درباره رحم اجاره ای، شرایط فرد دواطلب و متقاضی

ازدواج و تشکیل خانواده یکی از دغدغه های اصلی و اولیه بشر بوده است. فرزنددار شدن نیازی است که بشر همواره آن را احساس کرده است و عدم باروری همواره برای بسیاری از خانواده ها مشکل ساز شده است.امروزه با پیشرفت و رشد صورت گرفته در جوامع انسانی کمتر شاهد از هم پاچیدن کانون گرم خانواده ها به دلیل عدم داشتن توانایی در باروری هستیم و راه های بسیاری برای حل این مشکل به کمک خانواده ها آمده اند.اما نباید از یاد برد که ناباروری مشکلی است که به خودی خود از بین نرفته و بسیاری از زوج ها در سراسر جهان از این مشکل رنج می برند. روش های مختلفی برای درمان ناباروری وجود دارد اما یکی از تازه ترین روش های استفاده از رحم اجاره ای است.استفاده از این روش در طی چند سال اخیر در ایران توسعه پیدا کرده است. قانون اهدای جنین یا اهدای گامت به زن و شوهر نابارور در ۲۰ تیر ۱۳۸۲ در مجلس به تصویب رسید.

زمانی که یکی از دو طرف زوجین دچار مشکل باشد، ابتدا هر یک از آنان را که عامل اصلی ناباروری است تحت درمان قرار می دهند و سپس بعد از لقاح مصنوعی در آزمایشگاه و پس از گذشت سه روز، درست زمانی که جنین ۶ تا ۸ سلولی است آن را در رحم مادر اجاره ای می گذارند که به او "مادر اجاره ای " یا "مادر میانجی" می گویند . او فردی است که نه ماه تمام در وجود خود از کودکی نگهداری می کند که فرزند خودش نیست .به زبان دیگر می توان گفت٬ استفاده از این روش قراردادی است که به موجب آن یک زن (مادر جانشین) در مقابل یک زوج ازدواج کرده (والدین حکمی) موافقت می کند که جنینی را برای آن ها تا زمان تولد٬ حمل کند و بعد از تولد بچه را به زوج تسلیم کند.

دلایلی که منجر به استفاده از این روش می شود، عبارتند از:
عدم وجود رحم در زن ، چه این نقص مادرزادی بوده و چه ثانویه و به دلیل بیماری باشد،ابتلای زن به بیماری هایی از قبیل سرطان یا بیماری های قلبی که بارداری زن را با خطر مواجه می سازد، ابتلای زوج به سقط های مکررکه منجر به ناباروری و توقف خود به خودی حاملگی گردیده است، عدم موفقیت در تکرار درمان ناباروری به روش لقاح خارج رحمی. در این حالت به دلایل ناشناخته رحم توانایی باروری یا حفظ و نگهداری جنین را تا پایان دوران حاملگی نخواهد داشت.

انواع روش های بکارگیری رحم اجاره ای:
۱)رحم جایگزینی جزئی(نسبی) که در این حالت کودک با مادر ارتباط ژنتیکی پیدا می کند.
۲)رحم جایگزین کامل که هیچ ارتباط ژنتیکی میان مادر و کودک وجود ندارد.اولین نوزاد با استفاده این روش در آمریکا متولد شد و از اینرو این کشور از پیشگامان وضع قانون در جایگزینی رحمی است که با وجود وضع قوانین مدون از سال ۱۹۸۳ ، همواره با اختلاف نظر هایی درباره ی صدور یا عدم صدور جواز این روند مواجه گشته است. تقریبا در نیمی از ایالات متحده ی امریکا قوانین مدونی جهت جایگزینی رحمی وجود دارد، به خصوص در ایالات کلمبیا، که معتقد به عقد قراردادی رسمی و قانونی است و هر گونه توافق شفاهی یا کتبی خارج از مجاری قانونی را، موجب مجازات میداند.در کشور ایران نیز هنوز قوانین مدونی در این زمینه وجود ندارد اگرچه از نظر فقهی نیز مردود نشده است. یکی از مسائل مهم در این زمینه اختلاف نظر بر سر این موضوع است که ایا مادر حکمی مادر طفل است یا مادر اجاره ای؟ به نظر مشهور فقها ، مادر اصلی زن صاحب تخمک است، زیرا تخمک وی عامل اصلی ایجاد کودک بوده است و نقش اصلی را در تولد کودک ایفا میکند. موافقان ای نظریه نیز عبارتند از : امام خمینی (ره)، ایت اله صانعی و.... که مادر صاحب رحم را نیز در حکم مادر رضاعی دانسته و بین انها محرمیت و حرمت نکاح برقرار می دانند ، اما وجود رابطه توارث را منتفی می دانند.

ویژگی های زوج اهدای جنین:
این زوج باید از نظر جسمی و روحی سالم باشند، از نظر بیماری هایی چون ایدز و هپاتیت به دقت بررسی شوند.زوج نباید از طرف فرد داوطلب احساس خطر کنند زیرا احتمال صدمه رسیدن به افراد درگیر ماجرا بیشتر می شود.زوج اهدا کننده یا بهتر بگوییم پدرو مادر آینده باید افرادی قابل اطمینان و مقبول باشند و بتوانند محبت فرد داوطلب را جلب کنند٬ چرا که روند طولانی و ناگوار جنین حاملگی وی نیاز به احساس راحتی دو جانبه دارد.

ویژگی های فرد داوطلب رحم جایگزین:
فرد داوطلب نیز باید از برخی ظرایط برخوردار باشد. وی باید از نظر جسمی سالم باشد. بارداری برای او خطری به همراه نداشته باشد و حداقل یک بار دوران بارداری را تا پایان طی کرده باشد.او از نظر بیماری هایی چون هپاتیت و ایدز به دقت بررسی شود. در مصرف دارو احتیاط کند و از نظر فشارخون و بیماری سرخچه کنترل شود.فرد داوطلب باید حداقل یک بچه به دنیا آورده باشد و سرپرست او محسوب شود، از نظر روحی به رشد و بلوغ رسیده باشد .خانواده این فرد رضایت داشته باشند، دارای مشکلات مالی نباشد (زیرا شرایط عاطفی مناسبی برای رشد کودک فراهم نخواهد شد)، احساس نکند قربانی شده است.