مراحل زایمان در آب، مقایسه با زایمان طبیعی

مراحل زایمان در آب شامل ورود مادر به وان آب گرم در اواخر دوران بارداری و هنگام شروع انقباضات رحمی است. مادر در آب به مرحله‌ اول زایمان یعنی انقباضات فعال وارد می‌شود و با پیشرفت انقباضات و رسیدن به مرحله دوم زایمان، فشار و ناراحتی کمتری را تجربه می‌کند. در مرحله پایانی نیز نوزاد در آب متولد شده و به طور کلی زایمان در آب، خستگی و استرس مادر را کم می‌کند.

در این مقاله می‌خوانید:

• زایمان در آب چیست؟
• مراحل زایمان در آب
• مزایای زایمان در آب
• معایب زایمان در آب
• مقایسه زایمان در آب با زایمان طبیعی

زایمان در آب چیست؟

زایمان در آب یک روش طبیعی و غیرتهاجمی است که طی آن مادر در وان آب گرم مراحل زایمان را سپری می‌کند تا از خواص آرام‌بخش و تسکین‌دهنده‌ آب بهره‌مند شود. این روش که با غوطه‌ور شدن در آب آغاز می‌شود، به مادر کمک می‌کند با شدت درد زایمان بهتر کنار بیاید و به جریان طبیعی زایمان اعتماد کند.

مراحل زایمان در آب

این نوع زایمان در سه مرحله اصلی انجام می‌شود که عبارتند از:

مرحله اول زایمان در آب: آمادگی و ورود به وان آب

در مرحله اول، مادر با شروع انقباضات رحمی در فاز اولیه زایمان به محیطی آرام و امن منتقل می‌شود که معمولاً شامل یک وان یا استخر آب گرم است. دمای این آب باید حدود ۳۶ تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد باشد و ورود به آب در این مرحله، تولید هورمون‌هایی مانند اکسی‌توسین و اندورفین را افزایش می‌دهد که می‌توانند شدت درد را کاهش داده و به آغاز فرآیند زایمان کمک کنند.

مرحله دوم زایمان در آب: فرآیند زایمان فعال

دومین فاز از مراحل زایمان در آب با افزایش شدت انقباضات رحمی و باز شدن دهانه رحم تا حدود ۱۰ سانتی‌متر آغاز می‌شود. در این مرحله، مادر بیشتر زمان خود را در آب می‌گذراند و حالت‌های مختلفی را برای کاهش فشار بر بدن و کمک به حرکت جنین امتحان می‌کند.
خود آب گرم نیز به شل شدن عضلات کمک کرده و مادر می‌تواند وضعیت‌هایی مانند نشستن، زانو زدن یا خوابیدن به پهلو را به راحتی در آب انجام دهد. این آزادی حرکت، تنش‌های فیزیکی را کاهش می‌دهد و احساس امنیت و کنترل بیشتری به مادر می‌بخشد.

مرحله سوم زایمان در آب: تولد نوزاد

پس از کامل باز شدن دهانه رحم و آمادگی مادر برای فشار، مرحله تولد نوزاد در آب آغاز می‌شود. در این مرحله، مادر با استفاده از انقباضات قوی‌تر، نوزاد را به آرامی به سمت دهانه رحم خود هدایت می‌کند. نوزاد پس از خروج، برای چند لحظه در آب باقی می‌ماند و سپس به آرامی به سطح آب آورده می‌شود.
از آن جایی که نوزاد هنوز از طریق بند ناف با مادر در ارتباط است، تا زمانی که به سطح آب برسد، نیازی به تنفس از طریق ریه‌ها ندارد. این انتقال آرام و تدریجی از محیط رحمی به جهان بیرون در زایمان طبیعی در آب، بار استرس را کاهش می‌دهد.

مرحله چهارم زایمان در آب: خروج جفت

در پایان، پس از تولد نوزاد، مرحله‌ای برای خروج جفت از بدن مادر آغاز می‌شود. این مرحله نیز می‌تواند در آب یا پس از خروج از وان انجام بگیرد. با خروج جفت، فرآیند زایمان به طور کامل به پایان می‌رسد و مادر و نوزاد برای اولین بار به هم نزدیک می‌شوند.

