نحوه لباس پوشیدن کودکان، تاثیرات روحی و روانی
گفتگو با دکتر پرویز رزاقی درباره آثار روانی لباس هایی که کودکان می پوشند.
روزنامه سلامت: گفتگو با دکتر پرویز رزاقی درباره آثار روانی لباس هایی که کودکان می پوشند.
پسربچه با کت و شلوار روی پله های تالار نشسته بود و با حسرت بازی بچه ها را در محوطه بیرونی نگاه می کرد. یک پاپیون بزرگ قرمز رنگ هم روی یقه اش زده بود. بیشتر از ۵ یا ۶ سال نداشت. آرام دست اش را به طرف یقه اش برد و پاپیون اش را کمی شل کرد. داخل سالن مجری داشت لطیفه تعریف می کرد.
این طرف بزرگ ترها به داشتند به لطیفه ها می خندیدند و آن طرف، بچه ها بی خیال همه چیز، در محوطه بازی می کردند. پسر بچه جزو هیچ کدام نبود. نه لطیفه گوش می داد، نه بازی می کرد. تنها نشسته بود. چند دقیقه بعد یک کت و یک پاپیون روی پله های تالار رها شده بود و پسربچه در محوطه با بچه های دیگر بالا و پایین می پرید.
بعد از خواندن این مقدمه، گفتگوی ما را با دکتر پرویز رزاقی، روان شناس، بخوانید.
آقای دکتر! توجه به نوع پوشش کودکان تا چه اندازه اهمیت دارد؟
ـ ساختارهای روانی کودک معمولا همراه با شادی و تفکرات ساده است و مسایلی از قبیل کدورت و انتقام در آنها گذراست. انتخاب های آنها نیز همواره نشأت گرفته از همین نوع نگاه است.
پس باید برای کودک لباس هایی انتخاب شود که بتواند این نوع نگاه و سلیقه را تامین کند. شادی و شاد زندگی کردن نشانه اصلی زندگی کودکانه است و اگر نوع انتخاب ها، از جمله انتخاب نوع پوشش برای کودکان مطابق با روحیه آنها نباشد، در آینده آنها را دچار مشکل خواهد کرد.
کودکان چه لباس هایی را بیشتر دوست دارند؟
ـ معمولا کودکان رنگ های شاد و رنگ هایی که در آن فضای روانی خوبی نهفته باشد را بیشتر دوست دارند. طبق تحقیقاتی که به عمل آمده فضای روانی کودکان رنگ صورتی، آبی روشن، سرخ آبی و زرد لیمویی را بیشتر می پسندند و موضوع دیگری که در انتخاب کودکان بسیار نقش دارد این است که آنها دنیای کودکانه خود را دارند و نگرشی که والدین به دنیا دارند را ندارند.
در واقع آنان به غیر از حس کودکانه خود نگرش دیگری به دنیا ندارند. مثلا در مراسم عزاداری، والدین با توجه به نگرش خود رنگ لباس را انتخاب می کنند که طبیعتا یک رنگ تیره است ولی برای کودک این نگرش تعریف نشده است و او باز لباس های مورد علاقه خود را انتخاب می کند.
آیا این انتخاب ها در کودکان دختر و پسر فرق می کند؟
ـ بله؛ انتخاب لباس، خصوصا از لحاظ رنگ در دخترها و پسرها متفاوت است. دختربچه ها چون با ظرافت های روان شناسی بیشتری زندگی می کنند،رنگ صورتی را بیشتر می پسندند و در واقع از همان زمان زمینه را برای پذیرفتن رنگ های شاد در خود دارند. در مقابل در پسربچه ها چون نوع ساختار روانی آنها متفاوت است، این انتخاب ها کمی متفاوت است.
پسربچه ها به دلیل همین تفاوت ها رنگ های آبی تیره، قهوه ای و سبز تیره را انتخاب می کنند. انتخاب های درست در پوشش کودکان می تواند شخصیت و اعتماد به نفس این کودکان را رقم بزند.
البته باید توجه داشته باشیم که دختران در مورد لباس و لوازم مربوط به آن حساس ترند و این موضوع در آنها بیشتر مورد توجه خانواده ها قرار می گیرد. این موضوع که از نوع لباس یا نوع آرایش دخترها تعریف شود، در ایجاد اعتماد به نفس در آنها تاثیر بیشتری نسبت به پسرها دارد.
یعنی این مساله یک نوع تبعض جنسیتی است؟!
ـ نه! این تفاوت یک تفاوت سلیقه ای نیست و بیشتر جنبه ساختاری دارد زیرا در کودکان پسر اعتماد به نفس شکل گرفته بیشتر به رفتار، قدرت، موفقیت ها و توانمندی های آنها بستگی دارد. پس این توجه بیشتر به دخترها در این مورد چندان هم مغایر با ویژگی های روان شناختی آنها نیست.
