زهر رسانه ای را اینگونه از خودتان پاک کنید!
کیفیت و سبک زندگی بسیاری از مردم جهان تحت تاثیر رسانه های مختلف قرار دارد.
به گزارش نی نی بان ، در دنیای امروز، بسیاری از مسائل جهانی به پدیده‌ای تبدیل شده‌اند که می‌توان آن‌ها را «ویروس‌های ممتیک» memetic virus)) نامید؛ مفاهیمی که با سرعت بالا از طریق رسانه‌ها منتشر می‌شوند و ذهن انسان را آلوده می‌سازند. این ویروس‌های فکری باعث می‌شوند افراد به شکلی وسواسی درگیر مسائلی شوند که نه تنها از حوزه کنترل آن‌ها خارج است، بلکه تمرکز و آرامش ذهنی‌شان را نیز مختل می‌کند.
رسانه‌های مدرن، دیگر صرفاً ابزار اطلاع‌رسانی نیستند، بلکه به بسترهایی برای انتقال بی‌وقفه روایت‌هایی تبدیل شده‌اند که ذهن افراد را به میدان نبرد ایده‌ها و نگرانی‌ها بدل می‌کنند. این روند منجر به شکل‌گیری چرخه‌ای معیوب می‌شود که در آن، فرد به‌طور مداوم درگیر اخبار، تحلیل‌ها و دغدغه‌هایی می‌شود که نه تنها قادر به حل آن‌ها نیست، بلکه اغلب موجب فرسایش روانی و کاهش توان تمرکز بر زندگی شخصی او می‌گردند.
در این میان، آنچه اهمیت دارد، توجه به اولویت‌های واقعی زندگی است. صرف انرژی ذهنی و عاطفی بر موضوعاتی که تأثیری بر آن‌ها نمی‌توان گذاشت، اغلب باعث غفلت از مسائلی می‌شود که در دایره مسئولیت فردی قرار دارند؛ مانند خانواده، روابط شخصی، و سلامت روان. این واقعیت که «بخش زیادی از مشکلات ذهنی، حاصل تفسیر و بزرگ‌نمایی ما از آن‌هاست» تأکیدی‌ست بر لزوم بازنگری در شیوه مواجهه با اخبار و اطلاعات.
در نهایت، باید توجه داشت که توجه انسان، اصلی‌ترین سرمایه زندگی اوست. آنچه ذهن به آن می‌پردازد، شکل‌دهنده کیفیت زندگی فرد خواهد بود. از این رو، تمرکز بر مسائلی که در کنترل انسان قرار دارند و پرهیز از درگیری مفرط با اخبار و روایت‌های رسانه‌ای، گامی مؤثر در جهت حفظ تعادل روانی و تقویت کارایی فردی است.
تأثیر مصرف اخبار بر سلامت روان
مصرف بیش‌ازحد اخبار می‌تواند اثرات منفی متعددی بر سلامت روان داشته باشد. قرار گرفتن مداوم در معرض تیترهای نگران‌کننده، مانند اخبار جنگ، بحران‌های زیست‌محیطی یا تنش‌های سیاسی، می‌تواند اضطراب و افسردگی را افزایش دهد. این نوع محتوا اغلب حس درماندگی را در افراد تقویت می‌کند، زیرا بسیاری از این مسائل خارج از کنترل شخصی هستند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مواجهه با اخبار منفی می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را در بدن بالا ببرد و منجر به خستگی ذهنی شود. علاوه بر این، رسانه‌ها از تکنیک‌هایی مانند تیترهای جذاب و حساس برای جلب توجه استفاده می‌کنند، که می‌تواند چرخه‌ای از استرس و نگرانی مداوم ایجاد کند. برای مثال، مطالعه‌ای نشان داده است که حتی چند دقیقه قرار گرفتن در معرض اخبار منفی می‌تواند باعث افزایش اضطراب و تمایل به فاجعه‌سازی مشکلات شخصی شود.
از سوی دیگر، مصرف مداوم اخبار می‌تواند خواب را مختل کند. اسکرول کردن در شبکه‌های اجتماعی یا خواندن اخبار قبل از خواب، ذهن را فعال نگه می‌دارد و مانع از آرامش لازم برای خواب می‌شود. کمبود خواب نیز خود به مشکلات سلامت روان، مانند افسردگی و تحریک‌پذیری، دامن می‌زند.
یک رویکرد هفت‌مرحله‌ای برای کاهش اثرات منفی / ۷ گام تا سکوت ذهن
نوال راویکانت، کارآفرین و سرمایه‌گذار معروف، معتقد است که مصرف روزانه اخبار می‌تواند به سلامت روان آسیب برساند و افراد را مضطرب، افسرده و کم‌اطلاع‌تر کند. او مفهومی به نام "ویروس‌های ذهنی" را معرفی کرده که رسانه‌ها با مشکلات غیرقابل کنترل توجه ما را جلب می‌کنند. برای مقابله با این مشکل، او یک پروتکل ۷ مرحله‌ای پیشنهاد کرده که شامل بی‌تفاوتی به مسائل خارج از کنترل، تمرکز روی زندگی شخصی، روزه اطلاعاتی، و خلق محتوا به جای مصرف آن است.
۱. بی‌تفاوتی نسبت به مسائل خارج از کنترل
بسیاری از اخباری که روزانه می‌خوانیم، مانند بحران‌های جهانی یا تنش‌های سیاسی، خارج از حوزه تأثیر ما هستند. تمرکز بیش‌ازحد روی این مسائل می‌تواند انرژی ذهنی را تحلیل ببرد. به جای نگرانی درباره چیزهایی که نمی‌توانید تغییر دهید، بهتر است روی جنبه‌هایی از زندگی که در کنترل شما هستند تمرکز کنید.
