درمان تب در کودکان، راهنمای تغذیه ای

تب به معنای درجه حرارت بدن بالاتر از محدوده طبیعی معمول می‌باشد. در انسان دمای طبیعی بدن به صورت زیر است: درجه حرارت زیر بغل: ۵/۳۶ درجه سانتیگراد، دهان یا گوش: ۳۷ درجه سانتیگراد و درجه حرارت مقعدی: ۶/۳۷ درجه سانتیگراد.

تب کردن کودک

دمای برابر یا بیشتر از ۳۸ درجه سانتیگراد تب محسوب می‌شود. تب یکی از علائم بیماری می‌باشد و نشانه مبارزه بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است و در واقع گرمای حاصل از تب مانع از رشد بسیاری از میکروب‌ها می‌شود و تب یک سیستم دفاعی بدن در برابر عوامل عفونی و بیماریزا می‌باشد.

روش‌های کنترل تب
تب شدید، برای بافت‌های بدن به خصوص مغز فوق‌العاده آسیب‌رسان است. در واقع حتی چند دقیقه دمای بسیار بالای بدن، گاه می‌تواند کشنده باشد، بنابراین باید کنترل شود.
اولین اقدامی‌که باید صورت گیرد این است که عامل اصلی ایجاد کننده تب توسط پزشک شناسایی و درمان گردد. همچنین باید سعی شود تا با درمان‌های حمایتی دمای بدن پایین آورده شود. یکی از این درمان‌های حمایتی که بسیار مرسوم نیز می‌باشد، پاشویه و خنک نگه داشتن بیمار است. برای خنک نگاه‌داشتن کودک از اسفنج و آب ولرم استفاده کنید و معمولا قرار دادن کودک در وان حمام توصیه نمی‌گردد، زیرا امکان لیز خوردن کودک و فرو رفتن زیر آب وجود دارد. امروزه استفاده از الکل و آب سرد نیز توصیه نمی‌گردد، زیرا استفاده از آب سرد می‌تواند سبب ایجاد شوک شود و الکل نیز ممکن است توسط پوست جذب شده و یا استنشاق گردد و در این صورت اثرات سمی‌به دنبال خواهد داشت.

نکات تغذیه‌ای

در دوران بیماری کودک بی‌اشتها است و تمایل کودک به دریافت غذا کاهش می‌یابد و از طرفی در این دوران نیاز کودک به مواد غذایی افزایش می‌یابد، زیرا تب با افزایش حرارت بدن سبب افزایش متابولیسم و سوخت و ساز در بدن می‌شود و مصرف انرژی بیشتر از حالت عادی می‌باشد، بنابراین نیاز کودک به مواد غذایی در این دوران افزایش می‌یابد و مادر باید در این دوران به تغذیه کودک توجه ویژه داشته باشد تا از بروز کاهش وزن و ضعیف شدن کودک جلوگیری کند.

اما کودک را مجبور به غذا خوردن نکنید و از آنجا که ممکن است تمایل کودک به دریافت غذا در هر وعده غذایی کاهش یابد، می‌توانید تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید.

با صبر و حوصله به کودک غذا دهید و اصلا عجله نکنید، کودک را به خوردن غذا تشویق کنید، ولی به هیچ وجه کودک را وادار به غذا خوردن نکنید.

یک محیط امن و آرام را برای کودکتان فراهم کنید تا استراحت کافی داشته باشد، استراحت کافی به بهبودی بیمار کمک می‌کند.

شیر مادر

در نوزادان شیر خوار، شیر مادر بهترین غذای نوزاد است و ترکیب شیر مادر برای تامین انرژی و مواد مغذی در مقادیر متناسب و کافی طراحی شده است و همچنین شیر مادر حاوی فاکتور‌های ایمنی، آنتی‌بادی‌ها و عوامل ضد عفونی می‌باشد به همین دلیل نوزادانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند به مراتب کمتر به اسهال و بیماری‌های عفونی دیگر مبتلا می‌شوند.

ایمونوگلوبولینA، که ایمونوگلوبولین غالب در شیر انسان است یک عامل ضد عفونت مهم ‌است که در شیر انسان وجود دارد، بنابراین شیر مادر بهترین ماده غذایی برای نوزادان چه در دوران سلامت و چه در دوران بیماری می‌باشد. علاوه بر مزایای تغذیه‌ای شیر مادر، نزدیکی مادر و نوزاد در جریان شیردهی سبب برقراری ارتباط عاطفی و روانی بیشتر بین مادر و نوزاد می‌شود و نوزاد نیز احساس امنیت، آسایش و شادابی بیشتری خواهد داشت، بنابراین شیر مادر مناسب‌ترین انتخاب جهت تغذیه نوزاد شیرخوار مبتلا به تب می‌باشد.

