نحوه مصرف قرص فلوکونازول برای عفونت واژن + ۳ مکانیسم اثر و ۵ عارضه احتمالی

معرفی قرص فلوکونازول ۱۵۰ میلی‌گرم

قرص فلوکونازول ۱۵۰ میلی‌گرم یک داروی ضد قارچ از دسته آزول‌ها است که به صورت خوراکی مصرف می‌شود و با مهار رشد و تکثیر قارچ‌ها در بدن عمل می‌کند. این دارو بیشتر برای درمان عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس واژینال) تجویز می‌شود و معمولاً به شکل یک دوز تک‌مرحله‌ای مصرف می‌گردد. علاوه بر این، فلوکونازول در درمان برفک دهان و حلق، عفونت‌های قارچی پوستی و ناخنی، مننژیت کریپتوکوکی و عفونت‌های قارچی سیستمیک نیز کاربرد دارد. مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک باشد، زیرا می‌تواند عوارضی مانند مشکلات گوارشی یا کبدی ایجاد کرده و با برخی داروها تداخل داشته باشد.

مکانیزم عمل قرص فلوکونازول

قرص فلوکونازول ۱۵۰ با مهار فرآیندهای حیاتی قارچ، رشد و تکثیر آن را متوقف می‌کند. مکانیزم اثر آن را می‌توان در سه مرحله اصلی توضیح داد:

۱. ممانعت از سنتز ارگوسترول

ارگوسترول یکی از اجزای کلیدی دیواره و غشای سلولی قارچ است که نقش مشابه کلسترول در سلول‌های انسانی دارد. فلوکونازول با مهار آنزیم لانسترول ۱۴-آلفا دِمتیلاز، مسیر تولید ارگوسترول را مسدود می‌کند. در نتیجه، قارچ قادر به ساخت این مولکول حیاتی نمی‌شود.

۲. تضعیف غشای قارچ

وقتی ارگوسترول به اندازه کافی ساخته نشود، غشای سلولی قارچ دچار نقص می‌شود. این نقص باعث می‌شود که غشا نفوذپذیرتر از حالت طبیعی شود و توانایی محافظت از سلول در برابر محیط اطراف کاهش یابد. در این حالت مواد حیاتی سلول به بیرون نشت کرده و تعادل سلولی به هم می‌خورد.

۳. مرگ سلول قارچی

در نهایت، تجمع متابولیت‌های سمی و ناتوانی قارچ در ترمیم غشای خود منجر به اختلال عملکرد سلولی و مرگ قارچ می‌شود. این فرایند باعث کاهش تعداد قارچ‌های بیماری‌زا در بدن و برطرف شدن علائم عفونت می‌گردد.

موارد مصرف فلوکونازول

فلوکونازول یک داروی ضد قارچ از گروه آزول‌ها است که علاوه بر درمان عفونت قارچی واژن، برای طیف وسیعی از عفونت‌های قارچی در بدن کاربرد دارد. برخی از مهم‌ترین موارد مصرف آن عبارت‌اند از:

• عفونت‌های دهان و گلو (برفک دهانی یا کاندیدیازیس دهانی ـ حلقی): برای درمان برفک دهان در نوزادان، سالمندان و بیماران با ضعف سیستم ایمنی.
• کاندیدیازیس مری: عفونت قارچی مری، به‌ویژه در بیماران مبتلا به HIV یا سرطان.
• عفونت‌های سیستمیک ناشی از کاندیدا: شامل کاندیدمی (وجود قارچ در خون) و عفونت اندام‌های داخلی مانند کلیه، ریه و قلب.
•  مننژیت کریپتوکوکی: یکی از عفونت‌های جدی سیستم عصبی مرکزی که بیشتر در بیماران مبتلا به HIV/AIDS دیده می‌شود.
• عفونت‌های پوستی و ناخنی (درماتوفیت‌ها و کاندیدیازیس پوستی): برای درمان قارچ ناخن، عفونت‌های پوستی و پای ورزشکار (Athlete’s foot).
• پیشگیری از عفونت‌های قارچی: در بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند (مانند بیماران دریافت‌کننده شیمی‌درمانی یا پیوند اعضا).