۲. تمرکز بر حوزه‌های تأثیرپذیر
به جای درگیر شدن با مشکلات جهانی، روی جنبه‌هایی از زندگی که می‌توانید بهبود دهید تمرکز کنید. این شامل کار، سلامتی، روابط و رشد شخصی می‌شود. برای مثال، بهبود رژیم غذایی، ورزش منظم یا تقویت ارتباط با دوستان و خانواده می‌تواند حس رضایت و کنترل بیشتری به شما بدهد. این حوزه‌ها نتایجی ملموس دارند و به شما کمک می‌کنند از سر و صدای اخبار فاصله بگیرید.
۳. تمرین روزه اطلاعاتی
همان‌طور که مراقب غذایی که می‌خورید هستید، باید مراقب اطلاعاتی که مصرف می‌کنید نیز باشید. این مفهوم، که به "روزه اطلاعاتی" معروف است، شامل محدود کردن دسترسی به اخبار و محتواهای استرس‌زا می‌شود. برای مثال، می‌توانید اپلیکیشن‌های خبری را از گوشی خود حذف کنید یا حساب‌هایی که باعث اضطراب شما می‌شوند را آنفالو کنید. این کار به ذهن شما فرصت می‌دهد تا از فشار اطلاعات رها شود و آرامش بیشتری پیدا کند.
۴. ساخت یک فیلتر ذهنی قوی
هر بار که با اطلاعات جدیدی مواجه می‌شوید، از خود چند سؤال کلیدی بپرسید:
آیا این موضوع به زندگی من مربوط است؟
آیا می‌توانم در مورد آن کاری انجام دهم؟
آیا این موضوع یک هفته یا یک سال دیگر اهمیت خواهد داشت؟
آیا این اطلاعات برای دستکاری احساسات من طراحی شده است؟
اگر پاسخ به این سؤالات منفی است، بهتر است آن اطلاعات را نادیده بگیرید. این فیلتر ذهنی به شما کمک می‌کند تا اطلاعات غیرضروری را کنار بگذارید و روی آنچه واقعاً مهم است تمرکز کنید.
۵. یادآوری اینکه بسیاری از مشکلات خودبه‌خود حل می‌شوند
بسیاری از مسائلی که در اخبار برجسته می‌شوند، مانند پیش‌بینی فاجعه‌های بزرگ، اغلب با گذشت زمان حل می‌شوند یا به آن شدت که تصور می‌شود، رخ نمی‌دهند. انسان‌ها و جوامع به‌طور طبیعی سازگار هستند و توانایی حل مشکلات را دارند. این دیدگاه می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند و شما را از نگرانی‌های غیرضروری دور نگه دارد.
۶. نگاه انتقادی به منابع اطلاعات
اخبار و محتواهای رسانه‌ای اغلب بی‌طرف نیستند و ممکن است با اهداف خاصی منتشر شوند. قبل از اینکه هر اطلاعاتی را باور کنید، از خود بپرسید: "چه کسی از باور من به این موضوع سود می‌برد؟ " این نگاه انتقادی به شما کمک می‌کند تا کمتر تحت تأثیر محتوای دستکاری‌شده قرار بگیرید و اطلاعات را با دقت بیشتری ارزیابی کنید.
۷. زندگی حول خلق کردن، نه مصرف کردن
به جای مصرف مداوم اخبار و محتوا، روی خلق کردن چیزی ارزشمند تمرکز کنید. این می‌تواند شامل نوشتن، خلق آثار هنری، یا حتی راه‌اندازی یک پروژه کوچک باشد. خلق کردن نه‌تنها ذهن شما را از چرخه اخبار دور می‌کند، بلکه حس هدفمندی و معنا را تقویت می‌کند. روان‌شناسی مثبت نشان داده است که فعالیت‌های خلاقانه می‌توانند به بهبود سلامت روان و افزایش بهزیستی کمک کنند.
در نهایت باید بگوییم این رویکرد مزایای متعددی دارد. با کاهش مصرف اخبار، افراد می‌توانند استرس و اضطراب خود را کاهش دهند، خواب بهتری داشته باشند و روی جنبه‌های مثبت زندگی تمرکز کنند. همچنین، تغییر از مصرف به خلق می‌تواند حس کنترل و رضایت را افزایش دهد.
با این حال، این رویکرد ممکن است چالش‌هایی نیز داشته باشد. برخی معتقدند که آگاهی از اخبار برای مشارکت اجتماعی و سیاسی ضروری است. برای مثال، بی‌اطلاعی از مسائل اجتماعی ممکن است باعث شود افراد از مسئولیت‌های شهروندی خود غافل شوند. بنابراین، یافتن تعادل بین آگاهی و سلامت روان اهمیت زیادی دارد. یک راه‌حل می‌تواند این باشد که اخبار را در زمان‌های مشخص و از منابع معتبر مصرف کنید، به جای اینکه به‌صورت مداوم در معرض آن‌ها باشید.
مصرف بیش‌ازحد اخبار می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روان داشته باشد، اما با استفاده از یک رویکرد آگاهانه و ساختاریافته، می‌توان این اثرات را کاهش داد. هفت مرحله ارائه‌شده در این جا به افراد کمک می‌کند تا ذهن خود را از فشار اطلاعات غیرضروری آزاد کنند و روی جنبه‌های قابل‌کنترل زندگی تمرکز کنند. در عین حال، مهم است که تعادلی بین آگاهی و بهزیستی ذهنی برقرار شود تا هم از رویدادهای مهم مطلع باشیم و هم سلامت روان خود را حفظ کنیم.
منبع: تبیان