اجباری شدن زایمان طبیعی، خوب است یا بد؟

پیش از اجرایی شدن قانون زایمان طبیعی تعرفه زایمان سزارین بالا بود و بیمارستان های خصوصی این شیوه را برای زایمان انتخاب می کردند.

همه چیز از زمانی شروع شد که تعرفه زایمان سزارین، پزشکان زنان و زایمان را تشویق به انجام این عمل کرد و آن‌چنان این روش زایمان در چند سال اخیر رشد یافت که وزارت بهداشت با نگرانی به میدان آمد و در راستای کاهش این آمار، سیاست ترویج زایمان طبیعی را به راه انداخت. به گفته پزشکان اگر در کارنامه پزشکی آنها آمار سزارین زیاد باشد، مورد مواخذه قرار می‌گیرند.

این در حالی است که شاهدیم این قانون با هدف سلامت مادران، نوزادان و ترویج فرزندآوری در دستور کار قرار گرفته و به برخی مادران و نوزادان لطمه زده است. گرچه در اصل، زایمان طبیعی بهتر از زایمان سزارین است، اما رعایت این سیاستگذاری تا کجا الزامی است؟ و آیا برخی پزشکان زنان و زایمان از ترس مواخذه باید برای همه مادران باردار نسخه زایمان طبیعی را بپیچند؟

مرگ روژین میهمی در بیمارستان شهید بهشتی قروه، ماجرای به کما رفتن زن بارداری در بیمارستان کاشانی جیرفت و به دنیا آمدن امیرعباس با ضایعه فلج مغزی شاهد این مدعا هستند که پزشکان بر اساس سیاست وزارتخانه باید آمار سزارین را کاهش دهند، حتی اگر به مادر یا نوزاد آسیبی برسد.

حال این پرسش پیش می آید که اصرار بر زایمان طبیعی تا کجا قانونی است؟ آیا نظام پزشکی سنندج به شکایت مردی که می‌گوید اصرار پزشکان به زایمان طبیعی باعث مرگ همسرش شده، رسیدگی می کند؟ آیا صدای مادر دختر کرمانی شنیده می شود که می گوید این مشکل، درد همه مردمان محروم و مظلوم این منطقه است که به آنها توجهی نمی شود؟ یا به گفته مادر امیرعباس که می گوید با اعتراضی که داشتیم، ۴۰ درصد قصور پزشکی اعلام شد که در حال حاضر ماما معترض شده و همچنان پرونده باز مانده است.

آیا در نهایت پرونده عادلانه مختومه می شود؟ و هزاران سوال بی جواب دیگری که شهد شیرین فرزندآوری را به کام این خانواده ها تلخ کرده است. با وجود این، شاید در نگاه اول تعداد قربانیان زایمان طبیعی به چشم نیاید، اما اگر این موارد جز همان ۱۰ درصد استثنائات مجاز شمردن این قانون باشند، تکلیف چیست؟

چگونه می توان خسارات مادی و معنوی این اتفاق را بر طرف کرد؟ تا جایی که به گفته همسر روژین برای بررسی شکایت در نظام پزشکی، با وجود آنکه کارشناسان معتقدند نشانه های قصور پزشکی در پرونده به شدت واضح است، باید مبلغی حدود دو میلیون تومان پرداخت شود، چون تعداد افرادی که به عنوان پزشک و کادر درمان از آنها شکایت شده ۱۵ نفر هستند.

البته ادعای این مرد به وسیله معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کردستان رد شده است. این مقام مسئول می گوید: به ازای شکایت، چه از یک تن و چه از یک مجموعه افراد، تنها واریز مبلغ ۱۵۰ هزار تومان کفایت می‌کند و این مبلغ هم برای این دریافت می‌شود که از بروز شکایت‌های متعدد و بیجا جلوگیری شود، اما آنچه بیشتر جای تعجب دارد این است که چطور مسئولان از مردی که همسرش را در فرایند زایمان از دست داده مبلغی را برای بررسی شکایتش درخواست می کنند؟ در حالی که رسیدگی به مرگ یک زن باردار در بیمارستان وظیفه نظام پزشکی و وزارت بهداشت است.

