عصبانی شدن کودک، مهارش کنید

شهرزاد:هیچ‌وقت فراموش نمیکنم زمانی را که پسر بزرگم با صورتی برافروخته از خشم به خاطر نخریدن بازی جنگی مورد علاقه‌اش، با عصبانیت به من گفت:‌ «از تو متنفرم.»

بیش‌تر والدین با این قضیه احساساتی برخورد می‌کنند. اول تعجب می‌کنند، می‌خندند و آن را تقلیدی طوطی‌وار از همسالانش تعبیر می‌کنند، اما بعضی دیگر از نظر احساسی دگرگون می‌شوند، گریه می‌کنند و این فکرها به ذهنشان می‌آید: «بچه من؟!! چه طور می‌تواند؟ هیچ‌کس بیشتر از من او را دوست ندارد، چرا مرا تحقیر کرد؟ چه‌طور می‌توانم با چنین رفتارهایی برخورد کنم؟ اکنون فرزند من کمی تند و تیز شده، در مقابل من ایستاده و به راحتی به من گفته که از من متنفر است. شاید با این کار می‌خواهد به من نشان بدهد که به اندازه کافی بزرگ شده و می‌خواهد قدرت‌نمایی کند. می‌خواهد متوجه بشوم که آن‌قدر بزرگ شده که راهش را از من جدا کند و خشمش را به من نشان بدهد.»

ابراز تنفر از والدین اولین شکل بیان احساسات تند کودکانه است. آن‌ها با گفتن این جمله می‌خواهند به ما نشان بدهند که از دست ما عصبانی هستند.

وقتی آن‌ها از پنج سالگی به 13سالگی می‌رسند مثل ما والدین که با خواسته‌های آن‌ها مخالفت می‌کنیم، با ما مخالفت می‌کنند و ضرورتی نمی‌بینند که به پرسش‌های ما جواب واضحی بدهند و ما را متهم می‌کنند به این‌که بیانصاف و بیش از حد احساساتی هستیم.

بعد از اولین مشاجره، والدین تصور میکنند که بزرگ شدن کودک ما یعنی این‌که از این به بعد در منزل، مشاجره و درگیری داریم و در این مشاجرات، او با عصبانیت به ما توهین میکند. این ذهنیت باعث افسردگی والدین و ترس از آینده میشود. راه‌حل‌هایی برای ایجاد آرامش و رهایی از افسردگی بعد از آن وجود دارد که با به کارگیری آن‌ها میتوانید در هر زمانی، رابطه خوبی با کودکانتان داشته باشید.

مسئله را بزرگ نکنید

کودک را از حال‌وهوای استرس دور کنید. کمی سخت است. موجی از تنفر و عصبانیت، از طرف کودک به طرف شما می‌آید. برای مقابله با این موج سعی کنید او را آرام کنید و از به کار بردن کلماتی که او را تحریک میکند، پرهیز کنید. اجازه ندهید مسیر صحبت‌های شما به بحث و جدل کشیده شود. دو، سه نفس عمیق بکشید و به او بگویید: «من میدانم که تو از دست من خیلی عصبانی هستی. من و تو درباره آن صحبت میکنیم، اما نه حالا. بماند برای وقتی که تو کمی آرام‌تر شوی.»

برای کودک بسیار مهم است که بفهمد شما احساس خشم و ناراحتی او را درک میکنید. او را از خشم و تنش دور کنید. نصیحت کردن را برای وقت دیگری بگذارید. به او بگویید که تصمیم گرفته‌اید به شکل منطقی، مشکل را حل کنید. وقتی آرام‌تر شد، از او بپرسید واقعا از شما متنفر است؟ جواب او تا حدی آرامش را به شما بازمیگرداند؛ زیرا او از دوست داشتن شما مطمئن شده است.

عصبانیت کودکان هیچ ارتباطی با خصوصیات شخصیتی آن‌ها ندارد. توجه و درک والدین در زمان فوران احساسات میتواند کمک خوبی برای آرام کردن آن‌ها باشد.

عوض کردن فضای غم‌انگیز

زمان پیگیری بحث، اهمیت زیادی دارد. شما نمیتوانید مدت طولانی صبر کنید. ببینید چه‌قدر طول میکشد تا شما و کودکتان از حالت تنش و استرس، به وضعیت اولیه آرامش قبل از طوفان بازگردید.

بعد از شدت گرفتن عصبانیت کودک، کمی صبر کنید. وقتی غر زدن‌هایش را در اتاقش شنیدید، به سراغش بروید. شاید هنوز در ظاهر عصبانی باشد، ولی اگر دقت کنید، می‌بینید کمی آرام شده است.

در مورد چیزهای مختلف با او صحبت کنید تا استرس او کم‌تر شود. کم‌کم موضوع صحبت را به سمت عامل اصلی بحث بکشانید، بدون هرگونه تنش و استرس. اگر دیدید کودک هنوز آمادگی ندارد، بحث را همان‌جا تمام کنید.

اگر کودک آمادگی داشت، از او بپرسید که عامل نگرانیاش چیست و چه کمکی از دست شما برمیآید؟ به او بگویید همه زحماتی که میکشید، به خاطر اوست تا او بتواند زندگی آرامی داشته باشد. بگویید شما نمی‌خواهید زندگیاش را خراب کنید و تمام تلاش شما برای خوشبختی و آرامش اوست. مدام به او یادآوری کنید که دوستش دارید تا او هم بتواند هر چه زودتر بحث و مشاجره پیش آمده را فراموش کند.

نظرش را بپرسید

وقتی آرامش به خانه برگشت، کم‌کم شکایت‌های کودک و نصیحت‌های والدین شروع میشود. والدین معمولا نگرانند که طوفان خشم کودک، دوباره شروع شود. از او بپرسید برای این‌که دوباره این اتفاق نیفتد، باید چه کار کرد. توپ را جلوی پایش بگذارید تا به هر طرف که میخواهد ضربه بزند. از این‌که برایش ارزش قائل هستید، خوشحال میشود، اما به طور نامحسوسی با شما درگیر خواهد شد تا بتواند چیزهایی را که دوست دارد، داشته باشد و از شما امتیاز بگیرد.

دوستت دارم

اگر وقتی کودک عصبانی است، به احساساتش توجه کنید، به او آرامش میدهید. با وجود این‌که نسبت به شما ابراز تنفر میکند، اما در قلبش شما را دوست دارد. با آرامش‌تان به کودکتان میگویید که حتی وقتی با من تند صحبت میکنی، باز هم دوستت دارم. این برایش تسلیبخش است و به او کمک می‌کند به آرامش اولیه برگردد و از رفتارش پشیمان شود.

احساسات تند، زودگذر و مقطعی است. کودکان در هر سن‌وسالی نیاز دارند که به آنان یادآوری شود که «طوفان خشم، یک‌باره فروکش میکند. در این طوفان سرکش، هیچ پناهگاهی مطمئن‌تر از عشق والدین نیست.»