علائم شپش سر؛ چگونه شپش را ریشه کن کنیم؟

شپش سر یکی از مشکلات رایجی است که بیشتر کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این انگل‌های کوچک و ناخوشایند به سرعت از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند و باعث خارش شدید، التهاب پوست سر و ناراحتی‌های دیگر می‌شوند. آگاهی از علائم شپش سر و روش‌های مؤثر برای ریشه‌کن کردن آن اهمیت زیادی در کنترل این مشکل دارد. در این مقاله به بررسی علائم شپش سر و راهکارهای کارآمد برای درمان و پیشگیری از آن می‌پردازیم.

در این مقاله می‌خوانید:

• علائم شپش سر چیست؟
• چگونه شپش را ریشه کن کنیم؟
• خلاص شدن از شپش ها، درمان های خانگی

بیشتر بخوانید: شپش ناحیه تناسلی یا شپش خرچنگی چیست؟ درمان

علائم شپش سر چیست؟

این انگل‌های کوچک و آزاردهنده به پوست سر چسبیده و از خون تغذیه می‌کنند که باعث بروز علائمی ناراحت‌کننده و گاهی جدی می‌شود. آگاهی از علائم شپش سر می‌تواند به شناسایی زودهنگام و درمان مؤثر آن کمک کند.

خارش شدید پوست سر

یکی از اولین و شایع‌ترین علائم شپش سر، خارش شدید پوست سر است. این خارش به دلیل واکنش آلرژیک پوست به بزاق شپش‌ها ایجاد می‌شود. معمولاً خارش پس از چند روز یا حتی چند هفته از ابتلای اولیه شروع می‌شود و می‌تواند در ناحیه گردن و پشت گوش نیز احساس شود.

حساسیت و التهاب پوست سر

خارش مداوم ممکن است باعث تحریک و حساسیت پوست سر شود. این تحریک می‌تواند به التهاب، قرمزی و ایجاد زخم‌های کوچک در ناحیه‌های مختلف سر منجر شود. در صورتی که این زخم‌ها عفونت کنند، ممکن است نشانه‌های بیشتری مانند تورم و درد نیز ایجاد شود.

احساس حرکت روی پوست سر

بسیاری از افراد مبتلا به شپش به‌ویژه در مراحل پیشرفته‌تر، احساس می‌کنند چیزی روی پوست سرشان حرکت می‌کند. این حس معمولاً در شب‌ها و هنگام خواب بیشتر حس می‌شود، زیرا شپش‌ها بیشتر در این زمان فعال هستند.

مشاهده تخم‌های شپش (نیت‌ها)

شپش‌ها تخم‌های کوچک و سفیدرنگی به نام نیت‌ها را روی ساقه موها می‌گذارند. این تخم‌ها به سفتی به مو چسبیده و به راحتی از آن جدا نمی‌شوند. مشاهده نیت‌ها به‌ویژه در نزدیکی ریشه مو و پشت گوش‌ها یکی از علائم مشخص ابتلا به شپش است.

وجود شپش‌های بالغ

در موارد شدیدتر، ممکن است خود شپش‌های بالغ را نیز روی پوست سر یا میان موها مشاهده کنید. این شپش‌ها کوچک و به اندازه یک دانه کنجد هستند و رنگی مایل به خاکستری یا قهوه‌ای دارند. مشاهده شپش‌های بالغ معمولاً نشان‌دهنده عفونت گسترده‌تر است.

مشکل در خوابیدن

به دلیل خارش و احساس حرکت روی سر، افراد مبتلا به شپش ممکن است با مشکلاتی در خوابیدن مواجه شوند. بی‌خوابی و ناآرامی در شب می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به شپش سر باشد.

خارش در نواحی دیگر بدن

اگرچه شپش‌ها عمدتاً در سر زندگی می‌کنند، اما ممکن است به بخش‌های دیگر بدن، مانند گردن و پشت گوش نیز منتقل شوند. بنابراین، خارش در این نواحی نیز می‌تواند نشانه‌ای از وجود شپش باشد.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

چگونه شپش را ریشه کن کنیم؟

شپش‌ها انگل‌هایی هستند که از خون پوست سر تغذیه می‌کنند و تخم‌های خود را روی ساقه مو می‌گذارند. درمان و ریشه‌کن کردن شپش نیازمند ترکیبی از روش‌های بهداشتی و دارویی است. در ادامه به بررسی مراحل و راهکارهای مؤثر برای ریشه‌کن کردن شپش سر خواهیم پرداخت.

