اختلال اوتیسم کودکان، امواج مغزی شان چگونه است؟

بیماری اوتیسم شامل یک دسته از علائم است که اختلالات ظیف اوتیسم یا ASD است. در بیماران مبتلا به اختلال طیف اوتیسم مشکل اصلی در دو بخش اصلی از تکامل رفتاری عصبی کودک است.

اولین بار آقای کانر در سال ۱۹۴۳ چند کودک با علایم اشکال در ارتباط با دیگران و عدم توانایی تکلم و یا گفتار نامفهوم را بعنوان اوتیسم تعریف کرد. ناتوانی کلامی و مشکلات شناختی در برخی از این بیماران بسیار شدید است، حال‌آنکه برخی دیگر دارای نبوغ ذهنی و استعداد بسیار بالایی هستند. در یک سر طیف بیماری اوتیسم، ضریب هوشی زیر ۴۰ و در سر دیگر آن افراد بسیار نابغه با توانایی‌های هوشی بالا هستند، گرچه دارای نقص در تعاملات اجتماعی و ارتباطی هستند. سندرم آسپرگر نیز نوع خفیف تری از بیماری اوتیسم است که توانایی تکلمی و کلامی حفظ شده است و هوش متوسط یا بالاتر از متوسط دارند.

علائم و تظاهرات بیماری اوتیسم چیست؟

کودکان مبتلا به اوتیسم یا تکلم ندارند یا دچار تأخیر تکلم هستند اما اگر کلام هم داشته باشند معنی دار نیست و کلام دیگران را کپی می‌کنند. در اوتیسم کودکان، بیمار خود را با نام صدا می‌زند و از ضمیر من استفاده نمی‌کند. ارتباط کودک مبتلا به اوتیسم یکطرفه است و فقط به علایق خود توجه دارد. ارتباطات غیر کلامی نیز در اوتیسم وجود ندارد و یا ناقص است مثلاً این کودکان به لبخند یا خستگی دیگران توجهی ندارند و نمی‌توانند با دیگران ارتباط برقرارکنند.

در اوتیسم کودک ارتباط چشمی با والدین یا دیگران ندارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. کودکان به طور طبیعی معمولاً بعد از چند دقیقه از بازی با یک اسباب بازی به سراغ بازی دیگری می‌روند ولی کودک مبتلا به اوتیسم ساعت‌ها با یک وسیله بازی می‌کند. کودکان مبتلا به اوتیسم به چرخیدن یا به وسایلی مثل پنکه و لباسشویی که می‌چرخند علاقمند هستند و ممکن است خود را با تماشای آنها سرگرم کنند. در بعضی موارد، رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. در این افراد، حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) و پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیاء یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود. ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی و …) نیز حساسیت‌های غیرمعمول دیده شود.

میزان شیوع و سن بروز اوتیسم چگونه است؟

میزان شیوع بیماری اوتیسم به شدت در حال افزایش است به طوری که در بیست سال گذشته از ابتلای ۱ کودک در ۱۰۰۰ تولد زنده به ۱ کودک در ۸۰ تولد زنده افزایش پیدا کرده است. ابتلا به اوتیسم در پسرها ۴ برابر بیشتر از دختران است. سن بروز اوتیسم متفاوت است، گاه بیماری اوتیسم به صورت اختلال در تکامل ارتباطات اجتماعی کودک در اولین سال زندگی ظاهر می‌شود و گاه در ابتدا کودک تکامل اجتماعی و تکلمی طبیعی داشته و بعد از یک سالگی پسرفت می‌کند و مهارت‌های رفتاری و تکلمی قبلی را از دست می‌دهد.

علت بیماری اوتیسم چیست؟

اوتیسم بیماری پیچیده‌ای است و هنوز بطور کامل شناخته نشده است. تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده و علل مختلفی مثل برخی کمبودهای تغذیه‌ای در دوران بارداری یا سن والدین را در بروز آن دخیل می‌دانند ولی مهمترین علت شناخته شده نقش ارث و ژنتیک در آن است. آمار نشان می‌دهد در مناطق صنعتی میزان شیوع اوتیسم بیشتر است. محققان زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن مانند استرس را در سیر صعودی ابتلا به این بیماری دخیل می‌دانند. دلایل مختلفی مبنی بر نقش زمینه ژنتیک در بروز اوتیسم کودکان وجود دارد. به طوری که در خانواده‌ای که یک بیمار مبتلا به اوتیسم کودکان وجود دارد احتمال ابتلای فرد دیگر به میزان نه درصد بیشتر می‌شود. در بررسی‌های انجام شده تعداد سلول‌های پورکنژ در مخچه بیمار مبتلا به اوتیسم کمتر از کودکان دیگر است. بعضی از اختلالات کروموزومی، کم کاری تیروئید، سن بالای والدین حین بارداری، تولد نارس، مسمومیت مادر حین بارداری با بعضی داروها و ابتلا به بعضی عفونت‌ها با بروز اوتیسم کودکان ارتباط دارد. مطالعاتی نشان داده است که ساختمان مغز بیمار مبتلا به اوتیسم در نواحی آمیگدال، تمپورال و فرونتال متفاوت از افراد نرمال است. همچنین تحقیقات نشان دهنده این است که بیماری اوتیسم در افرادی شایع است که در حال حاضر بیماری صرع دارند و بیماری صرع در افرادی شایع است که در حال حاضر بیماری اوتیسم دارند.

