پوسیدگی دندان شیری کودکان، نحوه پیشگیری و مراقبت

پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری مزمن دوران کودکی است. پوسیدگی دندان، بیماری عفونی و واگیرداری است که عوامل متعددی بر شروع و پیشرفت آن اثر دارند.

از زمانی که دندان‌های شیری در دهان رویش پیدا می‌کنند، باید تمیز شوند تا امکان پوسیدگی آنها کاهش یابد. برای کودکان زیر دو سال امکان مسواک زدن به روش‌های معمول وجود ندارد، دندان‌های این کودکان باید به‌کمک پارچه مرطوب، تمیز شود، یا از مسواک‌های مخصوصی به‌نام مسواک انگشتی که در انگشتان والدین قرار گرفته و به‌ کمک موهای نرم آن، دندان‌های کودک تمیز می‌شود، استفاده کرد.

پوسیدگی دندان شیری کودکان، نحوه پیشگیری و مراقبت

دکتر هاجر دهقان، متخصص دندانپزشکی کودکان

dr.hajardehghan

مسواک زدن کودک

پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری مزمن دوران کودکی است. پوسیدگی دندان، بیماری عفونی و واگیرداری است که عوامل متعددی بر شروع و پیشرفت آن اثر دارند. فعالیت پوسیدگی دندان می‌تواند با مصرف قند افزایش یابد، خصوصا اگر از نوعی باشد که به آسانی به سطح دندان بچسبد. پس یکی از راه‌های کنترل پوسیدگی، عدم مصرف مواد قندی می‌باشد.یکی دیگر از راه‌ها، استفاده از فلوراید می‌باشد که در آب خوراکی و خمیر دندان موجود است. فلوراید باعث افزایش سرعت ساخت مینای دندان شده و مقاومت دندان را در برابر حمله اسیدهای ناشی از باکتری ها افزایش می‌دهد و همچنین آثار ضدمیکروبی دارد.متداول‌ترین روش برداشتن پلاک، مسواک زدن است. مسواک‌ها بر اساس قطر موهایشان به نرم، متوسط و سخت تقسیم‌بندی می‌شوند.مسواک نرم به علت وارد کردن آب کمتر به لثه و توانایی زیاد تمیز کردن بین دندان‌ها، برای کودکان مفیدتر است. بهترین توصیه برای تعویض مسواک، زمانی است که کاملا فرسوده به نظر برسد.پلاک دندانی شامل مجموعه‌ای از باکتری‌های تولیدکننده اسید است که به سطوح دندان می‌چسبد. یکی دیگر از روش‌های تمیز کردن سطوح بین دندانی بعد از مسواک زدن ، استفاده از نخ دندان است.می‌توان از روش‌های شیمیایی نیز برای کنترل پلاک استفاده کرد که شامل انواع دهان‌شویه‌ها می‌باشند. هدف این مواد این است که از چسبندگی پلاک به سطوح دندان جلوگیری کند و خواص ضدباکتریایی دارند.

تمیز کردن دندان کودک

اقدام به حذف پلاک را باید با رویش دندان های شیری شروع کرد. برای این منظور والدین باید با پیچیدن گاز استریل مرطوب یا پارچه ای تمیز به دور انگشتان، روی لثه و دندان‌ ماساژ ملایم دهند. روزی یک بار باید این عمل انجام شود.والدین می‌توانند از مسواک مخصوص در یک تا ۳ ‌سالگی استفاده کنند. باید توجه داشت که در صورت استفاده از خمیردندان از نوع بدون فلوراید استفاده کرد.در سال‌های پیش از دبستان، یعنی ۳ تا ۶ سالگی خمیردندان فلوراید‌دار به میزان خیلی کم (به اندازه یک نخود) روی مسواک قرار می‌دهیم و دندان کودک را مسواک می زنیم. کشیدن نخ دندان هم از همین دوره شروع می‌شود. استفاده از دهان‌شویه در مقادیر کم و محدود در کودکانی که در معرض خطر پوسیدگی شدید هستند، بلامانع می‌باشد.
از 6 تا 12 سالگی، والدین به عمل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کودکان نظارت دارند. همچنین کودکان می‌توانند از دهان‌شویه استفاده نمایند.یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان شیری، استفاده از مواد شیاربند روی دندان شیری است که مانع از تجمع باکتری‌ها روی فرورفتگی‌های تاج می‌شوند (روش فیشور سیلانت). این کار توسط دندانپزشک قبل از ایجاد پوسیدگی صورت می‌گیرد