استفاده از شامپوهای ضد شپش

یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان شپش سر، استفاده از شامپوهای مخصوص ضد شپش است. این شامپوها حاوی مواد شیمیایی هستند که شپش‌ها و تخم‌های آن‌ها را از بین می‌برند. برای استفاده مؤثر از این شامپوها، باید دستورالعمل مصرف آن‌ها را به دقت دنبال کنید. معمولاً نیاز است که شامپو به مدت چند دقیقه روی موها باقی بماند و سپس با آب شسته شود.

• نکته: تکرار درمان پس از ۷ تا ۱۰ روز ضروری است، چرا که تخم‌های شپش ممکن است در این مدت از بین نرفته باشند.

شانه‌زدن موها با شانه دندانه‌ریز

شانه‌کردن موها با استفاده از شانه دندانه‌ریز مخصوص (شانه نیت) یکی از مهم‌ترین مراحل در ریشه‌کن کردن شپش است. این شانه‌ها به شما کمک می‌کنند تا تخم‌های شپش (نیت‌ها) و شپش‌های بالغ را از مو جدا کنید.

• روش کار: پس از شستن موها با شامپوی ضد شپش، موها را به چند بخش تقسیم کنید و هر بخش را با دقت شانه کنید. این کار را به‌طور مرتب، روزانه به مدت یک تا دو هفته انجام دهید.

استفاده از روغن‌های طبیعی

برخی روغن‌های طبیعی مانند روغن درخت چای، اسطوخودوس و روغن نارگیل، خواص ضد شپش دارند و می‌توانند به ریشه‌کن کردن شپش‌ها کمک کنند. این روغن‌ها باعث خفه‌شدن شپش‌ها و جلوگیری از رشد آن‌ها می‌شوند.

• نحوه استفاده: مقداری از روغن را روی پوست سر و مو بمالید و به‌خوبی ماساژ دهید. سپس موها را با یک کلاه یا حوله بپوشانید و بعد از چند ساعت آن را شسته و شانه کنید.

شستشوی لباس‌ها و ملحفه‌ها

شپش‌ها می‌توانند به مدت کوتاهی روی لباس‌ها، ملحفه‌ها و لوازم شخصی باقی بمانند. برای جلوگیری از ابتلای مجدد به شپش، باید تمام لباس‌ها، کلاه‌ها، حوله‌ها و ملحفه‌های استفاده شده را با آب گرم بشویید و در خشک‌کن با دمای بالا خشک کنید.

• نکته: اشیایی که قابل شستشو نیستند، مانند برخی از اسباب‌بازی‌ها یا بالش‌ها را می‌توانید در یک کیسه پلاستیکی محکم قرار دهید و به مدت دو هفته در آن نگه دارید تا شپش‌ها از بین بروند.

ضدعفونی کردن لوازم شخصی

شانه‌ها، برس‌ها و لوازم آرایشی شخصی که در تماس با موها بوده‌اند، باید ضدعفونی شوند. می‌توانید این لوازم را در آب جوش قرار دهید یا آن‌ها را با مواد ضدعفونی‌کننده تمیز کنید.

پیشگیری از انتقال مجدد

یکی از مهم‌ترین گام‌ها در ریشه‌کن کردن علائم شپش سر، پیشگیری از انتقال مجدد آن است. افراد مبتلا باید از به‌اشتراک‌گذاشتن لوازم شخصی مانند شانه، برس، کلاه و بالشت با دیگران خودداری کنند. همچنین، باید به تمام اعضای خانواده اطلاع داده شود تا در صورت لزوم، آن‌ها نیز درمان‌های پیشگیرانه را انجام دهند.

استفاده از درمان‌های دارویی

در مواردی که شپش‌ها به درمان‌های خانگی و شامپوهای ضد شپش مقاوم شده‌اند، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری تجویز کند. این داروها به‌طور مستقیم روی پوست سر یا مو استفاده می‌شوند و معمولاً به درمان کامل شپش منجر می‌شوند.

مشاوره با پزشک

در صورت عدم موفقیت در ریشه‌کن کردن شپش یا بروز عوارض جانبی مانند التهاب و زخم‌های پوستی، مشاوره با پزشک ضروری است. پزشک می‌تواند با تجویز درمان‌های مناسب و توصیه‌های تخصصی به کنترل این مشکل کمک کند.