برخی از مواد مغذی افزایش دهنده قدرت سیستم ایمنی
در صورتی که علت تب یک بیماری عفونی و یا اختلال در سیستم ایمنی باشد، مصرف غذاهای افزایش دهنده قدرت سیستم ایمنی توصیه می‌شود و در بهبودی کودک کمک کننده است. برخی از مواد مغذی که به تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌های عفونی کمک می‌کنند، شامل موارد زیر می‌باشد:

ویتامینA
ویتامینA نقش اساسی در عملکرد سیستم ایمنی دارد و شواهد اپیدمیولوژی نشان می‌دهند که سطوح بالای آن سبب کاهش خطر بسیاری از بیماری‌های مزمن می‌شود. هویج، آب پرتقال و طالبی از منابع غنی پیش‌ساز ویتامین A می‌باشند بنابراین مصرف آب هویج، آب طالبی و آب پرتقال علاوه بر تامین آب مورد نیاز برای بدن و پیشگیری از کم آبی و دهیدراته شدن در کودک مبتلا به تب سبب افزایش قدرت سیستم ایمنی و کمک به بهبودی کودک می‌شود.

ویتامین C
ویتامین C سبب افزایش مقاومت نسبت به عفونت‌ها از طریق فعالیت ایمونولوژیکی لکوسیت‌ها و تولید اینترفرون می‌گردد و همچنین مقادیر بالای ویتامین سبب کاهش شدت علائم سرماخوردگی می‌شود، اما مانع از بروز آن نمی‌گردد، همچنین دریافت ویتامین C سبب عملکرد مناسب ریه‌ها در کودک می‌شود. میوه‌جات و مرکباتی مانند پرتقال، لیمو، نارنگی، گریپ‌فروت، انبه و توت فرنگی غنی از ویتامین C می‌باشند و با بالا بردن قدرت سیستم ایمنی در بدن به کودک کمک می‌کنند تا با بیماری مقابله کند و زودتر بهبود یابد. با بهبود بیماری، علائم بیماری (که تب یکی از علائم آن می‌باشد) نیز کاهش می‌یابد. شما می‌توانید از این میوه‌جات به صورت پوره شده و یا از آب این میوه‌جات برای تغذیه کودک‌تان استفاده کنید.

روی
روی عنصری است که در پایدار کردن ساختمان پروتئین‌ها و اسید‌های نوکلئیک و همچنین در عملکرد ایمنی بدن نقش بسزایی دارد، بطوری که کمبود روی سبب اختلالات متعدد ایمونولوژیکی و کاهش عملکرد ایمنی و اختلال در تولید اینترلوکین 2 می‌شود. قابل دسترس‌ترین شکل روی در گوشت حیوانات به خصوص گوشت قرمز و ماکیان وجود دارد. محصولات سویا نیز منابع خوب روی هستند. شما می‌توانید از مخلوطی از گوشت، آب، سویا و سبزیجاتی مانند پیاز و گوجه‌فرنگی سوپی خوشمزه و لذیذ تهیه کنید و سپس آن را به کودک بدهید که می‌تواند یک غذای مغذی و مفید و همینطور سبک و قابل هضم برای کودک شما باشد.

مایعات
افزایش دمای بدن سبب افزایش از دست دادن آب بدن در هنگام تنفس از ریه‌ها و همچنین افزایش تعریق و از دست دادن آب بیشتری خواهد شد، بنابراین در هنگام تب باید مایعات کافی به بدن کودک رسانده شود تا از بروز کم آبی و مشکلات دیگر جلوگیری شود. بهترین و مناسب‌ترین مایع آب می‌باشد. از میوه‌های طبیعی و خانگی نیز می‌توانید استفاده کنید، چون منبع غنی از ویتامین C هستند که سیستم ایمنی بدن کودک را افزایش داده و به درمان و بهبودی کودک کمک می‌کنند. در صورت تحمل کودک شیر نیز یک انتخاب خوب و مناسب می‌باشد و علاوه بر تامین و جبران مایعات بدن، سرشار از پروتئین نیز می‌باشد که می‌تواند انرژی مورد نیاز کودک را تامین کند.

سوپ مرغ و سویا

مواد لازم برای 4 تا6 نفر
پیاز ریز خرد کرده ۸۰ گرم ۳۰ کیلوکالری
روغن زیتون 2 قاشق غذاخوری 270 کیلوکالری
فیله مرغ خرد کرده ۳۰۰ گرم ۳۲۰ کیلوکالری
جوی پوست کنده 30 گرم 100 کیلوکالری
سویای ریز ۵۰ گرم ۱۰۰ کیلوکالری
لوبیا سفید پخته 40 گرم 50 کیلوکالری
آب ۵۰۰ میلی‌‌لیتر (۲ پیمانه) ۰ کیلوکالری
شیر 500 میلی‌لیتر (2 پیمانه) 240 کیلوکالری
پوره گوجه‌فرنگی ۲۵۰ گرم (۱ پیمانه) ۴۰ کیلوکالری
نمک وفلفل به میزان لازم 0 کیلوکالری

روش تهیه‌
ابتدا پیاز را در روغن تفت دهید تا پیاز سبک شود. آن‌گاه تکه‌های مرغ را اضافه کنید و کمی تفت دهید تا رنگ آن تغییر کند. اکنون جو، سویا و لوبیا سفید را همراه آب اضافه نمایید. قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید تا آب به جوش آید. اکنون شیر، پوره گوجه‌فرنگی و نمک و فلفل را به مواد قبل بیفزایید و حرارت را ملایم کنید تا سوپ غلیظ شود و جا بیفتد. روی سوپ را با کمی گشنیز خرد کرده بیارایید و میل کنید.

یادآوری: جو و سویا را در دو ظرف جداگانه به مدت 30 دقیقه در آب گرم بخیسانید. سپس آبکشی کنید و مصرف نمایید.