چرا سقط جنین زیاد شده؟

آمارهای ارائه شده از سوی اداره باروری وزرات بهداشت نشان می دهد رشد سقط جنین در ایران در طول سال های اخیر با رشد بی سابقه ای مواجه بوده است . نگاهی به این آمار نشان می دهد که در سال ۸۵ حدود ۲۹۲۹ درخواست سقط جنین در سراسر کشور ثبت شده که از این میان برای ۱۲۲۲ آن، مجوز قانونی صادر شده است. در سال ۱۳۸۶ این آمار۳۴۶۷، ۱۳۸۷ به ۳۲۶۸، ۱۳۸۸ به ۳۴۸۰، ۱۳۸۹به ۴۲۰۲، ۱۳۹۰ به ۴۹۶۱، ۱۳۹۱ به ۶۶۵۶ ، ۱۳۹۲ به ۷۶۱۶، ۱۳۹۳به ۸۴۶۲، و در نهایت در سال ۱۳۹۴ به ۹۹۵۵ رسیده است .

قابل ذکر است که در سال ۹۴، تنها ۷۱۲۵ مجوز برای سقط جنین شده است. احتمال زیادی می رود که آن سه هزار مورد دیگر هم از راه های غیر قانونی جنین خود را سقط کرده باشند. این به معنای آن است که هر سال حداقل ۱۰ هزار جنین در ایران سقط می شود.

این آمار در تهران نیز از رشد ۱۲ درصدی حکایت دارد . دکتر قادی پاشا، مدیر کل پزشکی قانونی استان تهران با اشاره به ۱۲۱ مورد درخواست سقط جنین تنها در فروردین ماه می گوید: در استان تهران تنها ۷۷ مجوز برای سقط از میان این آمار صادر شد، این در حالی است که سقط درمانی جنین بالای ۴ ماه به هیچ عنوان مجوز نمی‌گیرد و غیرقانونی است.

وی می افزاید: میزان مراجعات به منظور سقط درمانی در فروردین ماه سال جاری نسبت به فروردین ماه سال گذشته با رشد ۱۲ درصدی روبه‌رو بوده است ،که آمار قابل توجهی است.

سقط جنین در چه صورتی قانونی است؟
به گفته مدیر کل پزشکی قانونی استان تهران طبق قوانین کلی اخذ مجوز سقط درمانی جنین در صورتی که سه متخصص گواهی این سقط را بدهند و سپس رضایت مادر مبنی بر این موضوع گرفته شود، مجوز سقط صادر می شود اما از سوی دیگر با وجود گواهی سه متخصص در صورتی که بیش از ۱۶ هفته از دوره بارداری گذشته باشد، به هیچ عنوان با مرگ جنین موافقت نمی‌شود و در این خصوص هیچ‌گونه مجوز قانونی در کار نیست.

دکتر قادی پاشا با تأکید بر عروج روح در چهارمین ماه بارداری که بیش از ۱۶ هفته از دوره بارداری را شامل می‌شود، می گوید: سقط درمانی باید ظرف کمتر از ۱۶ هفته از بارداری و با اخذ گواهی و مجوز پزشکی قانونی صورت گیرد که در آن اگر بر اساس معاینات پزشکی قانونی جنین دچار نارسایی و یا ناهنجاری جدی است، سقط صورت می‌گیرد و در غیر این صورت اگر بیش از ۱۶ هفته از رشد جنین گذشته باشد، حتی اگر تولد وی با ناهنجاری منجر به حرج و سختی و یا بیماری وی و مادر همراه شود، باز هم مجوزی برای سقط درمانی در این دوره صادر نمی‌شود، زیرا دیه جنین ۴ ماهه هم‌اندازه دیه انسان زنده است و سقط درمانی حکم قتل را دارد.

افزایش تقاضا
دکتر محمد اسلامی، معاون فنی دفتر سلامت ، جمعیت و خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره افزایش تقاضای سقط های قانونی در گفتگو با سلامت آنلاین می گوید : آگاهی مردم یکی از دلایل مهم افزایش تقاضای سقط قانونی است .