نحوه مصرف قرص فلوکونازول ۱۵۰ برای عفونت واژن

در بیشتر موارد، پزشک یک عدد قرص ۱۵۰ میلی‌گرمی فلوکونازول را به صورت خوراکی و تنها در یک نوبت تجویز می‌کند. در عفونت‌های مقاوم یا مواردی که احتمال عود بیماری زیاد است، ممکن است نیاز باشد یک قرص دیگر پس از ۳ روز مصرف شود. این دارو را می‌توان با معده خالی یا همراه غذا مصرف کرد. بیمار باید مصرف کامل دارو را طبق دستور پزشک انجام دهد، حتی اگر علائم بهبود سریع داشته باشند.

 بیشتر بخوانید: برای عفونت واژن، بهترین پماد چیست؟

مقدار مصرف قرص فلوکونازول 150 برای عفونت واژن

• عفونت واژن خفیف تا متوسط: معمولاً یک دوز تک‌مرحله‌ای ۱۵۰ میلی‌گرم کافی است.
• عفونت عودکننده یا شدید: ممکن است پزشک دو دوز با فاصله ۳ روز یا حتی مصرف طولانی‌مدت (مثلاً هفته‌ای یک بار به مدت چند ماه) تجویز کند.
•  مقدار مصرف در کودکان یا افراد با بیماری‌های زمینه‌ای باید حتماً زیر نظر پزشک تعیین شود.

بیشتر بخوانید: علائم عفونت واژن، چگونه درمان میشود؟

چه افرادی نباید قرص فلوکونازول مصرف کنند؟

با وجود اینکه قرص فلوکونازول دارویی موثر برای درمان عفونت قارچی واژن است، در برخی افراد مصرف آن توصیه نمی‌شود یا تنها باید با احتیاط و زیر نظر پزشک انجام گیرد. مهم‌ترین گروه‌هایی که نباید این دارو را مصرف کنند یا باید با احتیاط مصرف کنند عبارت‌اند از:

• افراد با حساسیت دارویی: کسانی که قبلاً به فلوکونازول یا داروهای مشابه ضد قارچی (مثل کتوکونازول یا ایتراکونازول) واکنش آلرژیک شدید نشان داده‌اند.
• بیماران کبدی: افرادی که دچار مشکلات جدی کبدی هستند، چون فلوکونازول متابولیسم کبدی دارد و می‌تواند باعث آسیب بیشتر به کبد شود.
• افراد با مشکلات قلبی: کسانی که دچار آریتمی قلبی یا طولانی شدن فاصله QT هستند، چون این دارو می‌تواند این مشکل را تشدید کند.
• زنان باردار و شیرده
• افراد با مشکلات کلیوی شدید: چون دفع فلوکونازول از راه کلیه است، در این افراد نیاز به تنظیم دوز یا اجتناب از مصرف وجود دارد.
• افرادی که داروهای خاص مصرف می‌کنند: مثل وارفارین، سیکلوسپورین، آمیودارون یا داروهای ضد تشنج که تداخل جدی با فلوکونازول دارند.

عوارض مصرف فلوکونازول

مانند هر دارویی، فلوکونازول نیز می‌تواند عوارضی ایجاد کند. عوارض شایع و مهم عبارت‌اند از:

• تهوع، استفراغ یا دل‌درد
• سردرد یا سرگیجه
• اسهال یا مشکلات گوارشی
• تغییرات خفیف در طعم دهان
• در موارد نادر: مشکلات کبدی (زردی پوست و چشم، تیره شدن ادرار) یا واکنش‌های آلرژیک مانند خارش و بثورات پوستی

در صورت مشاهده علائم شدید مانند تنگی نفس، تورم صورت یا علائم نارسایی کبدی، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.

تداخلات دارویی  فلکونازول ۱۵۰

فلوکونازول ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد و باعث افزایش یا کاهش اثر آنها شود. مهم‌ترین داروهایی که نیاز به احتیاط دارند عبارت‌اند از:

• داروهای ضد انعقاد خون (وارفارین): افزایش خطر خونریزی
• داروهای قلبی مانند آمیودارون: افزایش احتمال آریتمی
• داروهای ضد دیابت خوراکی: احتمال افت قند خون
• داروهای ضد تشنج مانند فنی‌توئین و کاربامازپین: افزایش سطح خونی این داروها
• بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدفشار خون

به همین دلیل، قبل از مصرف فلوکونازول ۱۵۰ برای عفونت واژن و دیگر مشکلات، باید پزشک را از تمام داروهای مصرفی مطلع کرد.

