رشد عاطفی کودکان، چهار شیوه

ادبیات به ٤ شیوه در رشد عاطفی کودکان سهیم می‌شود:

نخست
ادبیات به کودکان ثابت می‌کند که در بسیاری از احساس‌‌ها مانند دیگران هستند و این‌که بروز این احساس‌ها و عواطف در آنها امری عادی و طبیعی است.

دوم
ادبیات، هرگونه احساس را از نقطه‌نظرهای گوناگون به‌بررسی می‌گیرد و تصویری کامل از آن به دست می‌دهد و برپایه‌ اصولی، آن احساس ویژه را شناسایی می‌کند.

سوم
کنش‌های شخصیت‌های گوناگون نقطه‌نظرهایی را برای شیوه‌های برخورد با عواطفی ویژه ارایه می‌دهد.

چهارم
ادبیات به‌روشنی نشان می‌دهد که هر فرد عواطف گوناگونی را تجربه می‌کند و دیگر این‌که این عواطف گاهی در تضاد و کشمکش با یکدیگر قرار می‌گیرند.

کودکان هنگام کتاب‌درمانی ٣ فرآیند را تجربه می‌کنند: فرآیند همانندسازی، فرآیند پالایش روانی و فرآیند بینش درون.

از آن‌جا که کودکان و نوجوانان در بیشتر موارد خود را به‌جای شخصیت‌های کتاب یا قهرمان‌های اصلی داستان می‌گذارند، چنانچه در پروژه‌های کتاب‌درمانی، کتاب‌های مناسبی گزینش شوند، همانندسازی به آنها کمک می‌کند تا مشکلات خود را شناسایی کنند و هنگامی که درمی‌یابند در رویارویی با این‌گونه مشکلات تنها نیستند،‌ احساس آرامش و امنیت می‌کنند و از تنهایی و تشویش آنها کاسته می‌شود. زمانی که این همانندسازی صورت گرفت،‌ فرآیند پالایش روانی نیز انجام می‌شود.

کودک و نوجوان از جنبه احساسی درگیر داستان می‌شود و می‌تواند احساسات خود را در شرایطی امن بروز دهد. با همانندسازی و پالایش روانی، کودک و نوجوان برای تجزیه و تحلیل مشکلات خود توانمندتر می‌شود. این‌گونه تحلیل‌ها سبب افزایش آگاهی و درک عمیق‌تر آنها از خود و ارتباط با دیگران می‌شود. این خودآگاهی کودک و نوجوان را قادر می‌سازد تا دریافت‌های خود را از رخدادها دگرگون کند و رفتارهایش را بهبود بخشد.

کتاب‌درمانی می‌تواند به شکل انفرادی یا گروهی انجام شود. در کتاب‌درمانی‌های انفرادی، ‌کتابی برای یک فرد خاص با یک نیاز ویژه برگزیده می‌شود. آن کودک یا نوجوان خاص می‌تواند کتاب را خود بخواند یا برایش خوانده شود. فعالیت‌هایی که پس از خواندن کتاب طراحی شده‌اند به شکل انفرادی با آن کودک یا نوجوان انجام شود. کودک یا نوجوان درباره آن کتاب با آموزگار، کتابدار یا هر فرد بزرگسال که با او کار می‌کند، می‌تواند گفت‌و‌گو کند،‌ گزارشی درباره داستان بنویسد یا احساسات خود را به شکل هنر نقاشی یا هرگونه دیگری از هنر بیان کند.

در این پروسه کودک و نوجوان از فشار‌های احساسی رها می‌شود و در ضمن با تحلیل ارزش‌های اخلاقی و برانگیخته‌شدن تفکر انتقادی در او، بر خودآگاهی‌اش افزوده می‌شود و می‌تواند ارزیابی‌های شخصی و اجتماعی خود را بهبود بخشد. نتیجه آن خواهد شد که او رفتارش را بهبود بخشد و بتواند موضوع‌های مهم زندگی را درک کند.

کتاب‌درمانی چیست؟
در کتاب درمانی‌های گروهی، کودکان و نوجوانان داستانی را بلند می‌خوانند یا برایشان کتابی خوانده می‌شود. گفت‌وگوی گروهی و فعالیت‌های جمعی در پی این خواندن انجام می‌شود. آنها در این بحث‌ها درمی‌یابند که تنها نیستند و می‌توانند مشکلات خود را با دیگران سهیم شوند.

اگرچه کتاب‌درمانی برای حل مشکلات کودکان در بحران است، اما تنها به این موارد محدود نمی‌شود. به‌طورکلی ادبیاتی که زندگی کودکان را بازتاب می‌دهد، می‌تواند کودکان را در حل مشکلات و ناشناخته‌های زندگی خود یاری دهد.