وی می افزاید: گسترش رسانه ها و و ارتقای سطح افکار عمومی موجب شده مردم برای سلامت جنین خود اقدام کنند و در صورت وجود مشکل درخواست سقط قانونی کنند. وقتی مردم در زمینه ای آگاهی پیدا کنند رویکرد قانونی بیشتر می شود . در حال حاضر اگر در جامعه بررسی کنید و ببینید که چند درصد از مردم از وجود این قانون اطلاع دارند، متوجه می شود که این موضوع به آگاهی مردم بر می گردد . به عنوان مثال اگر ۷۰ درصداز مردم گفتند که دراین باره مطلع هستند و ۳۰ درصد دیگر گفتند که مطلع نیستند ،این نشان دهنده رشد آگاهی مردم است و طبیعتا ً اگر آن ۳۰ درصد هم مطلع شوند مراجعه ها بیشتر خواهد بود، ولی اگر ۱۰۰ درصد بگویند که در این باره کسب اطلاع کرده اند، به نظر می رسد که به حدود سقف مراجعات رسیده ایم و باید در آن زمان به فکر دلایل دیگری چون تاثیر پارازیت ها وآلودگی هوا باشیم اما در حال حاضر چنین نیست.

وی درباره تاثیر عواملی دیگر چون آلودگی هوا ، مشکلات شغلی و غیره بر سلامت جنین می گوید: ممکن است که این موضوعات نگرانی ایجاد کند، ولی اگر بخواهیم آن را به سقط جنین ربط دهیم، باید ببینیم چند درصد از افرادی که به خاطر آلودگی هوا یا مسائل دیگر مراجعه کرده اند به آنها مجوز سقط جنین داده شده است ؟ به عنوان مثال اگر ۱۰۰ نفر به خاطر آلودگی هوا مراجعه کرده باشند و از این ۱۰۰ نفر ۸۰ نفر آنها مجوز سقط درمانی را دریافت کرده باشند ممکن است بشود درباره آلودگی هوا صحبت کرد ولی هر مراجعه ای دلیل بر این اتفاق نیست .

اسلامی در مورد وجود مشکلات ژنتیک در نوزادان نیز تاکید می کند: مسئله همین آگاهی افراد است که باعث می شود نسبت به مشکلات ژنتیک خود آگاه شوند . مردم به خاطر مشکلات خود به دکتر زنان مراجعه می کنند و این امر باعث می شود که سن و سابقه آنها مورد مطالعه قرار گیرد، ازدواج های فامیلی یا موارد محتمل بررسی شود و پزشک به آنها توصیه می کند که این افراد به لحاظ مسائل ژنتیکی هم خود را بررسی کنند . بعد از بررسی با نظر سه متخصص متوجه می شوند که مشکل دارند و در آن صورت می توانند از پزشک قانونی درخواست سقط جنین را داشته باشند .

معاون دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت همچنین یکی از دیگر دلایل افزایش تقاضای سقط های غیر قانونی را افزایش دسترسی مردم به شبکه درمان دانسته و می گوید: خدمات پیشگیری و درمان می تواند در این زمینه موثر باشد، امروز دسترسی مردم به پزشکان خیلی بیشتر از گذشته شده است و مردم می توانند به راحتی به بررسی مشکلات خود بپردازند.

مراجعه مردم به پزشک بیشتر شده است
دکتر کتایون برجیس متخصص زنان نیز در این باره می گوید : وقتی مطالعه خاصی در این مورد انجام نشده است ،نمی توان به سادگی در مورد آن قضاوت کرد اما یکی از دلایل افزایش تقاضا برای سقط جنین های قانونی افزایش قدرت تشخیص در سلامت مادر و نوزاد است . همچنین اینکه مردم بیشتر برای تشخیص به پزشک مراجعه می کنند.

وی با اشاره به اینکه این موضوع تنها در مورد سقط قانونی های مجاز وجود ندارد، می افزاید: در عین حال ما باید روشهای پیشگیری را به خانواده هایی که مشکل دار هستند، بیاموزیم تا دچار بارداری های مشکل دار و نا خواسته نشوند و مجبور نشوند که به سقط درمانی روی بیاورند .

برجیس با اشاره به اینکه سقط جنین های قانونی دلایل بسیار زیادی دارد، خاطر نشان می کند : در این زمینه مطالعه ای انجام نشده است، اما افزایش آلودگی های محیطی می تواند یکی از دلایل این امر باشد . حتی نوع شغل و محیط کار پدر و مادر در این زمینه موثر است .

وی تاکید می کند: از یک سو باید در این زمینه مطالعات ساماندهی و هدفمند انجام شود تا مشکل مشخص شود و از سوی دیگر دیگر باید اطلاع رسانی و آگاهی خانواده ها افزایش یابد تا با آگاهی اقدام به ازدواج در سن مناسب و فرزند آوری کنند .