پزشک اعصاب اطفال چگونه اوتیسم را تشخیص می دهد؟

فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در بیش از ۸۰ درصد موارد، این بیماری را با شنیدن مشکلات بیمار و معاینه بیمار تشخیص می‌دهد. والدین بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در ابتدا فکر می‌کنند که کودکشان ناشنوا است و چون نمی‌شنود به اطرافیان توجه نمی‌کند ولیکن اغلب شنوایی کودک مبتلا به اوتیسم نرمال و طبیعی است. ارزیابی شنوایی شامل تست مسیر عصبی شنوایی یا ABR در همه بیماران مبتلا به اوتیسم ضروری است. انجام نوار مغز کودکان یکی از اقدامات تشخیصی در اوتیسم است. در حدود ۳۰ درصد کودکان مبتلا به اوتیسم امواج مغزی غیر طبیعی در نوار مغز یافت می‌شود در حالی که کودک شرح حال تشنج نداشته است. ارزیابی‌های تشخیصی دیگر در اوتیسم عبارت است از، تست سطح خونی سرب، آهن و روی، تصویربرداری مغزی به صورت MRI و نوار مغز.

روش‌های درمان بیمار اوتیسمی چیست؟

سن طلایی برای درمان اوتیسم کودکان قبل از پنج سالگی است و تأخیر در شروع درمان اوتیسم در آینده رفتاری و اجتماعی کودک تأثیر سرنوشت ساز دارد. در صورتی که کودک مبتلا به اوتیسم کودکان باشد، برای شروع درمان اوتیسم لازم است توسط پزشک اعصاب کودکان معاینه دقیق شود. پزشک برای درمان اوتیسم از درمان دارویی و نیز اقدامات توانبخشی استفاده می‌کند.

درمان دارویی برای کنترل خشم، بی قراری و تحریک پذیری بیمار مبتلا به اوتیسم و با تشخیص پزشک اعصاب کودکان به کار می‌رود. بهترین داروهایی که بی قراری و تحریک پذیری را در اوتیسم کنترل می‌کند، ریسپریدون و آریپیپرازول است. گاه بیماران مبتلا به اوتیسم به اظطراب و وسواس فکری مبتلا هستند که پزشک اعصاب کودکان از داروهایی مانند فلوکستین برای درمان این اختلالات استفاده می‌برد. گاه برای درمان پرتحرکی و بیش فعالی در اوتیسم از ریتالین یا آتوموکستین استفاده می‌شود. اگرچه ممکن است بیمار اوتیسمی حمله تشنج نداشته باشد، ولی بررسی‌های متعدد وجود امواج مغزی غیرطبیعی را در اوتیسم کودکان ثابت کرده‌اند و در این بیماران تجویز سدیم والپروآت موجب بهبود تکلمی و رفتاری کودک می‌شود. اغلب کودکان مبتلا به اوتیسم اختلال در خواب نرمال دارند که داروی ملاتونین موجب بهبود تنظیم خواب آنان می‌شود.

توانبخشی رفتاری و ذهنی نیز بخش اساسی از درمان بیماری اوتیسم است. در کاردرمانی ذهنی با تحلیل رفتار کاربردی مهارت‌های اجتماعی و تکلمی بیمار آنالیز شده و روش‌هایی برای بهبود آن بکار گرفته می‌شود.

تحلیل رفتار کاربردی(ABA) ، هر کار و مهارت جدید به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود و مربی هر تمرین را آنقدر تکرار می‌کند تا کودک بر آن مسلط شود. در غیر این صورت، مربی به سراغ مرحله بعدی نمی‌رود. کل این فرآیند تا رسیدن به حد مطلوب ادامه می‌یابد.

درمان پاسخ محور (PRT )، روشی بسیار ملایم و در عین حال کارآمد رفتاردرمانی محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، درمان بر اصل کودک محور استوار است یعنی کودک جهت کار و نوع فعالیت را تعیین می‌کند و همین کار انگیزه کودک را برای یادگیری افزایش می‌دهد. زیرا فعالیتی انتخاب می‌شود که مورد علاقه کودک است. برای مثال، در این روش اگر کودک ماشین اسباب بازی را بخواهد و آن را به شکل درست درخواست کند، اسباب بازی به او داده می‌شود (به شکل پاداش). این روش باعث تقویت مهارت ارتباطی مثبت و یادگیری رفتار صحیح در او می‌شود.

آیا کودک اوتیسمی می‌تواند در مدرسه عادی درس بخواند؟

این به شدت بیماری اوتیسم بستگی دارد به طوری که اگر بیمار دچار اوتیسم خفیف است و دارای توانایی‌های حل مسئله و حفظیات خوبی است، می‌تواند در کلاس‌های عادی شرکت کند. در مواردی حتی توصیه می‌شود کودکان دچار اوتیسم خفیف در مدارس عادی شرکت کنند، تا حضور در کنار کودکان دچار اوتیسم شدید به تشدید علائم آنها منجر نشود.

خانواده بیماران اوتیسم باید چه نکاتی را رعایت کنند؟

اوتیسم کلمه نگران کننده ای برای هر پدر و مادری است. بسیار دیده می‌شود که والدین کودک خود را دائما زیر نظر گرفته‌اند و هر حرکتی که نشانی از اوتیسم در آن می‌رود، والدین را وحشت زده راهی مطب پزشک می‌کند. کافی است یک بار کودک از جلوی ماشین لباس شویی رد شود و از سر کنجکاوی نگاهی به آن بکند!

والدین اگر نگران وجود علائم بیماری اوتیسم در فرزندشان هستند بهتر است در اولین فرصت به پزشک اعصاب کودکان مراجعه کنند. والدین باید بدانند که اوتیسم هر چه زودتر تحت درمان قرار گیرد، نتیجه درمان بهتر خواهد بود. متاسفانه قبول این بیماری در فرزند کار ساده‌ای برای والدین نیست. این باعث می‌شود که بسیاری از آنها این تشخیص را در فرزندشان انکار کنند. والدین نباید فراموش کنند که با این کار فرزندشان را از دریافت درمان محروم می‌کنند.