چگونه به سوالات کودکان پاسخ دهیم؟

در تربیت فرزندان ابعاد مختلف پرورش را باید در نظر بگیریم . یکی از این ابعاد که عموماً به دلیل وجود پرده های حجب و حیا در خانواده نادیده گرفته می شود تربیت جنسی فرزندان است . اکثر خانواده ها از آگاهی دادن به فرزندان خود در زمینه مسائل جنسی هراس دارند و به تبعات این ناآگاهی و سوء استفاده هایی که از کودک میشود نمی اندیشند. دکتر محمد ترکمانی به عنوان یک متخصص در زمینه روانشناسی کودکان و نوجوانان و اختلالات بزرگسالان در رابطه با تربیت جنسی نکات کلیدی را برای خانواده ها عنوان کرده است که در ادامه آن را می خوانیم.

ترکمانی گفت: عدم اطلاع کودکان , نوجوانان, جوانان از مسائل جنسی و روابط جنسی مکمل آسیب های زیادی از جمله بی جواب ماندن سوالات جنسی کودکان ونوجوانان و یا گرفتن جواب های نادرست از گروه همسالان و در محیط های ناامن است . همچنین این بی اطلاعی ممکن است منجر به قرار گرفتن در معرض سوء استفاده های جنسی و روی آوردن به روابط جنسی با همجنس بروز تجاوزات جنسی وصورت گرفتن ازدواج هایی با هدف ارضای نیازهای جنسی وبه تبع آن ایجاد مشکلات زناشویی وافزایش طلاق ویا بروز طلاق های عاطفی گردد. از دیگر آسیب های این بی اطلاعی این است که نوجوانان در برخورد با تغییرات ناشی از بلوغ به دلیل عدم احساس امنیت و راحتی برای در میان گذاشتن این مسائل با والدین این تغییرات را غیر عادی تلقی کرده وباعث ایجاد اسیب هایی از جمله خود کم بینی ,کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس پائین و افت تحصیلی در آنان می شود . ممکن است برخی افراد آموزش این مسائل را مضر و حتی ترویج نوعی بی بند و باری در جامعه بدانند و نگران وارد شدن واژه ها و اصطلاحات مربوط به مسائل جنسی در گفتار وافکار کودکان شوند هدف از آموزش این مسائل در سنین ابتدایی رشد پاسخ به کنجکاوی های ذهن کودکان بدور از حس گناه ویا شرمساری است.

باید بدانیم چرا فرزندان ما سوال می کنند
دکتر ترکمانی در ارتباط با نحوه پاسخ دهی به سوالات جنسی کودکان میزان اطلاعات جنسی که در هر گروه سنی باید به آنها داده شود گفت:

کودکان به سه دلیل سوال می کنند ؛ یا از نظر رشد شناختی به درکی از رشد رسیده اند که سوال می کنند یا کنجکاوی موجب سوال آنهاست و یا توجه طلبی کودک موجب بروز این سوالات می شود. والدین در پاسخ به سوالات کودک باید آرامش خود را حفظ کنند و از سوال او استقبال کنند و به یاد داشته باشند که هرگز به فرزند خود دروغ نگویند وکودک را به خاطر سوالاتش تحقیر نکنند. پاسخ به سوالات کودکان را نباید پیچیده باشد ویا اینکه پاسخ های نادرست بدهیم. والدین باید با توجه به سوالات کودک بدانند این سوال چرا در ذهن اوشکل گرفته و با توجه به سن و دانسته های کودک وهمچنین با توجه به فرهنگ واندیشه های خانواده به او پاسخ داده شود به طور مثال اگر کودکی از والدین خود پرسید من چگونه به وجود آمده ام والدین باید بدانند چرا این سوال در ذهن او شکل گرفته وچه میزان او در این باره می داند بعد به او پاسخ دهند که توابتدا یک دانه کوچک در شکم مادرت بودی مثال های ساده استفاده کنند و با نقاشی به او بگویند این دانه کوچک که توبودی رشد کردی وبعد مامان به بیمارستان رفت و تو را به دنیا آورد و دکتر ها کمک کردند به مامان تا تو به دنیا آمدی
سعی کنیم از مثال های ساده که در اطراف وجود دارد استفاده کنیم تا در حد فهم او پاسخ دهیم.