بیشتر بخوانید: مقایسه زایمان طبیعی و سزارین؛ عوارض و فواید هرکدام را بدانید

مزایای زایمان در آب

مزایای این نوع زایمان عبارتند از:

• کاهش درد زایمان: آب گرم باعث شل شدن عضلات و کاهش تنش‌های فیزیکی در بدن مادر می‌شود. این حالت شدت درد زایمان و نیاز به داروهای تسکین ‌دهنده را در بسیاری از موارد کاهش می‌دهد.
• آرامش و کاهش اضطراب: قرار گرفتن در آب گرم و محیط آرامش‌بخش باعث تولید هورمون‌هایی مانند اندورفین می‌شود که به کاهش استرس و افزایش حس اعتماد به‌ نفس مادر در طول زایمان کمک می‌کنند.
• افزایش آزادی حرکت: زایمان در آب وزن بدن مادر را سبک‌تر کرده و به او اجازه می‌دهد تا به راحتی وضعیت خود را تغییر دهد و در یک حالت مناسب با فشار حداقلی قرار بگیرد.
• کاهش خطر پارگی واژن: در محیط آب، بافت‌های بدن نرم‌تر می‌شوند و انعطاف ‌پذیری بیشتری پیدا می‌کنند که این حالت، احتمال پارگی واژن را کاهش می‌دهد.
• انتقال آرام‌تر برای نوزاد: تولد در آب، انتقالی نرم و تدریجی از رحم مادر به جهان بیرون فراهم می‌کند که استرس و شوک ناشی از تغییر محیط را برای نوزاد پایین می‌آورد.
• کاهش فشار خون مادر: آب به کاهش فشار خون ناشی از استرس و درد کمک می‌کند و این امر برای مادران با سابقه فشار خون بالا در دوران بارداری بسیار مفید است.
• کاهش نیاز به مداخلات پزشکی: با توجه به تأثیرات آرامش‌بخش آب، بسیاری از مادران در زایمان‌های آبی کمتر به مداخلات پزشکی مانند تزریق داروهای بی‌حسی و اکسی‌توسین نیاز پیدا می‌کنند.

بیشتر بخوانید: زایمان در آب، درد و دخالت پزشکی کمتر

معایب زایمان در آب

مراحل زایمان در آب خطرات و معایبی نیز دارد که عبارتند از:

• افزایش خطر عفونت: محیط آبی در صورت عدم رعایت استانداردهای بهداشتی، می‌تواند به محلی برای رشد باکتری‌ها تبدیل شود و مادر یا نوزاد را در معرض عفونت‌های مختلف قرار دهد.
• خطر استنشاق آب توسط نوزاد: در برخی موارد، ممکن است نوزاد قبل از بیرون آمدن کامل از آب، به طور ناگهانی تنفس را آغاز کند و آب به ریه‌های او وارد شود. این اتفاق می‌تواند عواقب جدی داشته باشد، هرچند که احتمال وقوع آن بسیار کم است.
• مشکل در کنترل شرایط اورژانسی: در صورت بروز مشکلات اورژانسی مانند افت ناگهانی ضربان قلب نوزاد، خونریزی شدید مادر یا مشکلات دیگر، انتقال مادر از آب به تخت زایمان ممکن است زمان‌بر باشد و مداخلات فوری را به تأخیر بیندازد.
• خطر افزایش دمای بدن مادر و نوزاد: اگر دمای آب به ‌درستی تنظیم نشده و خیلی گرم باشد، ممکن است دمای بدن مادر و نوزاد بیش از حد افزایش یابد که می‌تواند برای هر دو خطرناک باشد.
• افزایش احتمال لغزش و افتادن: محیط مرطوب وان یا استخر آب، خطر لغزش و افتادن را افزایش می‌دهد و ممکن است برای مادر مخصوصاً در حین تغییر وضعیت، خطر آسیب فیزیکی به همراه داشته باشد.

بیشتر بخوانید: فواید زایمان طبیعی، نوزاد سالم تر دارد؟

مقایسه زایمان در آب با زایمان طبیعی

زایمان در آب و زایمان طبیعی تفاوت‌های مهمی با هم دارند که عبارتند از:

• گزینه اول در وان یا استخر آب گرم انجام می‌شود، اما محل انجام زایمان طبیعی روی تخت و تحت نظارت و کمک تجهیزات پزشکی است.
• آب گرم می‌تواند درد زایمان و نیاز به داروهای مسکن را کاهش دهد، اما در زایمان طبیعی نیاز به داروهای تسکین ‌دهنده درد بیشتر است.
• آب وزن مادر را کاهش می‌دهد و به او اجازه می‌دهد تا به راحتی وضعیت‌های مختلف را امتحان کند، اما در زایمان طبیعی قاعدتاً آزادی حرکت محدودتر است.
• زایمان در داخل آب، خطراتی مانند استنشاق آب توسط نوزاد یا عفونت را به همراه دارد، اما زایمان طبیعی ایمن‌تر است و در صورت بروز هرگونه عارضه، پزشکان و پرسنل به سرعت می‌توانند مداخلات لازم را انجام دهند.
• زایمان به کمک آب برای همه و مخصوصاً مادرانی که بارداری پرخطر دارند مناسب نیست، اما زایمان طبیعی برای طیف وسیعی از مادران توصیه می‌شود.

کلام آخر

مراحل زایمان در آب به چهار بخش آمادگی، فرآیند زایمان، تولد نوزاد و خروج جفت تقسیم می‌شود. تقریباً تمام این مراحل در آب انجام شده و به همین دلیل، درد و استرس فرآیند زایمان را تا حدود زیادی کاهش می‌دهند.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.