۴۰۲۲۶۳۲۹
۰۹۹۱۲۰۱۴۹۷۴

کشیدن زودهنگام دندان شیری و مشکلات ارتودنسی

کشیدن دندان شیری زودتر از زمان مناسب خود، باعث می‌شود دندان‌های عقبی به سمت جلو حرکت کرده و فضای دندان کشیده شده را اشغال کنند. در نتیجه هنگامی که دندان دایمی زیرین دندان شیری کشیده شده به زمان رویش برسد، به دلیل نداشتن فضای کافی، رویش نابجا خواهد داشت و نهفته باقی می‌ماند.اگر بین دندان‌های شیری پوسیده‌ شود و مقداری ‌از نسج دندان‌ها در اثر پوسیدگی از بین برود، دندان عقبی به ‌اندازه نسج از دست رفته دندان جلویی به‌ سمت جلو حرکت کرده و فضای دندان جلویی را اشغال خواهد کرد. بنابراین حتی پوسیدگی‌های کوچک دندان‌های شیری نیز باید به سرعت ترمیم‌ شوند و حتی‌الامکان دندان شیری قابل نگهداری در دهان را نباید زودتر از موعد مقرر کشید.دندان‌های شیری تا شش سالگی در دهان‌ کودک باقی می‌مانند. در این سن اولین دندان شیری می‌افتد.

از شش تا ۱۲ سالگی افراد در دوره دندان‌های مختلط قرار دارند، یعنی در این سن مخلوط دندان‌های شیری و دایمی در دهان وجود دارد و به تدریج با افتادن تمام دندان‌های شیری و جایگزین شدن دندان‌های دایمی، شخص وارد دوره دندان‌های دایمی خواهد شد.از زمانی که دندان‌های شیری در دهان رویش پیدا می‌کنند، باید تمیز شوند تا امکان پوسیدگی آنها کاهش یابد. برای کودکان زیر دو سال امکان مسواک زدن به روش‌های معمول وجود ندارد، دندان‌های این کودکان باید به‌کمک پارچه مرطوب، تمیز شود، یا از مسواک‌های مخصوصی به‌نام مسواک انگشتی که در انگشتان والدین قرار گرفته و به‌ کمک موهای نرم آن، دندان‌های کودک تمیز می‌شود، استفاده کرد.

تقویم دندانی برای دندان‌های شیری

۵ تا ۶ ماهگی:

در این دوران اغلب کودکان دندانی ندارند. در این دوران، لثه‌های کودکتان را با یک پارچه مرطوب، تمیز کنید. مراقب باشید کودکتان به شیرخوردن در هنگام خواب عادت نکند. هرگز سرشیشه یا پستانک او را شیرین نکنید.
7 تا 12 ماهگی:
در این دوران معمولا دندان‌های پیشین کودکان رویش پیدا می‌کنند. کودکان اجازه دارند فقط با شیشه محتوی آب ساده شیرین نشده بخوابند. دندان‌های رویش یافته را با پارچه مرطوب تمیز کنید. کودکتان را برای اولین معاینه به دندان‌پزشک ببرید.
1 تا 2 سالگی:
دندان‌های آسیای کوچک و بزرگ شیری و نیز دندان نیش شیری رویش می‌یابند. در پایان دو سالگی می‌توانید مسواک زدن را به کمک مقدار بسیار کمی خمیر دندان فلورایددار شروع کنید و حداقل روزی دو بار برای کودکتان مسواک بزنید. مسواک نرم و کوچکی را برای کودکتان انتخاب کنید. تقریبا هر سه ماه یک بار مسواک او را عوض کنید. تنقلات سالم مثل میوه‌های تازه و سبزیجات را به او پیشنهاد کنید. مصرف مواد شیرین را کاهش دهید.

پوسیدگی دندان شیری کودکان، نحوه پیشگیری و مراقبت

۲ تا ۵ سالگی:
در این سن تقریبا تمام 20 دندان شیری رویش یافته‌اند. به کودکتان اجازه دهید برای خودش مسواک بزند، اما به یاد داشته باشید مسواک اصلی را شما باید برای کودکتان بزنید و اگر دندان‌هایش به هم فشرده است، برایش نخ دندان بکشید.
۶ سالگی:
در این سن اولین دندان آسیای دائمی در انتهای دهان رویش پیدا می‌کند، بدون آنکه دندان شیری لق شده باشد. این دندان که به دندان 6 سالگی معروف است باید به کمک روش "فیشور سیلانت" در مقابل پوسیدگی‌ها مقاوم شود.