ممکن است یک مشکل فیزیکی مانند کوتاه بودن تاندون آشیل داشته باشد که مانع از ایستادن روی پایش در حالت صاف و تخت می‌شود و دامنهٔ حرکتی در مچ پا را محدود می‌کند. اما اگر فرزندتان روی نوک انگشتان پایش راه می‌رود و قادر به راه رفتن روی پای صاف نیست، یعنی نمی‌تواند روی پاهایش صاف راه برود، می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال حرکتی مثل فلج مغزی باشد.
انواع مختلفی از فلج مغزی وجود دارد. شایع‌ترین شکل آن «فلج مغزی اسپاستیک» است، به این معنی که عضلات متأثر از آن سفت هستند. کودکانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، احتمال بالاتری برای ابتلا به فلج مغزی دارند. بنابراین، اگر کودک شما روی انگشتان پایش راه می‌رود، ممکن است نوعی فلج مغزی داشته باشد که باعث می‌شود تاندون‌های آشیل او آن‌قدر سفت باشد که باعث شود پاشنه‌هایش به بالا کشیده شود و انگشتان پا رو به پایین باشد.
راه رفتن روی پنجهٔ پا همچنین می‌تواند با تأخیرهای زبانی و اختلالات طیف اتیسم ارتباط داشته باشد. بنابراین، مهم است که بررسی کنید آیا کودکتان مشکلات دیگری در زمینه‌ٔ مهارت‌های اجتماعی یا ارتباطی دارد یا خیر. شما می‌توانید برای اطمینان درخواست یک ارزیابی تکاملی به پزشک کودک بدهید.
اگر پزشک متوجه شود که فرزند شما تونوس عضلانی خوبی دارد و مچ پایش دامنهٔ حرکتی خوبی دارد و همچنین وجود فلج مغزی، اختلال طیف اتیسم یا مشکلات دیگر را نیز رد کند، ممکن است او را مبتلا به وضعیتی به نام «نوع ایدیوپاتیکِ راه رفتن روی انگشتان پا» تشخیص دهد. ناشناخته یا ایدیوپاتیک، صفتی کلی و به این معناست که علت مشکل ناشناخته است و احتمالاً فرزندتان از روی عادت روی انگشتان پا راه می‌رود. این نوع راه رفتن روی پنجه پا معمولاً به مرور زمان برطرف می‌شود.

درمان راه رفتن روی پنجهٔ پا در کودک
پزشک ممکن است ارزیابی‌ای از عملکرد مغز و رشد حرکتی فرزندتان انجام دهد تا بهترین روش درمانی را تعیین کند. مداخلهٔ زودهنگام بسیار مهم است، زیرا فیزیوتراپی یا عمل جراحی می‌توانند مهارت‌های حرکتی و قدرت عضلانی را بهبود ببخشد و از آسیب دیدن عضلاتی که روی حرکت مفصل تأثیر می‌گذارند جلوگیری کنند.
اگر فرزندتان مشکل فیزیکی‌ای مانند تاندون آشیل کوتاه دارد، ممکن است درمان با فیزیوتراپی شروع شود که شامل حرکات کششی است. همچنین ممکن است کودک نیاز به پوشیدن ارتز پا (Orthosis) داشته باشد. ارتز پا یک آتل پلاستیکی سبک است که تا قسمت پشت ران امتداد دارد و پا را در زاویهٔ ۹۰ درجه نگه می‌دارد. تا زمانی که مشکل برطرف نشود، لازم است کودک آتل را شب‌ها و احتمالاً در طول روز هم بپوشد، اما می‌توان آن را برای حمام کردن یا انجام تمرین‌های تقویتی برداشت.
یک رویکرد دیگر گچ‌گیری پیاپی یا تعویض متوالی گچ برای اصلاح تدریجی اندام است. در این درمان، ارتوپد مجموعه‌ای از قالب‌های گچی یا فایبرگلس را روی پا می‌بندد تا تاندون را کشیده و بلندتر کند و برد حرکتی مچ پا را افزایش دهد. به موازات افزایش کشیدگی تاندون، قالب‌ها حدوداً هر چند هفته یک بار عوض می‌شوند و وقتی تاندون به اندازه‌ٔ کافی بلند شد، قالب‌ها دیگر ضروری نیستند. یک ویژگی بد قالب‌های گچی این است که نمی‌توان آنها را مانند آتل‌ها موقتاً برداشت.
همچنین در برخی موارد، پزشک کودک شما ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. اگر فرزندتان فلج مغزی یا اختلال طیف اتیسم دارد، معالجه شامل درمانی برای مشکل زمینه‌ای خواهد بود. در آن صورت، ارزیابی تکاملی اولین گام درمان کودک است.