اقدامات پیش از بارداری، بایدها و نباید‌ها

بارداری خاص‌ترین تجربه یک زن در طول زندگی‌اش محسوب می‌شود‌؛ تجربه‌ای که با تولد نوزاد، تحولی بزرگ را در زندگی مادر و تمام خانواده ایجاد می‌کند. از آنجا که بارداری با تغییرات زیادی برای مادر و سیستم فیزیولوژیک بدنش همراه است ضروری است یک خانم از نظر جسمی و روحی در بهترین شرایط ممکن و سلامت و آرامش کامل باشد. به همین دلیل، پیش از این که زوجی اقدام به بارداری کنند حتما باید با پزشک‌شان مشاوره داشته باشند تا طی این مشاوره وضع سلامت عمومی جسمی و روحی مادر ارزیابی شود. بی‌شک در صورتی که مادر مبتلا به بیماری خاصی باشد باید درمان شود و در صورتی که بیماری وی مزمن است و امکان مداوای کامل آن وجود ندارد حتما باید با پزشک متخصص مربوطه مشورت شود تا بیماری تحت کنترل قرار بگیرد.

دکتر آمنه لاهوتی اشکوری، متخصص زنان و زایمان به عنوان اولین و مهم‌ترین اقدام کنترلی قبل از اقدام به بارداری بر کنترل وضعیت واکسیناسیون مادر تاکید می‌کند و می‌گوید: در صورتی که واکسیناسیون یک خانم کامل نیست حتما قبل از اقدام به بارداری باید واکسن‌ها تجویز شود. یک معاینه کامل عمومی نیز باید انجام شود. در صورتی که هرگونه مشکل یا علامت مشکوکی یافت شود باید درمان لازم صورت بگیرد یا با پزشک متخصص مشورت و راهنمایی گرفته شود. این متخصص می‌افزاید: از سویی باتوجه به نقش اسید فولیک در تکامل مغز و لوله عصبی حتما باید از سه ماه قبل از بارداری مصرف این مکمل به میزان ۴۰۰ میکروگرم درماه شروع شود. البته برای مادرانی که سابقه تولد نوزاد با نقایص لوله عصبی دارند میزان مصرف اسید‌فولیک باید پنج میلی‌گرم در روز باشد.

تائید سلامت متابولیکی قبل از بارداری
فراموش نکنید بررسی وضع متابولیکی یک خانم و نیز عملکرد تیروئیدی وی از ضرورت‌های پیش از بارداری محسوب می‌شود. به گفته این متخصص زنان، انجام یکسری آزمایش با هدف بررسی بیماری قند، کم خونی، عفونت ادراری، گروه خونی مادر، سنجش میزان آهن و ویتامین D و نیز عملکرد تیروئید ضروری است. همچنین بررسی از نظر ابتلا به برخی بیماری‌های عفونی که می‌توانند ناهنجاری مادرزادی ایجاد کنند نیز باید صورت بگیرد‌. از سوی دیگر، میزان آنتی‌بادی علیه بعضی بیماری‌ها مثل هپاتیت B و سرخجه که قبلا شخص در برابرشان واکسینه شده است نیز باید اندازه گرفته شود و درصورتی که واکسیناسیون انجام یا مصونیت ایجاد نشده (یعنی سطح آنتی‌بادی کافی نیست) ‌دوباره انجام شود.

کنترل شرایط تغذیه را فراموش نکنید
حتما باید وزن مادر و تغذیه وی نیز پیش از اقدام به بارداری بررسی شود. در صورتی که مادر از کمبود وزن یا اضافه وزن رنج می‌برد حتما قبل از اقدام به بارداری این موارد اصلاح شود تا بارداری در وزن ایده‌آل یا نزدیک به ایده‌آل رخ دهد.

این متخصص زنان با تاکید بر این که بهتر است عادات تغذیه‌ای غلط پیش از بارداری اصلاح شود، می‌گوید: بدیهی است در صورتی که یک خانم، شغل سخت و زیان‌آور دارد مثلا با مواد سمی سر و کار دارد یا در جاهایی که در مواجهه با اشعه است کار می‌کند، اگر امکان جابه‌جایی در محل کار یا تغییر شغل برای وی هست بارداری را تا شروع شغل جدید به تعویق بیندازد. از سوی دیگر در صورتی که قرار است خانمی به مناطق آلوده مسافرت کند یا حتی به سفر طولانی‌مدت برود بهتر است سفر خود را به بعد از دوران بارداری موکول کند.

خطر عفونت‌ها را نادیده نگیرید
در صورتی که هرکدام از زوجین مبتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی هستند حتما باید قبل از اقدام به بارداری درمان شوند. دکتر لاهوتی با بیان این مطلب می‌افزاید: این بیماری‌ها می‌توانند برای جنین و نوزاد نیز خطرناک باشند و حتی به ناهنجاری‌های مادرزادی منجر شوند. از سوی دیگر، باتوجه به نقش ثابت شده عفونت‌های دندان و لثه در زایمان زودرس حتما قبل از بارداری باید یک مشاوره دندانپزشکی انجام شود. در صورتی که از آخرین تست پاپ اسمیر مادر (تست تشخیص سرطان دهانه رحم) بیش از یک سال گذشته یا اصلا این تست انجام نشده حتما باید این آزمایش، پیش از بارداری صورت بگیرد.

وی تاکید می‌کند: ضروری است یک شرح حال کامل از نظر ابتلای پدر و مادر یا بستگان نزدیک به بیماری‌های مزمن و ژنتیکی، استعمال سیگار و الکل و داروهای غیر مجاز گرفته شود. در صورتی که پدر و مادر رفتار پرخطر دارند یا اعتیاد به دارو یا ماده خاصی دارند حتما باید برای ترک آن اقدام کنند. نتایج یافته‌های علمی بسیاری نشان داده است مصرف سیگار و مواد مخدر به سقط‌ جنین ، زایمان زودرس و تولد نوزادان بسیار کوچک و کم وزن منجر می‌شوند. همچنین در صورتی که بارداری برای بار دوم یا بیشتر است حتما باید سوابق بارداری‌های قبلی نیز به اطلاع پزشک برسد. در صورت سابقه سقط مکرر یا زایمان زودرس نیز ممکن است پزشک آزمایشات تکمیلی درخواست کند.