ترشحات واژن _ ۱۴ نوع ترشح + رنگ، علت و درمان برای هر کدام
ترشحات واژن بخش مهمی از سلامت دستگاه تناسلی زنان است و نشانه‌ای از فعالیت طبیعی بدن به شمار می‌رود. واژن به طور مداوم مایع ترشح می‌کند تا محیط داخلی خود را مرطوب، تمیز و از نظر باکتریایی متعادل نگه دارد. با این حال، تغییر در رنگ، بو، غلظت یا حجم ترشحات می‌تواند بازتابی از وضعیت هورمونی، استرس، تغذیه یا حتی وجود عفونت باشد. در ادامه، به‌صورت جامع درباره انواع رنگ و شکل ترشحات و معنای هر یک توضیح داده می‌شود.
فهرست مطالب
ترشح واژن چیست و چرا تولید می‌شود؟
ترشح واژن مایعی است که به‌صورت طبیعی از غدد موجود در دیواره واژن و دهانه رحم ترشح می‌شود. این مایع نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه تناسلی زنان دارد و با مرطوب نگه‌داشتن بافت‌های واژن، از خشکی، التهاب و عفونت جلوگیری می‌کند. ترشحات به پاکسازی محیط داخلی واژن از سلول‌های مرده و باکتری‌های مضر کمک می‌کنند و در عین حال باکتری‌های مفید (لاکتوباسیل‌ها) را حفظ می‌نمایند تا تعادل طبیعی محیط واژن برقرار بماند. میزان و ویژگی‌های ترشحات بسته به تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی، بارداری، یا تحریک جنسی متفاوت است، و در بیشتر موارد بخشی طبیعی از عملکرد بدن محسوب می‌شود.
مقدار طبیعی ترشحات واژن
مقدار طبیعی ترشحات واژن در هر زن متفاوت است و به عوامل متعددی مانند سن، وضعیت هورمونی، مرحله چرخه قاعدگی، و حتی دمای بدن بستگی دارد. به‌طور میانگین، ترشحات طبیعی واژن در زنان سالم حدود ۱ تا ۴ میلی‌لیتر در روز (تقریباً معادل یک قاشق چای‌خوری) است. در دوران تخمک‌گذاری، بارداری یا تحریک جنسی ممکن است این مقدار به‌طور طبیعی افزایش یابد. همچنین در روزهای قبل از قاعدگی، ترشحات معمولاً غلیظ‌تر و بیشتر می‌شوند. در صورتی که مقدار ترشحات به‌طور غیرعادی زیاد شود و همراه با تغییر رنگ، بو، خارش یا سوزش باشد، احتمال عفونت یا عدم تعادل باکتریایی وجود دارد و باید توسط پزشک بررسی شود.
بیشتر بخوانید: علت ترشحات زیاد واژن بعد از رابطه جنسی
ترشحات سفید رنگ واژن
رنگ سفید یکی از شایع‌ترین انواع ترشحات است و معمولاً طبیعی محسوب می‌شود. این ترشحات بیشتر در ابتدای یا انتهای چرخه قاعدگی دیده می‌شوند و اغلب بافتی کرمی، شیری یا غلیظ دارند.اگر بدون بو و بدون خارش باشند، نشان‌دهنده عملکرد طبیعی غدد واژن هستند.
اما اگر ترشحات سفید حالت توده‌ای و بریده مانند پنیر پیدا کنند، احتمال عفونت قارچی (کاندیدا) زیاد است. این نوع ترشحات معمولاً همراه با خارش، قرمزی، سوزش در هنگام ادرار یا رابطه جنسی دیده می‌شود.
عوامل مستعدکننده آن شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، قند خون بالا، بارداری یا استفاده از لباس زیر تنگ و نخی‌نبودن آن است.
بیشتر بخوانید: ترشحات قبل از پریود، انواع آن را می‌دانید؟
ترشحات شفاف یا بی‌رنگ واژن
ترشحات شفاف، نشانه سلامت و تعادل هورمونی هستند. این نوع مایع معمولاً بدون بو و کشسان است، مانند سفیده تخم‌مرغ خام. در دوران تخمک‌گذاری میزان آن افزایش می‌یابد، زیرا بدن برای تسهیل عبور اسپرم و باروری آماده می‌شود.