بعضی والدین در مجالس، لباس هایی شبیه لباس بزرگ ترها را بر تن کودکان می کنند. نظر شما در این مورد چیست؟
ـ بله؛ در برخی مهمانی ها، مخصوصا در ایام عید گاهی خانواده ها لباس هایی را با سبک و سیاق لباس بزرگسالان برای کودکان انتخاب می کند و مثلا به تن پسربچه ها کت و شلوار می پوشانند. این نوع اعمال سلیقه در جریان طبیعی انتخاب های کودک، تاثیر منفی دارد و اعتماد به نفس او را از بین می برد. ما مطابق با سلیقه خودمان کودک را مجبور کرده ایم که بزرگ تر از سن خود رفتار کند که این عمل چندان درست نیست.
معمولا در این موارد به والدین سفارش می شود به کودکان لباس هایی متناسب سن آنها بپوشانند تا کودک وقتی خود را از نظر رشد روانی با هم گروه خود و از نظر دیداری با گروه بزرگ ترها مقایسه می کند، احساس تعارض نکند.
گاهی وقت ها این اتفاق به شکل بدتری می افتد، یعنی پدر در این نوع مراسم لباس راحت می پوشد ولی برای فرزند خود لباس رسمی تهیه می کند. این نوع انتخاب ها کودک را دچار تعارض می کند و اگر او در این مورد شکایت نمی کند، فقط به دلیل کودک بودن اوست.
این اعمال سلیقه از کجا ناشی می شود؟
ـ در اغلب موارد، این نوع رفتار یک توجیه ساده دارد و آن هم این است که والدین عقده های سرکوب شده دوران کودکی خود را از این طریق در کودکان خود جبران می کنند؛ برای مثال، پدری که در دوران کودکی خود، حسرت لباس های گران قیمت داشته، سعی می کند امروز برای فرزند خود این انتخاب را انجام دهد تا به نوعی رضایت مندی خود را در فرزند خود پیدا کند.
اما آنچه مسلم است این است که با این رفتار کودک از آنچه که هست یا باید باشد، دور می شود. کودک در دوران کودکی خود نیاز به جست و خیز، شادی و بازی با هم سالان دارد و ما با اعمال سلیقه های ناآگاهانه باعث می شویم که اعتماد به نفس در کودک از بین برود و شخصیت او به صورت کامل شکل نگیرد.
در برخی مدارس هم شاهد هستیم که لباس فرم دانش آموزان پسر، کت و شلوار است. این مساله چه توجیهی دارد؟!
ـ این هم مورد تایید نیست و توصیه ما این است که فقط از شلوار و پیراهن فرم برای این دانش آموزان استفاده شود زیرا پوشیدن کت محدودیت هایی را برای دانش آموز ایجاد می کند که چندان جنبه مثبتی ندارد. کودکان در این سن و سال نیاز به تحرک و جست و خیز دارند و نباید با پوشش نامناسب آنها را در این کار محدود کرد.
با این حال حتی اگر پوشش کت هم در مدارس اجباری باشد تاثیر منفی کمتری نسبت به دیگر جاها دارد زیرا دانش آموز در میان گروه هم سالانی قرار دارد که همه آنها موظف به رعایت این پوشش هستند، بنابراین خود را در این محیط ضابطه مند موظف به رعایت این قانون می داند.
در مورد دختران، چه طور؟
ـ در مورد دختران هم همین طور است. پوشیدن لباس هایی که یک دختررا از جمع هم سالان متمایز کند و موجب جدایی او از جمع شود مورد پسند نیست. البته یک فرق در این مورد وجود دارد و آن هم مراسم عروسی است.
در این مراسم چون عروس و لباس او مرکز ثقل مراسم و کانون توجه است، پوشاندن لباس عروس به دختران خردسال، به آنها اعتماد به نفس می دهد ولی غیر از این مورد می توان گفت پوشش دختران نیز باید به نحوی باشد که با مقتضیات سنی آنها مناسب و متناسب باشد.
چطور باید تشخیص داد که انتخاب ما برای کودک در مورد لباس صحیح است یا نه؟
ـ کودکان ابتدا نقش خود را با خودشان و در مرحله بعدی با والدین خودشان و پس از آن هم با گروه هم سالان مقایسه می کنند.باید از خود کودک در مورد ترجیح او پرسش شود و به نظر او هم اهمیت داده شود.
نباید برای کودکان لباس هایی انتخاب شود که آنها با پوشیدنش احساس تحقیر کنند و باید از انتخاب لباس هایی که کودک را به وضوح از گروه متمایز می کند اجتناب شود.
نظر کاربران
سلام
کاملا موافقم با این دکتر
بچه باید بچگی بکنه و این هم باید تو لباسش باشه هم تو رفتارش
جدیدا که اینقدر پدر و مادر ها به فکر تیپ هستند که بچه دو سه ساله هم همش تو فکر تیپه !
پاسخ ها
قطعا... ممنون از توجه شما.