مطالب پیشنهادی: شامپوی ضد شپش برای کودکان، استفاده درست

خلاص شدن از شپش ها، درمان های خانگی

می توانید با استفاده از سرکه، مایونز، پیاز، روغن نارگیل و روغن درخت چای از شر شپش ها خلاص شوید. ادامه مطلب شما را با این راهکارها بهتر آشنا می کند.

سرکه

سرکه درمان بسیار آسان و مؤثری برای از بین بردن شپش سر است. میزان بالای اسید استیک موجود در سرکه می‌تواند شپش‌های سر را با موفقیت نابود کند. به‌علاوه، سرکه به حل کردن تخم‌های شپش مرده نیز کمک می‌کند.

• مقادیر مساوی از سرکه و روغن معدنی را با هم مخلوط کنید.
• این مخلوط را قبل از رفتن به رختخواب به پوست سر و مویتان بمالید.
• سر و موهایتان را با کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد موهایتان را با شامپو بشویید.
• روش دیگر این است که سرکه را با مقدار مساوی آب رقیق کنید و از این محلول برای آبکشی موهای تازه‌شسته‌تان استفاده کنید.
• اجازه بدهید ده دقیقه روی موهایتان بماند، سپس دوباره موها‌ را با آب بشویید.
• یکی از این دو روش را به‌مدت دو ماه، دو یا سه‌ بار در هفته تکرار کنید و پس از استفاده از این درمان، موهایتان را به‌طور کامل با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید.

مایونز

یکی دیگر از درمان‌های خانگی محبوب برای شپش سر، مایونز است. مایونز می‌تواند این هیولاهای کوچک را با موفقیت خفه کند و در نهایت آنها را بکُشد. دپارتمان بهداشت مینه‌سوتا نیز استفاده از مایونز را روش قابل قبولی برای درمان شپش سر معرفی کرده است.

• موهایتان را کاملا به سُس مایونز آغشته کنید.
• آنها را محکم با پلاستیک یا کلاه حمام بپوشانید. همچنین می‌توانید روی پلاستیک را با حوله بپوشانید.
• اجازه بدهید حداقل پنج تا شش ساعت روی موهایتان بماند.
• موها را به‌خوبی با شامپو بشویید.
• سرتان را کاملا با سشوار خشک کنید ، چون جریان هوای گرم به نابودی شپش‌ها کمک می‌کند.
• از یک شانه‌ی ضدشپش برای جدا کردن شپش‌ها و تخم‌های شپش از مو استفاده کنید.
• این کار را هفته‌ای یک بار به‌مدت حدود دو ماه تکرار کنید.

روغن نارگیل

روغن نارگیل، عامل خفه‌کننده‌ی عالی‌ای است که برای موی شما نیز مفید است. روغن نارگیل شپش‌ها را خفه می‌کند و در نهایت آنها را می‌کُشد.

• سه قاشق غذاخوری روغن نارگیل را گرم و کمی کافور به آن اضافه کنید.
• این مخلوط را روی تمام سرتان بمالید و پوست سر را با آن ماساژ بدهید.
• سرتان را با یک کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند.
• صبح روز بعد موها را با شامپو بشویید و وقتی خشک شد، با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید.
• برای از بین بردن شپش‌ها به‌مدت پنج روز ، روزانه از این درمان استفاده کنید.

پیاز

پیاز می‌تواند به‌عنوان یک داروی طبیعی برای درمان شپش سر به‌کار رود. پیاز سرشار از گوگرد است که شپش‌های سر را از بین می‌برد.

• چهار یا پنج عدد پیاز را در مخلوط‌کن یا غذاساز بریزید تا به شکل خمیر درآید.
• این خمیر را در صافی بریزید و با پشت قاشق فشار بدهید تا آب آن خارج شود.
• پوست سرتان را با این آب ماساژ بدهید و آن را با کلاه حمام بپوشانید.
• اجازه بدهید حداقل دو ساعت روی سرتان بماند.
• موها را با شامپو و آب ولرم بشویید. بیشتر بخوانید: علت ریزش مو در کودکان
• موها را خشک کنید و برای جدا کردن شپش‌ها از یک شانه‌ی ضدشپش استفاده کنید.

این درمان را سه روز متوالی تکرار کنید و سپس برای ریشه‌کن کردن کامل شپش سر، آن را هفته‌ای یک‌بار به‌مدت دو ماه تکرار کنید.