در زمان تحریک جنسی نیز ممکن است ترشحات شفاف افزایش پیدا کند. اگر مقدار ترشحات زیاد اما بدون خارش یا بوی بد باشد، طبیعی است و نیاز به درمان ندارد. در زنان باردار نیز ممکن است ترشحات شفاف و بی‌رنگ به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کند که بازتاب تغییرات هورمونی است.
ترشحات زرد رنگ واژن
رنگ زرد روشن معمولاً طبیعی است، به‌ویژه اگر بو یا علائم همراه نداشته باشد. اما وقتی ترشحات به رنگ زرد پررنگ، زرد مایل به سبز یا همراه با بوی ناخوشایند، خارش، سوزش یا درد در ناحیه لگن باشند، نشانه‌ای از عفونت باکتریایی یا بیماری‌های مقاربتی است.
شایع‌ترین علت ترشح زرد رنگ واژن، عفونت تریکوموناس یا سوزاک است که معمولاً ترشحات آن کف‌آلود و بدبو هستند. گاهی اوقات عفونت دهانه رحم نیز باعث زرد شدن ترشحات می‌شود.
ترشحات سبز رنگ واژن
رنگ سبز نشان‌دهنده عفونت قابل توجه در واژن یا دهانه رحم است. ترشحات ممکن است غلیظ، بدبو، کف‌آلود یا چرکی باشند. در این حالت معمولاً علائمی مثل خارش، سوزش، قرمزی و درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی وجود دارد.
علت شایع آن عفونت انگلی تریکوموناس واژینالیس است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود و نیاز به درمان دارویی با تجویز پزشک دارد.
در صورت مشاهده ترشحات سبز واژن، باید فوراً به متخصص مراجعه کرد، زیرا درمان‌نشدن آن می‌تواند منجر به التهاب مزمن لگن یا ناباروری شود.
بیشتر بخوانید: ترشحات سبز رنگ بدون بو در بارداری
ترشحات خاکستری رنگ واژن
ترشحات خاکستری واژن معمولاً با واژینوز باکتریال (عفونت باکتریایی واژن) مرتبط هستند. این نوع ترشحات نازک، آبکی و دارای بوی تند شبیه بوی ماهی هستند که پس از رابطه جنسی تشدید می‌شود.
علت اصلی آن برهم‌خوردن تعادل بین باکتری‌های مفید و مضر در واژن است، معمولاً به‌دلیل شست‌وشوی بیش از حد یا استفاده از شوینده‌های معطر. اگر این ترشحات درمان نشوند، ممکن است خطر زایمان زودرس در بارداری یا انتقال عفونت به رحم را افزایش دهند.
بیشتر بخوانید: روش شستن واژن، چگونه است؟
ترشحات قهوه‌ای واژن
ترشحات قهوه‌ای واژن نشان‌دهنده وجود خون قدیمی در ترشحات است. در انتهای پریود، خون باقیمانده از رحم به تدریج خارج می‌شود و باعث قهوه‌ای شدن ترشحات می‌گردد که طبیعی است.
به نقل از my.clevelandclinic.org
Brown or red discharge is usually related to irregular menstruation or pregnancy (implantation bleeding). If you have brown or red-tinged discharge and it’s not your period, it may Indicate a problem
ترشحات قهوه‌ای یا قرمز معمولاً مربوط به قاعدگی نامنظم یا بارداری (خونریزی لانه‌گزینی) است. اگر ترشحات قهوه‌ای یا قرمز رنگ دارید و پریود شما نیست، ممکن است نشان دهنده مشکلی باشد.
اگر این ترشحات در روزهای میانی چرخه یا در فواصل غیرمعمول ظاهر شوند، ممکن است ناشی از اختلالات هورمونی، استرس، مصرف قرص‌های ضدبارداری، یا مشکلات دهانه رحم باشند. در برخی موارد، ترشحات قهوه‌ای مداوم می‌تواند نشانه وجود پولیپ یا التهاب دهانه رحم باشد.
