زمان مناسب انجام سونوگرافی nt چه زمانی است؟

سونوگرافی NT چیست؟

سونوگرافی NT برای مادران بارداری که در هفته یازدهم تا چهاردهم قرار دارند انجام می‌شود که در آن با بررسی اندام و مایع شفاف پشت گردن او احتمال ابتلای جنین به انواع بیماری‌های ناهنجاری کروموزمی و نارسایی قلبی بررسی می‌شود. همچنین سن بارداری و زمان دقیق تولد نوزاد نیز به دقت بررسی و اعلام خواهد شد. نحوه انجام این سونوگرافی با سونوگرافی‌های دیگر تفاوتی ندارد و از روی شکم مادر انجام خواهد شد.

سونوگرافی NT چگونه انجام می‌شود؟

سونوگرافی NT نیز به مانند دیگر انواع سونوگرافی بوده و روش کار و دستگاه انجام آن با سایر روش ها مشابه است. برای این سونوگرافی معمولا نیازی نیست که لباس‌ها را درآورد. ابتدا مادر روی تخت مخصوص دراز کشیده و پزشک مقداری ژل اولتراسوند را بر روی شکم مادر قرار می دهد. سپس با حرکت پروب دستگاه سونوگرافی روی شکم، تصویر جنین را در مانیتور خود می‌بیند. در سونوگرافی NT اول سن جنین تشخیص داده می‌شود و سپس مایع شفاف پشت گردن او به خوبی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سونوگرافی NT معمولا توسط متخصص سونوگرافی انجام می‌شود اما می‌تواند توسط پزشک متخصص زنان و زایمان نیز انجام شود. 

در سونوگرافی NT جنین بیمار چگونه دیده می شود؟

در این سونوگرافی با اندازه گیری مایع شفاف پشت گردن جنین احتمال ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم داون و یا نارسایی قلبی بررسی می‌شود. در صورتی که مایع شفاف پشت گردن بیشتر از حد استاندارد باشد جنین به احتمال بالای نود درصد به سندرم داون مبتلا خواهد بود. در این سونوگرافی با در نظر گرفتن ابعاد اندام‌های مختلف جنین از جمله اندازه بینی و پیشانی سایر بیماری‌های ژنتیکی و نارسایی قلبی نیز بررسی خواهد شد.

سونوگرافی NTچه زمانی باید انجام شود؟

سونوگرافی ان تی باید بین هفته های 11 تا 14 بارداری انجام بگیرد، زیرا در محدوده همین سن بارداری، مایع پشت گردن جنین، شفاف و قابل بررسی است.

سونوگرافی NT باید بین هفته یازدهم تا سیزدهم و شش روز انجام شود.

قبل از 11 هفتگی انجام این سونوگرافی امکان پذیر نیست، زیرا جنین بسیار کوچک است و بعد از هفته چهاردهم نیز مایع شفاف پشت گردن جنین، از بین می رود.

سونوگرافی NT چه کاربردهای دیگری دارد؟

علاوه بر تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی و مادرزادی، با این نوع سونوگرافی موارد دیگری هم قابل تشخیص هستند. این موارد عبارتند از:

• سن دقیق جنین

• زمان دقیق زایمان طبیعی

• بررسی وجود و یا عدم وجود استخوان بینی هم قابل ثبت و بررسی است (زیرا در ناهنجاری‌های مادرزادی مثل سندروم داون، تیغه استخوان بینی تشکیل نمی شود)

• غربالگری بیماری‌های ژنتیکی شایع و نارسایی قلبی جنین

• شکل استخوان بینی و زاویه آن با استخوان پیشانی که در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها در هر سنی کمک می کند.

• بررسی و اندازه گیری نواحی مختلف بدن جنین، مثلا اندازه دور سر، طول بدن، استخوان ران و استخوان بازو

بهترین زمان برای انجام سونوگرافی nt

همانطور که گفته شد بهترین زمان برای انجام سونوگرافی NT هفته یازدهم تا چهاردهم بارداری است. در این زمان پزشک تاریخ مشخصی را برای انجام این تست اعلام می‌دارد که در آن مدت (تقریبا حدود 6 روز) باید سونوگرافی NT انجام شود. پیش از این زمان جنین به رشد کافی نرسیده و بررسی وضعیت او با نتایج درستی همراه نیست و پس از این زمان نیز مایع شفاف پشت گردن که از اهمیت زیادی برخوردار است، جذب شده و دیگر امکان بررسی آن وجود ندارد.

