شپش سر کودکان، پیشگیری و درمان

شپش چیست؟ شپش سر، حشرات کوچکی هستند که از خون در پوست سر تغذیه می کنند. حمله شپش سر اغلب کودکان را درگیر می کند و از طریق تماس مستقیم از موهای یک فرد آلوده به موهای فرد دیگر انتقال می یابد. ابتلا به شپش سر ارتباطی با بهداشت ضعیف فردی و یا تمیز نبودن محیط زندگی ندارد. شپش سر از بیماری های عفونی باکتری یا ویروسی محسوب نمی شود. شپش سر مقاوم به درمان، مشکل چندان جدیدی نمی باشد. شپش سر به راحتی می تواند نسبت به مواد موثره موجود در داروهای ضد شپش مقاوم شود. بنابراین از بین بردن شپش سر در کودکان و حتی افراد بالغ همیشه کار ساده ای نخواهد بود. شامپو لیندان یا پرمترین ۱ درصد باید در خط اول درمان شپش فعال، در نظر گرفته شوند. البته این توصیه در مواردی اعمال می شود که مقاومت به درمان وجود نداشته باشد. بسیار اهمیت دارد توجه داشته باشیم، درمان هایی که به صورت غیر نسخه ای برای درمان شپش سر استفاده می شود، به اندازه گذشته موثر نیست. اما در اغلب موارد درمان هایی که در خط اول درمان شپش قرار دارند، در صورت استفاده صحیح موثر واقع می شوند.

علل درمان ناموفق شپش سر کودک

دلایل رایجی که سبب می شوند داروهای ضد شپش، موثر واقع نشود عبارت است از:

عدم استفاده صحیح از محصول درمانی:

استفاده مجدد از دارو در زمانی زودتر یا دیرتر از موعد ممکن است به استمرار آلودگی ناشی از شپش بیانجامد. باید دستورالعمل درمانی محصول ضد شپش به دقت رعایت شود.

تشخیص اشتباه:

تشخیص شپش سر در کودکان از اقدامات اساسی است که می تواند مانع از بروز شپش مقاوم به درمان شود. ممکن است چیزی مانند شوره یا پوسته سر با شپش اشتباه گرفته شود. خارش پوست سر می تواند دلیلی بر خشکی پوست سر یا مشکل دیگری باشد. بنابراین خارش سر لزوما از علائم شپش سر در کودکان محسوب نمی شود.

آلوده شدن مجدد:

اگر چه شما و کودک تان ممکن است به درستی درمان شوید، اما هم شما و هم فرزند شما در خطر آلوده شدن مجدد با شپش سر قرار خواهید داشت. اگر به طور مناسبی از درمان های غیر نسخه ای برای شپش سر استفاده کردید، اما موفق نشدید و همچنان با شپش و تخم شپش در سر خود یا فرزندتان رو به رو هستید، در این صورت باید به پزشک مراجعه کرده و رژیم دارویی قوی تری برای درمان شپش سر دریافت کنید. ممکن است علائم فعلی شما نشان دهنده وجود شپش مقاوم به درمان باشد.

بعضی درمان های خانگی:

استفاده از برخی درمان خانگی شپش سر، مانند درمان شپش سر با سس مایونز یا درمان شپش سر با حنا برای رفع شپش ممکن است به اندازه کافی در رفع آن موثر نباشد. شواهد علمی چندانی در مورد اثر بخشی درمان های خانگی ضد شپش در دست نیست.

پیشگیری از شپش سر

چطور می توانیم از بروز مجدد شپش سر کودک، جلوگیری کنیم؟

برخی تحقیقات نشان داده است مواد موثره موجود در برخی محصولات مانند اغلب روغن های گیاهی، مانند رزماری، اکالیپتوس، درخت چای یا برگ لیمو می تواند در دفع شپش سر موثر باشد. اما این ترکیبات به عنوان ترکیبات طبیعی شناخته می شوند که از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا تاییدیه ای دریافت نکرده اند. از آنجایی که دستورالعمل استفاده از این ترکیبات چندان مشخص نمی باشد، و به درستی روشن نیست مصرف چه مقدار از این ترکیبات برای از بین بردن شپش سر، موثر و بی خطر می باشد. در حقیقت استفاده از برخی از این ترکیبات طبیعی در درمان شپش سر در کودکان می تواند عوارض زیر را در پی داشته باشد:

- التهاب

- تحریک شدن ریه ها در صورت استنشاق ترکیبات

- سمی بودن آن ها یا تحریک پوستی ناشی از آن ها

تهیه محصولات پیشگیری کننده از شپش سر، ممکن است هزینه بیشتری را در برداشته باشد. از طرفی تضمینی نیست که این محصولات بتواند به طور موثری مانع از ایجاد مجدد شپش سر کودک شوند. برای بررسی اثر بخشی این محصولات در پیشگیری از شپش سر، به انجام تحقیقات بیشتری نیاز داریم. اما می توان با انجام برخی اقدامات ساده ریسک ابتلای به شپش سر در کودک کاهش داد:

- از کودک خود بخواهید در طول بازی ها و سایر فعالیت ها، از ایجاد تماس سر به سر با همکلاسی های خود اجتناب کند.

- به کودک خود بیاموزید متعلقات شخصی مانند کلاه، شانه، روسری، هدفون و به طور کلی وسایل مربوط به موی سر را با سایر افراد به اشتراک نگذارد.

- به کودک خود بیاموزید از وسایل عمومی که در فضای مشترک وجود دارد، مانند لباس هایی که آویزان هستند استفاده نکند.