ترشحات صورتی رنگ واژن
ترشحات صورتی واژن زمانی ظاهر می‌شوند که مقدار کمی خون تازه با ترشحات طبیعی ترکیب شود. در اوایل بارداری ممکن است به‌دلیل لانه‌گزینی جنین در دیواره رحم دیده شود. گاهی هم پس از نزدیکی، معاینه یا فعالیت شدید جسمی به‌دلیل حساسیت بافت دهانه رحم رخ می‌دهد. اگر به‌صورت گه‌گاهی باشد و بدون علائم دیگر، جای نگرانی ندارد؛ اما تکرار یا افزایش آن باید بررسی شود.
بیشتر بخوانید: علائم لانه گزینی جنین، موفق و کاذب
ترشحات قرمز رنگ واژن
ترشحات قرمز معمولاً مربوط به خون تازه است. در زمان پریود طبیعی هستند، اما در خارج از آن دوره یا بعد از یائسگی باید علت آن مشخص شود. دلایل ممکن شامل پولیپ، زخم دهانه رحم، عفونت‌های مزمن، بارداری خارج‌رحمی یا حتی ضایعات پیش‌سرطانی رحم است. ترشحات قرمز شدید همراه با درد یا توده شکمی نیازمند بررسی فوری پزشکی است.
غلظت و شکل ترشحات واژن
ویژگی‌های فیزیکی ترشحات، مانند غلظت، بافت و حالت کشسانی، می‌تواند اطلاعات زیادی درباره وضعیت بدن ارائه دهد.
1. رقیق و آبکی
این نوع ترشحات معمولاً طبیعی هستند و در بیشتر روزهای چرخه قاعدگی دیده می‌شوند. به واژن کمک می‌کنند تا خود را تمیز نگه دارد. اما اگر همراه با بوی ماهی یا رنگ خاکستری باشند، احتمال واژینوز باکتریال وجود دارد.
2. غلیظ و کرمی
این حالت معمولاً در روزهای پس از تخمک‌گذاری یا در اوایل بارداری مشاهده می‌شود. ترشحات کرمی و بدون بو طبیعی هستند، اما اگر همراه با خارش یا التهاب باشند، باید احتمال عفونت قارچی را در نظر گرفت.
3. توده‌ای و بریده (مثل پنیرک)
ترشحات با این ظاهر تقریباً همیشه نشانه عفونت قارچی هستند. واژن در این حالت خشک‌تر از معمول است و سوزش هنگام ادرار یا رابطه وجود دارد.
4. کشسان (شبیه سفیده تخم‌مرغ)
این نوع ترشح معمولاً در دوران تخمک‌گذاری ظاهر می‌شود. کشسان بودن آن نشانه باروری است، چون محیط را برای حرکت اسپرم مساعد می‌کند.
5. کف‌آلود یا حباب‌دار
ترشحات کف‌آلود معمولاً غیرطبیعی‌اند و از نشانه‌های عفونت تریکوموناس به شمار می‌روند. ممکن است بوی تند، خارش، سوزش و قرمزی نیز همراهشان باشد.
6. چسبناک و غلیظ
این نوع ترشحات ممکن است در روزهای پایانی چرخه یا قبل از قاعدگی دیده شود. در حالت طبیعی بی‌بو است، اما اگر رنگ آن مایل به زرد یا سبز شود، باید احتمال عفونت بررسی شود.
