قوس کمر در کودکان، علائم تا تشخیص و درمان

علائم گودی کمر در تمام کودکان یکسان نیست. برجستگی غیرعادی باسن ویژگی شاخص بالینی قوس کمر است. بیمارانی که علاوه بر قوس کمر دچار نقص‌های دیگری مانند دیستروفی عضلانی، دیسپلازی رشدی مفصل ران یا اختلال‌های عصبی ـ عضلانی نیز هستند، علائم متفاوتی را تجربه می‌کنند.
یک ستون فقرات سالم از پشت، صاف دیده می‌شود. اما اگر فردی دچار بدشکلی قوس کمر (lordosis) باشد، مهره‌های ستون فقراتش در ناحیۀ پایین کمر انحنایی غیرعادی خواهد داشت.

علل قوس کمر در کودکان
یک متخصصین کلینیک تخصصی درمان کمر درد امید آکندروپلازی و اسپوندیلولیستزی علت قوس کمر دانسته می‌شود. بااین حال قوس کمر می‌تواند پی‌آمد حالت اندامی نامناسب، نقص مادرزادی مهره‌ها، مشکلات عصبی ـ عضلانی، جراحی کمر یا مشکلات لگن و مفصل ران باشد.

علائم قوس کمر
علائم گودی کمر در تمام کودکان یکسان نیست. برجستگی غیرعادی باسن ویژگی شاخص بالینی قوس کمر است. بیمارانی که علاوه بر قوس کمر دچار نقص‌های دیگری مانند دیستروفی عضلانی، دیسپلازی رشدی مفصل ران یا اختلال‌های عصبی ـ عضلانی نیز هستند، علائم متفاوتی را تجربه می‌کنند.
کمردرد، درد پایین پاها و تغییر در عملکرد روده و مثانه معمولاً همراه با قوس کمر تجربه نمی‌شود. بنابراین کودکی که این علائم را دارد، باید به سرعت توسط پزشک معاینه شود. ممکن است علائم قوس کمر شبیه به دیگر عارضه‌ها یا انحراف ستون فقراتباشد؛ همچنین ممکن است علائم کودک پی‌آمد عفونت یا آسیب‌دیدگی باشد. همواره برای اطلاع از تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص قوس کمر
پزشک قوس کمر را برمبنای نتایج معاینه بالینی، آزمایش‌های تشخیصی و بررسی کامل پرونده پزشکی تشخیص می‌دهد. پزشک اطفال پرونده کودک را قبل و بعد از تولد بررسی می‌کند و سوال می‌کند که آیا سابقۀ قوس کمر در دیگر اعضای خانواده وجود دارد یا خیر.
آزمایش‌های تشخیصی قوس کمر شامل موارد زیر می‌شود:
رادیوگرافی
در این روش تشخیصی از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تهیۀ عکس‌هایی از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌های بدن استفاده می‌شود. عکس رادیوگرافی برای اندازه‌گیری و ارزیابی انحناء به کار برده می‌شود. پزشک یا متخصص رادیولوژی زاویۀ انحنای ستون فقرات را با توجه به عکس کامل ستون فقرات اندازه‌گیری می‌کند. پزشک درمان مناسب را برمبنای این اندازه‌گیری توصیه می‌کند.
اسکن استخوان
اسکن استخوان یک روش تصویربرداری هسته‌ای است که برای ارزیابی تغییرات دژنراتیو و یا آرتریتی مفصل، یافتن تومورها و بیماری‌های استخوانی، تعیین علت التهاب یا درد استخوان انجام می‌شود. اسکن استخوان برای تشخیص افتراقی عفونت یا شکستگی مفید است.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
MRI روشی تشخیصی است که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ و رایانه برای تولید تصاویری دقیق از اندام‌ها و ساختارهای داخلی بدن استفاده می‌کند. MRI برای تشخیص افتراقی ناهنجاری‌های نخاع و اعصاب کاربرد دارد.
سی تی اسکن
در این روش تصویربرداری تشخیصی از ترکیبی از رادیوگرافی و تکنولوژی رایانه برای به دست آوردن تصاویری افقی یا محوری از بدن استفاده می‌شود ـ این تصاویر اسلایس گفته می‌شود. سی تی اسکن تصاویر دقیقی را از تمامی بخش‌های بدن شامل استخوان، عضله، چربی و اندام‌های داخلی به دست می‌دهد. تصاویر سی تی اسکن دقیق‌تر از رادیوگرافی معمولی است.
آزمایش خون
تشخیص زودهنگام قوس کمر برای موفقیت درمان حیاتی است. پزشک اطفال یا پزشک خانواده و حتی مربیان بهداشت مدارس وجود نشانه‌های قوس کمر را به طور دوره‌ای بررسی می‌کنند.

درمان
به نقل از کلینیک ارتوپدی فنی امیدپزشک درمان مناسب قوس کمر را با توجه به عامل‌های زیر تعیین می‌کند:
- سن، وضعیت سلامت و سابقۀ پزشکی کودک
- علت اصلی ایجاد قوس کمر
- شدت عارضه
- تحمل کودک در برابر مصرف داروها، درمان‌ها یا عمل‌های خاص
- انتظار از دوره بیماری
- نظر یا ترجیح بیمار و والدینشدرمان با هدف متوقف کردن پیشرفت انحناء و به حداقل رساندن بدشکلی انجام
می‌شود. مدیریت قوس کمر به علت ایجاد آن بستگی دارد. چنانچه حالت اندامی نامناسب علت ایجاد قوس کمر باشد، انجام حرکات اصلاحی ساده برای رفع آن کافی خواهد بود. اما چنانچه قوس کمر پی‌آمد مشکل مفصل ران باشد، می‌توان آن را در قالب بخشی از طرح درمان مشکل مفصل ران اصلاح کرد.

پیش‌آگهی درازمدت قوس کمر
مدیریت قوس کمر به سن کودک، میزان انحناء و دوران باقیمانده از رشد اسکلت کودک بستگی دارد. پزشک اطفال باید قوس کمر را به طور مرتب معاینه کند تا شدت انحنا را در دوران رشد و نمو کودک تحت نظر داشته باشد. تشخیص دادن قوس کمر در مراحل اولیه بسیار مهم است.