رشد وپرورش کودک، حیطه عقلانی و عاطفی
کودک در این دوره از تجارب گذشته برای شناخت اشیاء و افراد استفاده می‌کند.
کودک در این دوره از تجارب گذشته برای شناخت اشیاء و افراد استفاده می‌کند و با کمک گرفتن از وسایل، می‌تواند به اشیاء موردعلاقه و نیاز خویش دست یابد. کودک در این سال‌ها به درک مفاهیم مکانی و زمانی نائل می‌شود و دنیایش، دنیای محسوسات و عینیات می‌شود.
دوست دارد مسئولیت‌پذیر باشد و بعضی از کارها را خود انجام دهد، ایرادهای خود را می‌بیند و در رفع آن سعی می‌کند. مسائل را بیشتر از دیدگاه خود می‌بیند و به نظرات دیگران توجه چندانی نمی‌کند.
رابطۀ موجود بین کل و جزء را به‌خوبی تشخیص نمی‌دهد. همه‌چیز را ساختۀ دست انسان می‌داند و قدرت تقلید در او تشدید می‌شود و به یادگیری علاقه مند می‌شود.
از هر چیزی می‌پرسد و به رابطۀ علت و معلولی پی می‌برد. گاهی در تخیلات خود غرق می‌شود و میان واقعیات و تخیلات خود، فرقی قائل نمی‌باشد. به قصد علاقه‌مند می‌شود و دوست دارد که برایش قصه تعریف کنند.
معنای لغات و چیزهایی را که برایش گنگ و نامفهوم است می‌پرسد. در ۵ سالگی، کمی از سرعت رشدش کاسته می‌شود، هنوز خودمدار است و با کودکان هم سن و سال ارتباط برقرار می‌کند. حوادث، تجارب روزانه و معما برایش جالب است و سعی می‌کند تعریف کند یا بشنود.
به نمایشنامه، سینما و ورزش علاقه‌مند می‌شود و مایل می‌شود که خود نقشی در این مورد ایفا کند. از نقاشی و کارهای هنری خوشش می‌آید و از فکر خود، برای خلق نقاشی‌ها و کارهای هنری استفاده می‌کند.
اشیاء را از روی خصوصیات ظاهری می‌تواند طبقه‌بندی کند، تمرکزش محدود است، ولی کم‌کم افزایش می‌یابد و مدت‌زمان تمرکز و توجهش بیشتر می‌شود.
سمت راست و چپ را به‌خوبی تشخیص می‌دهد. کنجکاوی و تلاش، از خصلت‌های کودکان این دوره است و به یادگیری علاقه‌مند می‌باشند. وقت را کم‌وبیش می‌شناسد و مفاهیم امروز و فردا را از یکدیگر تشخیص می‌دهد و تفکیک می‌کند. علاقه‌مند است که زود بزرگ شود و در این مورد، سؤالات زیادی می‌کند.
در شش‌سالگی، دامنه و رغبت و علاقۀ کودک افزایش چشمگیری می‌یابد و بر وسعتش افزوده می‌شود.
از مشاهدات و تجربیات خود نتیجه‌گیری می‌کند و به فعالیت و کارهای عملی، بیشتر از نتیجۀ آن اهمیت می‌دهد. اشیاء را برحسب وجوه مشترک آن‌ها، می‌تواند طبقه‌بندی کند و همین‌طور آن‌ها را برحسب کوچکی و بزرگی، مرتب کند.
شناخت وی هنوز بر مبنای ظواهر استوار است، ولی در تفکر استقلال بیشتری نشان می‌دهد. به یادگیری شوق و علاقه نشان داده و به درک دگرگونی‌ها و تغییرات می‌پردازد، کارهای عملی را بهتر می‌آموزد، اشیاء برای کودک معنی‌دار می‌شوند و به‌وسیلۀ نشانه‌ها با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند.
در این سن، کودک سرکش و گستاخ می‌شود ولی این گستاخی و سرکشی دوام چندانی ندارد. رفتار کودک در این سن بسیار احساساتی است، احساساتش حالتی دوگانه دارد؛ لحظه‌ای شخص را دوست دارد و لحظه‌ای دیگر از او بیزار می‌شود.
درعین‌حالی که کودک در این سن چابک است بی‌قراری و ناآرامی نیز از خصلت‌های این سن می‌باشد. خیلی پرتوقع و در انجام توقعاتش، سرسخت و لجباز است.
رشد و پرورش عاطفی
کودک در این دوره، با خود و محیطش سازگاری داشته و دوست دارد مورد تحسین و توجه قرار گیرد. اضطراب و ترس و حسادت در این سنین، در کودکان به چشم می‌خورد و در سن 3.5 سالگی، کودک بی‌ثبات و ناپایدار است و در این دوره، علاقۀ کودک از مادر به پدر منقل می‌شود و پدر به‌عنوان الگویی برای او مطرح می‌شود.
به خواهران و برادران کوچک‌تر از خود احترام می‌گذارد و محبت نشان می‌دهد. اگر مانع خواسته‌هایش شوند، عکس‌العمل پرخاشگرانه نشان می‌دهد. احساساتش به خانواده، بیشتر و شدیدتر می‌شود. به کارهای دیگران کنجکاوی نشان می‌دهد و به توانایی‌های خود علاقه و اطمینان دارد. محرک‌های خارجی، در او دگرگونی عاطفی ایجاد می‌کند و حالاتی مثل ترس، خشم، حسادت و ... در او ایجاد می‌شود.
نسبت به کارهایش سماجت نشان می‌دهد و اگر از کار موردعلاقه‌اش بازداشته شود، اعتراض می‌کند. در 5 سالگی، سازگاری بیشتری در رفتار کودک هویدا می‌شود. ثبات اخلاقی پیدا می‌کند و اعتمادبه‌نفس و صمیمیت زیادی نشان می‌دهد.
به توجه دیگران علاقه‌مند است و دوست دارد کانون توجه قرار گیرد. مسئولیت‌پذیر شده و خویشتن‌داری در وی رشد می‌کند. خوب و بد را می‌تواند از هم تشخیص دهد و قوۀ تمیز او رشد خوبی دارد. به مادرش علاقۀ زیادی نشان می‌دهد و دوست دارد نقش منجی خانواده را داشته باشد و از آن‌ها مواظبت کند.
رفتارهای کودکان در این دوران هماهنگ نیست و گاهی رفتارهای بچه‌گانه از او سر می‌زند. از رقابت لذت می‌برد و در هر کاری پیش‌قدم می‌شود.
کودک در این دوران، در موقعیت‌های ترس‌آور به اعمالی نظیر، جیغ زدن، فرار و گریه و ... متوسل می‌شود. در شش‌سالگی، کودک احساساتی‌تر و سرکش شده و احساساتش ناپایدار و نوسان دار است.
دوست دارد خود را مطرح کند. خشن و پرحرف می‌شود، شوخی کردن و لاف و گزافه‌گویی، در او دیده می‌شود. زود آزرده و رنجیده‌خاطر می‌شود و با دوستانش زود قهر و آشتی می‌کند. بین خانه و جاهای دیگر فرق می‌گذارد و از رنگ کردن و نقاشی خوشش می‌آید.
هرچه بر سن کودک افزوده می‌شود، واکنش‌های او اختصاصی‌تر می‌شود.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