به طور کلی آنچه در بالا گفته شد را می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد:
|
درمان و کارهایی که باید انجام شود |
علت‌های احتمالی |
رنگ ترشحات واژن |
|
طبیعی است، فقط بهداشت روزانه رعایت شود؛ اگر همراه با خارش یا توده‌ای است، احتمال عفونت قارچی وجود دارد و باید از پماد یا داروهای ضدقارچ با تجویز پزشک استفاده شود. |
ترشحات طبیعی در ابتدای یا انتهای چرخه قاعدگی |
سفید (شیری یا کرمی) |
|
پرهیز از لباس تنگ و مرطوب، استفاده از لباس زیر نخی، مصرف داروهای ضدقارچ مانند کلوتریمازول طبق نظر پزشک. |
عفونت قارچی (کاندیدا) |
سفید توده‌ای (شبیه پنیر) |
|
طبیعی است و نیاز به درمان ندارد؛ در دوران تخمک‌گذاری نشانه سلامت باروری است. |
حالت طبیعی، تخمک‌گذاری یا تحریک جنسی |
شفاف یا بی‌رنگ |
|
معمولاً طبیعی است؛ اگر بو یا خارش ندارد، نیاز به اقدام خاصی نیست. |
تغییرات هورمونی یا نزدیک قاعدگی |
زرد روشن |
|
مراجعه فوری به پزشک؛ انجام آزمایش ترشحات و مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدانگل طبق نسخه. |
عفونت باکتریایی یا بیماری مقاربتی (مثل تریکوموناس یا سوزاک) |
زرد تیره یا سبز مایل به زرد |
|
درمان دارویی (مترونیدازول یا داروهای مشابه) با تجویز پزشک؛ خودداری از رابطه جنسی تا پایان درمان؛ درمان همزمان شریک جنسی. |
عفونت انگلی یا باکتریایی شدید (تریکومونیازیس) |
سبز |
|
مراجعه به متخصص زنان؛ تجویز آنتی‌بیوتیک (مانند مترونیدازول خوراکی یا موضعی)؛ پرهیز از شست‌وشوی بیش از حد یا استفاده از شوینده‌های عطری. |
واژینوز باکتریال (عدم تعادل باکتری‌ها در واژن) |
خاکستری |
|
اگر فقط در پایان پریود دیده شود طبیعی است؛ در صورت تکرار یا بوی بد، نیاز به معاینه و سونوگرافی دارد. |
وجود خون قدیمی (پایان قاعدگی یا لکه‌بینی)؛ اختلال هورمونی یا زخم دهانه رحم |
قهوه‌ای |
|
اگر موقت و بدون درد باشد طبیعی است؛ در صورت تکرار یا درد لگنی باید احتمال زخم یا پولیپ دهانه رحم بررسی شود. |
خونریزی خفیف ناشی از لانه‌گزینی، نزدیکی جنسی یا معاینه واژنی |
صورتی |
|
در خارج از دوره قاعدگی یا پس از یائسگی نیاز به معاینه فوری دارد؛ ممکن است آزمایش و سونوگرافی لازم باشد. |
قاعدگی، پولیپ، زخم دهانه رحم یا بارداری خارج‌رحمی |
قرمز روشن |
|
طبیعی است؛ در صورت همراه بودن با بوی تند یا خارش، باید احتمال عفونت بررسی شود. |
فعالیت بدنی، تحریک جنسی یا اوایل بارداری |
آبکی و شفاف زیاد |
|
مراجعه به پزشک و درمان دارویی؛ شست‌وشوی ملایم با آب ولرم؛ خودداری از دوش واژنی. |
عفونت انگلی (تریکوموناس واژینالیس) |
کف‌آلود یا حباب‌دار |
|
درمان ترکیبی با داروهای ضدقارچ و آنتی‌بیوتیک تحت نظر متخصص زنان. |
عفونت ترکیبی قارچی و باکتریایی |
توده‌ای غلیظ و بدبو |
|
درمان با آنتی‌بیوتیک؛ پرهیز از شوینده‌های عطری؛ تقویت فلور طبیعی واژن با مصرف ماست پروبیوتیک. |
واژینوز باکتریال |
ترشحات همراه با بوی ماهی |
چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است؟
اگر تغییر رنگ، افزایش حجم، یا تغییر غلظت ترشحات با علائم زیر همراه شود، باید به پزشک مراجعه کرد:
- خارش یا سوزش شدید در واژن یا ناحیه تناسلی
- بوی تند و ناخوشایند ترشحات
- درد در پایین شکم یا لگن
- احساس سوزش هنگام ادرار
- لکه‌بینی غیرعادی یا خونریزی بین پریودها
- ترشحات سبز، خاکستری یا قهوه‌ای مداوم
سخن پایانی
ترشحات واژن در بیشتر موارد طبیعی هستند و بخشی از سیستم پاکسازی بدن محسوب می‌شوند. اما هر تغییری در رنگ، غلظت، یا بو می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات هورمونی یا وجود عفونت باشد. مشاهده دقیق نوع ترشحات و شناخت تفاوت‌های طبیعی از غیرطبیعی، به زنان کمک می‌کند تا در زمان مناسب اقدام به درمان و پیشگیری از مشکلات بزرگ‌تر کنند.
