تلویزیون برای کودکان، چه پیامدی دارد؟

همه خانواده‌ها معتقدند که تلویزیون باید با برنامه‌هایی که پخش می کند دو هدف را دنبال کند، نخست طرح مسائل آموزشی و تربیتی برای بهبود و پیشرفت جامعه و دیگر برای پر کردن اوقات فراغت و ایجاد شرایط تفریح و سرگرمی برای کودکان و نوجوانان. حالا باید دید که آیا در این راه موفق بوده است یا خیر؟

تربیت همیشه یکی از مهمترین دغدغه های خانواده های ایرانی بوده و هست. تربیت و آموزش کودکان از طریق تلویزیون، یعنی تربیت نسلی که در آینده جامعه به دست او ساخته خواهد شد. تماشای برنامه های تلویزیونی برای کودک یعنی نوعی فعالیت خاص که جنبه حل مسائل و مشارکت را نیز دارد؛ به طوری که همه اینها می تواند بسترساز جامعه ای پویا، مثبت و تاثیرگذار باشد. همه این دلایل باعث می شود تا برنامه هایی که برای کودکان و نوجوان ساخته می شود با هدف و ساختاری جذاب تهیه و تولید شود.

در حال حاضر شبکه یک سیما با برنامه های خاص و به صورت کوتاه، شبکه دو با برنامه های «عموپورنگ»، «کلاه قرمزی» و «با ما بیا» و..، همینطور شبکه کودک و نوجوان هم به صورت خاص و ویژه برنامه های مختلف ایرانی و خارجی برای کودکان برنامه پخش می کنند اما باید دید که این برنامه ها چه تاثیری روی کودکان و نوجوانان گذاشته است آیا باعث شده جریانی را در بین کودکان و نوجوانان ایجاد کند و بتواند روی آنها تاثیر مثبتی بگذارد. بسیاری از برنامه های ترکیبی که برای کودکان و نوجوانان ساخته می شود همراه با موسیقی و شعر است آیا مرجعی این سبک موسیقی و اشعار را در تلویزیون مورد بررسی قرار می دهد یا هر تهیه کننده و هر برنامه سازی می تواند هر سبک و سیاقی را برای خود داشته باشد. البته همین برنامه های ترکیبی که برای کودکان و نوجوانان ساخته می شود بیشتر جنبه سرگرمی دارد تا آموزشی و حتی خانواده هایی هستند که فرزندانشان را از دیدن برنامه هایی که بی محتوا است منع می کنند.

بدون شک پر کردن بهینه اوقات فراغت کودکان و نوجوانان، کمک به خانواده‌ها برای تربیت خردسالان و کودکان به‌ ویژه تربیت دینی آنها، اهمیت دادن به قشر خردسال کودک و نوجوان که بخش قابل ملاحظه‌ای از جامعه را تشکیل می‌دهند و آینده‌ساز کشور هستند باید بیش از پیش برای رسانه ملی و برنامه سازان این حوزه با اهمیت باشد.

شبکه کودک و نوجوان که مختص کودکان و نوجوانان این کشور است باید توجه بیشتری به تولیداتش داشته باشد و با برنامه ریزی صحیح برنامه های موثر و جریان ساز تولید کند. برنامه های کودک و نوجوان در ساختارها و قالب های مختلف باید افزایش یابد وجذابیت آن بگونه ای باشد که قشر مورد نظر آن را پس نزند. در حال حاضر بخشی از برنامه های خارجی کودک و نوجوان که روی آنتن می رود بدون در نظر گرفتن مسائل و فرهنگ و آداب نقاط مختلف کشور است که به نظر می رسد باید بازنگری جدی در این بخش صورت بگیرد بدون شک مخاطب کودکی که در تهران زندگی می کند با مخاطب کودکی که در سیستان و بلوچستان ساکن است تفاوت های فراوانی دارد و شبکه کودک و نوجوان باید به سمتی برود که متعلق به همه کودکان و نوجوانان کشور باشد. البته برخی از آثار قدیمی خارجی که پخش می شوند نیز برای نسل جدید و خردسالان و کودکان جدیدند چون قبلاً آنها را ندیده‌اند اما برای بزرگ‌ترها خاطره انگیز هستند. تولیدات برای کودکان و نوجوانان باید ابتدا در ساختارهای مختلف و با یک نیاز و خواسته از ناحیه مخاطب آغاز و تا خلق ایده ،تحقیق، داستان و فیلمنامه امتداد، طراحی، گرافیک، نور، رنگ، مدل سازی و تا آخرین مراحل تولید، صدا و . . . . مورد توجه قرار بگیرد و به خصوص در ادبیاتی که به این قشر منتقل می شود. کودکان و نوجوانان بسیاری از واژه هایی که در تلویزیون و برنامه ها بیان می شود را در ذهن می سپارند و آنها را به صورت مداوم بیان می کنند و حتی رفتارشان هم از برخی چهره های تلویزیونی تقلید می کنند. باید اذعان کنیم در برخی حلقه‌ها دچار ضعف و آسیب هستیم، ایده مناسب حتی در انیمیشن، داستان جذاب و پر کشش، فیلمنامه تفکیکی، طرح‌های جذاب و گیرا، انیمه‌های روان و طبیعی و ... از جمله مشکلات این بخش است.

عرصه رسانه عرصه رقابت و حتی تقابل است؛ به‌ویژه رسانه‌های بیگانه که ارزش‌های جامعه ما را برنمی‌تابند که اینجا دیگر بحث تهاجم است و از حالت رقابت خارج می‌شود. الان هم شبکه‌هایی وجود دارند که مختص کودک، نوجوان و انیمیشن هستند و حتی به زبان فارسی برنامه پخش می‌کنند و ما با آنها رقابت تنگاتنگی داریم پس مدیران و برنامه سازان این بخش وظیفه بسیار سنگینی را بر عهده دارند و لازم است در تولیداتشان بازنگری کنند و از همه تلاششان برای جذب مخاطب و تولید برنامه های تاثیرگذار استفاده کنند.