میزان دقت سونوگرافی NT چقدر است؟

دقت بررسی سلامت جنین در این سونوگرافی به قدری بالا است که محققان تنها 5 درصد احتمال خطا را بنابر اشتباهات محاسباتی انسانی در نظر گرفته‌اند. چرا که نتایج به دست آمده بر اساس این سونوگرافی تا 95 درصد دقیق و درست بوده‌اند. به همین دلیل از این سونوگرافی برای تشخیص سلامت کودک و بیماری‌های خاص بهره برده می‌شود چرا که نتایج این تست سلامت، کیفیت و سرنوشت زندگی مادر و نوزاد را تغیین می‌کند.

عوامل موثر بر نتیجه سونوگرافی NT

با اینکه دقت سونوگرافی NT بالاست اما بعضی از عوامل ممکن است بر نتیجه این تست تاثیرگذار باشند. این عوامل در زیر آمده است:

داشتن اضافه وزن یا چاقی مفرط

یکی از عوامل موثر که ممکن است باعث بروز اختلال در نتیجه سونوگرافی NT شود، وجود اضافه وزن مادر است. به همین دلیل پیش از بارداری بهتر است اقدام به کاهش وزن و لاغری نمایید.

وجود مدفوع در روده‌ها

یکی از اقدامات پیش از انجام دادن سونوگرافی NT خالی کردن روده‌ها از مدفوع است. وجود این مشکل می‌تواند بر بررسی وضعیت جنین تاثیرگذار باشد.

پایین بودن غیرطبیعی حجم مایع آمنیوتیک

مایع آمنیوتیک که در واقع همان مایع درون کیسه جنین است، باید دارای اندازه‌ای نرمال باشد. اگر حجم این مایع از مقدار طبیعی کمتر باشد، احتمال وجود اختلال در نتایج سونوگرافی NT خواهد بود.

ناتوانی برای دراز کشیدن در طول آزمایش

در طول انجام سونوگرافی NT مادر باید به پشت و یا پهلو دراز بکشد. اگر به هر دلیل این امکان وجود نداشته باشد یا مادر برای مدت زمان 15 تا 20 دقیقه نتواند به طور ثابت بر روی تخت دراز بکشد، ممکن است انجام سونوگرافی با اشکال همراه شود.

قرارگیری جنین در حالت‌های خاصی در طول سونوگرافی

برای آنکه پزشک بتواند وضعیت جنین را به خوبی و درستی بررسی کند، جنین باید در وضعیتی قرار داشته باشد که امکان مشاهده او و اندازه گیری‌های دقیق وجود داشته باشد.

فعالیت بیش از حد جنین

فعالیت بیش از حد جنین و حرکت‌های او ممکن است باعث شود مدت زمان انجام پروسه سونوگرافی NT بیشتر شود. این تست از اهمیت زیادی برخوردار است و باید با دقت بالایی انجام گیرد.

چه خانم‌هایی باید این سونوگرافی را انجام دهند؟

انجام این نوع سونوگرافی برای تمامی زنان باردار مفید است و تا حدی خیال‌شان را از بابت برخی ناهنجاری‌های جنین راحت می‌کند. اما زنان باردار بالای 35 سال سن و خانم‌های بارداری که در زایمان‌های قبلی خود فرزندی با ناهنجاری مادرزادی به دنیا آورده‌اند و یا در اقوام درجه یک خود، افرادی با ناهنجاری مادرزادی و ژنتیکی دارند، باید این سونوگرافی را انجام دهند.

تذکر مهم درباره سونوگرافی NT

مادران بارداری که برای انجام سونوگرافی NT مراجعه می‌کنند باید نکات و مواردی را در ذهن داشته باشند. این موارد در زیر آمده‌اند:

• به مادران باردار توصیه می‌شود که برای انجام سونوگرافی ان تی، حتما بین هفته‌های 11 تا 14 بارداری به پزشک مراجعه کنند.

• انجام این سونوگرافی به همراه آزمایش خون که برای بررسی بیشتر ناهنجاری‌های جنین انجام می‌گیرد، ارزشمند است.

• انجام سونوگرافی NT و آزمایش خون ناهنجاری‌های ژنتیکی با هم، قابلیت تشخیصی دارند و به عنوان تست‌های غربالگری سه ماه اول بارداری به حساب می‌آیند.

• دقت سونوگرافی، به تنهایی در تشخیص ناهنجاری‌های جنین حدود 75 درصد می باشد و اگر با آزمایش خون همراه شود، صحت آنها به 90 درصد می‌رسد.