تشویق برخی پزشکان به سزارین

در حالی که افزایش عمل سزارین در سال های اخیر مشکلاتی را برای مادران و نوزادان به وجود آورده است، وزارت بهداشت بر آن شده تا شاخص مرگ و میر مادران باردار را که نشان دهنده پیشرفت یک کشور در حوزه سلامت است با ترویج زایمان طبیعی کاهش دهد. این در حالی است که یک عضو کمیسیون بهداشت درباره ترویج زایمان طبیعی به «آرمان» می‌گوید: آمار بالای زایمان سزارین در بخش خصوصی نشان دهنده اشکال عمده در فرهنگ بهداشت عمومی و سلامت کشور ماست.

سیامک مره‌صدق عنوان می کند: از آنجا که عمل سزارین در زمان کمتری پزشکان را درگیر می‌کرد و درآمد آن بیشتر از زایمان طبیعی بود، گروهی از پزشکان بیمارانی را که آگاهی نداشتند تشویق به انجام عمل سزارین می کردند.

او با بیان اینکه بهداشتی ترین، علمی ترین، اخلاقی ترین و عاقلانه ترین روش برای پایان دوران بارداری زایمان طبیعی است، تاکید می‌کند: از نظر علمی ثابت شده که برای سلامتی مادر و نوزاد بهترین سیستم زایمان طبیعی است، چرا که فرایندهای این زایمان، هم باعث فعال تر شدن سیستم شیردهی در مادران می شود و هم تکامل جنین را به دنبال دارد.

برابری تعرفه زایمان طبیعی و سزارین

پیش از اجرایی شدن قانون زایمان طبیعی تعرفه زایمان سزارین بالا بود و بیمارستان های خصوصی این شیوه را برای زایمان انتخاب می کردند. با وجود این، عضو کمیسیون بهداشت تصریح می کند: از نظر آماری هم مشخص شده که میزان مرگ و میر مادران در زایمان طبیعی به مراتب کمتر از زایمان سزارین است.

بنابراین به هیج وجه انجام زایمان سزارین به عنوان یک روش به روز و علمی از نظر علوم بالینی و اقتصاد پزشکی قابل قبول نیست. مره‌صدق در مورد کاهش زایمان سزارین می گوید: بر اساس سیاست‌های وزارت بهداشت به بیمارستان های خصوصی و دولتی دستور داده شده که آمار زایمان های خود را به صورت طبیعی افزایش بدهند. همچنین از نظر فرهنگی هم بیمارستان ها موظفند اطلاعات لازم را در مورد خطرات زایمان سزارین و نکات مثبت زایمان طبیعی در اختیار مادران باردار قرار بدهند.

او ادامه می دهد: از طرف دیگر، ترویج روش های علمی زایمان بدون درد و به روش طبیعی می تواند مشکل درد و ترس از درد را از بین ببرد. مره‌صدق خاطرنشان می کند: تفاوت تعرفه های زایمان طبیعی و سزارین با سیاستگذاری وزارت بهداشت برابر شده است و حضور متخصصان زنان و زایمان در بیمارستان خصوصی در بخش زایمان به صورت تمام وقت الزامی است.

افزایش خانوار با زایمان طبیعی

به گفته مقام معظم رهبری فرزندآوری یکی از مهم‌ترین مجاهدت زنان است، اگر چنانچه ما این را در جامعه به دست فراموشی نسپریم، آن وقت پیشرفت خواهیم کرد. این در حالی است که عضو کمیسیون بهداشت می‌گوید: در دو سال اخیر شاهد کاهش آمار زایمان های سزارین و افزایش زایمان های طبیعی بوده ایم. حتی بر اساس سیاستگذاری مقام معظم رهبری و سیاست‌های کلی جمعیت کشور با زایمان طبیعی به دنبال افزایش خانوار هم هستیم.