بیشتر بخوانید:  نقش قرص سیپروفلوکساسین در درمان عفونت رحم + گزینه‌های جایگزین و راهکارهای درمانی

چه زمانی در هنگام مصرف فلوکونازول ۱۵۰ باید به پزشک مراجعه کرد؟

در بیشتر افراد، قرص فلوکونازول ۱۵۰ بدون مشکل جدی مصرف می‌شود، اما در برخی شرایط لازم است فرد سریعاً به پزشک مراجعه کند:

• عدم بهبود علائم: اگر پس از گذشت ۳ روز از مصرف دارو، علائم عفونت (خارش، سوزش، ترشحات غیرطبیعی) برطرف نشود یا شدت آن بیشتر شود.
• عود مکرر عفونت: در صورتی که عفونت قارچی واژن بیش از ۴ بار در سال تکرار شود.
• علائم کبدی: بروز زردی پوست یا چشم‌ها، تیره شدن ادرار، درد در ناحیه بالای شکم یا خستگی شدید.
• علائم آلرژیک: تورم صورت و لب‌ها، خارش شدید، کهیر یا تنگی نفس.
• واکنش‌های گوارشی شدید: تهوع یا استفراغ مداوم، اسهال شدید یا درد شکم غیرمعمول.
• بیماری‌های زمینه‌ای: اگر فرد دچار مشکلات کبدی، کلیوی، قلبی یا نقص سیستم ایمنی است و علائم غیرعادی پس از مصرف دارو بروز کند.

فلوکونازول در بارداری

مصرف قرص فلوکونازول در دوران بارداری نیازمند احتیاط جدی است. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف دوزهای بالا یا طولانی‌مدت این دارو در بارداری می‌تواند با افزایش خطر ناهنجاری‌های جنینی همراه باشد. به همین دلیل، استفاده از فلوکونازول در بارداری تنها در شرایطی مجاز است که عفونت قارچی شدید یا سیستمیک وجود داشته باشد و فواید دارو برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی برای جنین باشد. در موارد عفونت قارچی واژن خفیف، معمولاً پزشکان استفاده از داروهای موضعی ضد قارچ را به جای فلوکونازول خوراکی توصیه می‌کنند.

فلوکونازول در شیردهی

فلوکونازول به مقدار قابل توجهی وارد شیر مادر می‌شود و می‌تواند به نوزاد منتقل گردد. اگرچه دوزهای پایین و تک‌مرحله‌ای (مانند ۱۵۰ میلی‌گرم) معمولاً مشکلی جدی ایجاد نمی‌کنند، اما مصرف مکرر یا دوزهای بالا در دوران شیردهی می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود مادران شیرده پیش از مصرف دارو حتماً با پزشک مشورت کنند تا بر اساس شرایط نوزاد و شدت عفونت، مناسب‌ترین روش درمانی انتخاب شود.

قرص فلوکونازول برای اطفال

قرص فلوکونازول در اطفال نیز برای درمان عفونت‌های قارچی مانند برفک دهان، کاندیدیازیس مری، عفونت‌های سیستمیک ناشی از قارچ و در برخی موارد مننژیت کریپتوکوکی به کار می‌رود، اما مصرف آن باید دقیقاً تحت نظر پزشک انجام شود. دوز دارو در کودکان بر اساس وزن بدن و نوع عفونت تعیین می‌شود و معمولاً به صورت میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن محاسبه می‌گردد، بنابراین مصرف خودسرانه آن در کودکان خطرناک است. علاوه بر این، اطفال به دلیل حساسیت بیشتر کبد و کلیه، ممکن است نسبت به عوارض دارو مانند مشکلات گوارشی یا اختلالات کبدی آسیب‌پذیرتر باشند، به همین دلیل تجویز و پایش دقیق توسط پزشک متخصص کودکان ضروری است.

سخن پایانی

قرص فلوکونازول ۱۵۰ میلی‌گرم یک داروی موثر برای درمان عفونت قارچی واژن است که معمولاً به صورت تک‌دوز مصرف می‌شود. این دارو با وجود اثربخشی بالا، می‌تواند عوارضی مانند مشکلات گوارشی یا در موارد نادر آسیب کبدی ایجاد کند. همچنین با برخی داروها تداخل دارد و باید تحت نظر پزشک مصرف شود. رعایت دستور پزشک در مقدار و نحوه مصرف اهمیت زیادی دارد تا درمان کامل انجام شود و از عود مجدد عفونت جلوگیری گردد.