روغن درخت چای

روغن درخت چای، یک ماده‌ی حشره‌کُش طبیعی است که می‌تواند شپش‌های سر را به‌طور مؤثری از بین ببرد و به تسکین خارش کمک کند.

• هر ۳۰ گرم شامپو را با سه تا پنج قطره روغن درخت چای مخلوط کنید.
• موها را با این مخلوط شامپو کنید و سپس آب بکشید. وقتی موها خشک شدند، آنها را با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید تا شپش‌ها از موهایتان جدا شوند.

از این شامپوی مخلوط حداقل دو ماه استفاده کنید.

آب لیمو

آب لیمو به دلیل ماهیت اسیدی‌اش به جدا کردن شپش‌ها و تخم‌های شپش از پوست سر کمک می‌کند. اگر مسئولین مدرسه یا مهدکودک به شما اطلاع دادند که روی سر سایر بچه‌ها شپش دیده شده است، می‌توانید با آب لیمو از سرایت شپش به سرکودک‌تان جلوگیری کنید.

• آب‌ لیموی تازه را بگیرید و آن را روی پوست سر بمالید.
• ده عدد بادام درختی را یک شب در آب بخیسانید. صبح روز بعد پوست بادام‌ها را جدا و آنها را آسیاب کنید تا به شکل خمیر درآیند. سه قاشق غذاخوری آب لیمو به این مخلوط اضافه کنید. این مخلوط را به‌طور کامل روی پوست سرتان بمالید.
• اجازه بدهید ۳۰ دقیقه بماند و سپس آن را با سرکه و بعد با آب گرم آبکشی کنید. برای جلوگیری از ابتلا به شپش، این درمان را یک‌‌بار در هفته انجام بدهید.
• برای از بین بردن شپش‌ها چهار حبه سیر بزرگ را له کنید تا به شکل خمیر نرم درآید و سپس یک قاشق غذاخوری آب لیموی تازه به آن اضافه کنید.
• این مخلوط را روی پوست سرتان بمالید و کاملا ماساژ بدهید.
• یک حوله‌ی ضخیم دور سر و موهایتان بپیچید و اجازه بدهید نیم ساعت بماند، سپس آن را با آب بشویید و شامپو کنید.

برای از بین بردن شپش‌های سر این درمان را پنج روز متوالی تکرار کنید.

الکل مالشی

الکل مالشی، یک حلال حاوی ۷۰٪ ایزوپروپیل یا الکل مطلق است که می‌تواند شپش‌ها و تخم‌های شپش را به‌طور موثری از بین ببرد. استفاده از این ضدعفونی‌کننده‌ی قدرتمند، خطری ایجاد نمی‌کند.

• روی یک وان یا سینک خم شوید و کمی الکل مالشی روی موهایتان بریزید.
• با استفاده از انگشتان، الکل مالشی را روی پوست سر و موهایتان پخش کنید.
• اجازه بدهید چند دقیقه روی سرتان بماند.
• حالا مقداری نرم‌کننده روی پوست سرتان بمالید.
• موها را با یک شانه‌ی دندانه‌بلند شانه کنید.
• سپس آنها را با شامپو بشویید.

از این درمان به‌مدت یک یا دو ماه، یک‌بار در هفته استفاده کنید.

بادام درختی

با توجه به طب آیورودا، بادام درختی یکی از مؤثرترین درمان‌های خانگی برای از بین بردن شپش‌هاست.

• ده عدد بادام درختی را یک شب در آب بخیسانید.
• صبح روز بعد پوست بادام‌ها را جدا و آنها را آسیاب کنید تا به شکل خمیر درآیند.
• سه قاشق غذاخوری آب لیمو به این مخلوط اضافه کنید.
• این مخلوط را به‌طور کامل روی پوست سرتان بمالید.
• اجازه بدهید دو ساعت روی پوست سرتان بماند.
• سپس آن را با آب سرد کاملا بشویید.

از این درمان یک بار در هفته به‌مدت دو ماه استفاده کنید.

کلام آخر

شناسایی به‌ موقع علائم شپش سر مانند خارش شدید و دیدن تخم‌های کوچک شپش، اولین قدم برای مقابله با این مشکل است. برای ریشه‌کن کردن شپش، استفاده از شامپوها و داروهای ضد شپش، شانه‌کردن منظم موها و رعایت بهداشت فردی و محیطی ضروری است. با پیروی از این روش‌ها، می‌توان به راحتی شپش سر را کنترل و از بروز مجدد آن پیشگیری کرد.