• در طی آزمایش خونی که از مادر می‌گیرند، سطح هورمون های بدن مادر اندازه گیری می‌شود و احتمال ابتلای جنین به ناهنجاری‌های ژنتیکی مثل سندروم داون و تریزومی 13 و تریزومی 18 را بررسی می‌کنند. تریزومی به معنای سه کروموزوم به جای دو کروموزوم طبیعی است.

• در طی تست‌های غربالگری سه ماهه اول بارداری، وجود و یا عدم بیماری‌هایی مانند تریزومی 18 و تریزومی 21 (سندروم داون) و تریزومی 13 بررسی می‌شود، یعنی کروموزوم‌های شماره 13 و 18 و 21 جنین را از جهت سه تایی بودن که نوعی ناهنجاری است، بررسی می‌کنند. همانطور که می‌دانید تعداد کروموزم‌های انسان در هر سلول (غیر جنسی) 23 جفت، یعنی 46 عدد است.

• خوشبختانه بیشتر جنین ها در این حد مایع پشت گردنی ندارند.

محاسبه احتمال سندرم داون با استفاده از سونوگرافی NT

در تمام جنین‌ها احتمال سندرم داون وجود دارد. احتمال این مشکل با افزایش سن مادر بیشتر می‌شود.
در برخی کشورها، آزمایش خون همراه با سونوگرافی NT انجام می‌شود تا اطلاعات دقیق‌تری به مادر داده شود. همانطور که پیشتر نیز توضیح داده شد در این سونوگرافی ابعاد سر، پیشانی و بینی جنین اندازه گیری شده و مایع شفاف پشت گردن او بررسی می‌شود. در صورتی که این ابعاد و مایع شفاف پشت گردن، بیشتر از حد استاندارد در نوزادان سالم باشد؛ آن نوزاد به احتمال بیش از ۹۵ درصد به اختلال ژنتیکی و نارسایی قلبی مبتلا است.

اگر احتمال سندرم داون در مادر زیاد باشد باید چه کاری انجام دهد؟

اگر سونوگرافی NT احتمال وجود سندروم داون را تشخیص داد، پزشک، شما را به یک تیم پزشکی متخصص معرفی می‌کند تا با انجام آزمایشات بیشتر، مانند تست پی جی دی، به بررسی مشکل شما بپردازند. تیم پزشکی به شما اطلاعات کافی درباره آزمایشات تکمیلی را می‌دهد و مشکلات بعدی که در رشد نوزاد ایجاد می‌شود را برای شما توضیح خواهد داد. روش قطعی تشخیص سندرم داون انجام آزمایشات نمونه برداری از پرزهای جفتی و آمنیوسنتز است. اما پیش از آن لازم است که به همراه سونوگرافی NT آزمایش خون نیز انجام شود تا وضعیت جنین از نظر احتمال وجود سندروم داون بهتر بررسی گردد.

سونوگرافی NT چقدر طول می‌کشد؟

زمان انجام این سونوگرافی بستگی به شرایطی دارد. مادر باید همکاری خوبی با پزشک داشته باشد.
برای انجام سونوگرافی ان تی مادر باید به پشت دراز بکشد و هر پوزیشنی که پزشک توصیه می‌کند را انجام دهد. همچنین جنین باید خوب بچرخد و حرکت زیادی نداشته باشد. جنین هم باید پوزیشن مناسب داشته باشد و پزشک بتواند از پوزیشن مناسب برای اندازه گیری NT عکس بگیرد. اینگونه پزشک می‌تواند مایع پشت گردن جنین را با دقت اندازه گیری نماید.

خطرات سونوگرافی nt

انجام سونوگرافی NT خطری در پی نخواهد داشت اما در معدود مواردی ممکن است با عوارض احتمالی زیر همراه باشد:

• احتمال ایجاد مشکل برای مایع آمنیوتیک در اطراف جنین به خاطر دستگاه سونوگرافی

• احتمال ایجاد تاثیر بر سیستم اعصاب مرکزی و مغز جنین به دلیل گرمای ایجاد شده توسط دستگاه سونوگرافی

• کاهش وزن جنین

• احتمال خطر سقط جنین

• خونریزی واژینال

• عفونت

هزینه انجام سونوگرافی nt

قیمت سونوگرافی NT در مراکز دولتی و خصوصی متفاوت است با این حال با توجه به این که هزینه این سونوگرافی تحت پوشش بیمه‌های پایه مانند تامین اجتماعی و بیمه‌های تکمیلی هستند پرداخت آن برای اقشار مختلف قابل انجام است. به طور کلی هزینه این سونوگرافی بدون بیمه در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است.