مره‌صدق اظهار می کند: زایمان سزارین برای تعداد زایمان‌های مادران محدودیت ایجاد می کند، چون از زایمان سوم به بعد مادران با مخاطراتی رو‌به‌رو می شوند، اما در زایمان طبیعی این اتفاق نمی‌افتد.

او در مورد نیاز برخی مادران به عمل سزارین می گوید: از نظر علمی حدود ۱۰ درصد از مادران باردار باید زایمان سزارین انجام دهند که قانون هم برای آنان در روش زایمان استثنا قائل شده است. او ادامه می دهد: پس از تایید عمل سزارین پزشکان مختارند که زایمان سزارین را انجام دهند، حتی قانون هم پزشکان را ملزم به انجام زایمان سزارین می کند.

باید پرونده امیرعباس بررسی شود

چندی پیش هشتگ حمایت از امیرعباس در فضای مجازی دست به دست چرخید؛ کودکی که احتمال می رود بر اثر زایمان طبیعی دچار فلج مغزی شده باشد. به گفته مادر امیرعباس وقتی تلاش‌های چند ساعته پزشک و ماما را می‌دیدم و درد می‌کشیدم، بار‌ها درخواست کردم، سزارینم کنند تا نوزاد به دنیا بیاید، اما پزشک دست بردار نبود تا وقتی که بیهوشم کردند و من دیگر چیزی متوجه نشدم.

جز اینکه هر چند لحظه به هوش می‌آمدم و تلاش آنها را می‌دیدم. در ‌‌نهایت ساعت هشت شب بود که بالاخره سزارین شدم و از اتاق عمل بیرون آمدم. این در حالی است که در حین تلاش پزشک برای زایمان طبیعی سر فرزندم گیر کرده بود و او را داخل رحم هل می‌دادند تا اینکه در نهایت سزارین انجام شد.

وقتی فرزندم به دنیا آمده هیچ علائم حرکتی نداشته و از روز اول گریه نکرده است و زمانی که نوزاد را به من داده‌اند مثل یک تکه گوشت بوده و هیچ حسی نداشته است و پزشکان امیر عباس را مبتلا به فلج شدید مغزی ذهنی حرکتی و رشدی تشخیص داده‌اند و می‌گویند به دلیل اینکه در کانال زایمان مانده، هیدروسفال است و همچنین به این دلیل که با دستگاه وکیوم کشیده شده، مغزش کوچک شده و دور مغزش نیز آب است.

از همین رو میکروسفال هم هست. پزشکان می‌گویند سرش رشد نمی‌کند و عمرش کوتاه است و اگر بزرگ شود نمی‌تواند تکان بخورد. سیامک مره‌صدق درباره اینکه به نظر می‌رسد در مواردی تشویق به زایمان طبیعی مشکلاتی را ایجاد می کند، مانند ماجرایی که برای امیر عباس پیش آمد، عنوان می کند: باید این پرونده بررسی شود، چون دلایل زیادی می تواند فلج مغزی را ایجاد کند. هیچ پیش فرض و مرجع علمی وجود ندارد که نتیجه زایمان سزارین فلج مغزی است.

او ادامه می دهد: در صورت تایید این موضوع قوه قضائیه، پزشکی قانونی و نظام پزشکی بر اساس نوع خطا و میزان قصور، پزشک خطاکار را مجازات صنفی و عمومی می کنند. مره‌صدق عنوان می‌کند: سلیقه مبنای علمی ندارد.

ما نمی توانیم متون و یافته های علمی را بر اساس سلایق تفسیر کنیم و تغییر بدهیم، چیزی که به عنوان علم یاد می‌شود، تجارب و تحلیل فشرده شده به صورت آماری به وسیله افراد متخصص است. حتی اگر این موضوع هم تایید شود، نباید ضوابط علمی را برای بقیه مادران باردار کنار بگذاریم.

منبع: آرمان