وی افزود: وقتی کودک درباره اندام های تناسلی خود کنجکاوی می کند وعلت تفاوت خود را می پرسد به او بگوییم این اندام خصوصی تو است و تو باید آنها را از دید دیگران بپوشانی مثل وقتی که ما در حضور دیگران هستیم بسیار زشت است دست داخل بینی خود کنیم دست زدن به اندام های خصوصی هم زشت است وبرای جلو گیری از سوءاستفاده از سه سال و نیم به او آموزش دهیم که کسی حق ندارد اندام های خصوصی تو را جز پدر و مادرت ویا مربی ببیند دکتری که می خواهد اندام های خصوصی تو را ببیند باید یکی از والدین تو آنجا حضور داشته باشند و از ۴ سالگی به بعد آشناکردن بچه ها با لمس خوب وبد این که نحوه بوسیدن باید چگونه باشد و بوسیدن از لب برای افراد جز پدر ومادر مناسب نیست واینکه بچه ها را در دایره ای امن قرار دهیم که چه کسی حق دارد تورا ببوسد و یا لمس کند و چه کسی حق ندارد این اندام ها را ببیند وحتما باید این اندام ها را بپوشانیم بچه ها باید به والدین خود اعتماد کنند واز آنها سوالهایشان را بپرسند وتا سن ۵ سالگی باید جنسیت خود را بپذیرند و باید به فرزندان خود در ارتباط با جنسیت به آنها اعتماد به نفس بدهیم ویاد بدهیم به جنسیت مقابل هم احترام بگذارند.

باید کودکان ما در سن ۱۳ سالگی در مورد سوء استفاده های جنسی آگاهی کامل داشته باشند
این روانشناس تاکید کرد: باید در خانواده به نوع پوشش یا حتی برنامه هایی که نگاه می کنیم و روبط و شوخی هایی که با بزرگسالان داریم توجه خاص داشته باشیم و بدانیم حتما کودکان رفتارهای ما را مانند یک دوربین ظبط می کنند و ممکن است در روح و جسم آنها اثر بگذارد. باید در سن 10 سالگی کودکان را در ارتباط با تغییرات اندام هایشان در بلوغ آموزش دهیم زیرا که ممکن است این تغییرات در آنها زود تر اتفاق بیافتد وتا 13 سالگی باید کامل با بلوغ آشنا شوند چرا که خود این آشنایی میزان زیادی از اضطراب ونگرانی های آنها را کم می کند و کتاب هایی در این زمینه به فرزندانمان معرفی کنیم وبرای آنها در این سن از خطرات بیماریهای مقاربتی جنسی بگوییم وبچه ها را با بیماری های مثل ایدز و یا هپاتیت آشنا کنیم باید بچه ها در سن 13 سالگی درباره سوء استفاده های جنسی آگاهی کامل داشته باشند.

نابهنجاری در رفتار جنسی کودکان و خطرات ناشی از آن

چه زمانی باید به عنوان والدین متوجه نا بهنجار بودن رفتارهای جنسی در فرزندان و خطراتی که ممکن است وجود داشته باشد شویم؟

ترکمانی در پاسخ به این سوال گفت: در مواردی که بچه ها در مورد مسائل جنسی فراتر از سنشان اطلاعات دارند و یا رفتار های جنسی کودک در شئونات زندگی اش اختلال ایجاد می کند و یا اطلاعات جنسی خود را از افراد غریبه دریافت می کنند و این مسئله بر روی روابط کودک و والدین تاثیر می گذارد و یا باعث افت تحصیلی کودک می شود. گاهی کنجکاوی بیش از حد دارد و رفتارهای جنسی را علیرغم اینکه به او تذکر داده شده که انجام ندهد ولی انجام می دهد و رفتارهای جنسی بچه درد سر ساز می شود و روی دور تکرار قرار می گیرد و باعث عذاب دیگران می شود در چنین مواردی کودک، بچه کوچکتر از خود را مورد آزار قرار می دهد و رفتارهای جنسی اش با پرخاشگری و زور گیری و فریب همراه است اگر هیچ کدام از این موارد نبود بدانیم که تنها کنجکاوی عادی است .

در همین راستا در ادامه این مطلب خبرنگار شبنم همدان گزارشی میدانی از افراد حاضر در کارگاه آموزش تربیت جنسی و پاسخ به سوالات جنسی کودکان ونوجوانان تهیه کرده است

دلیل حضور شما در این کارگاه آموزشی ومیزان مفید بودن این کارگاهها چگونه است؟
گلابتون چی مربی مهد کندو یکی از حاضران در این کارگاه است و دلیل حضورش در کارگاه را اینگونه توضیح می دهد: من یک مادرم و بچه ها در دنیای امروز سوالات بسیاری درباره مسائل جنسی از مربیان خود ویا مادرانشان می پرسند که هر کدام او را به دیگری واگذار می کند وکودک را بدون پاسخ رها می کنند در حالی که ما باید کودکان را جدی بگیریم واین سوالات اگر به شکل صحیح پاسخ داده نشود ممکن است برای کودکان درد سرساز گردد وبرای یافتن پاسخ مناسب هم باید من به عنوان یک مربی ومادر آموزش ببینم وبدانم چگونه باید کنجکاوی بچه ها را در مسایل جنسی پاسخ بدهم و برای من این کارگاهها بسیار مفید است وما در مهد هم برای خانواده ها این کلاسها را با استفاده از فیلم های آموزشی ویا برگزاری کارگاههای آموزشی به خانواده ها آموزش می دهیم .

اگر والدین به کودک پاسخ صحیح ندهند همسالان و یا رسانه های مجازی پاسخ های غلط را در اختیار او قرار می دهند

یکی دیگر از شرکت کنندگان می گوید: من زهرا مرادیان هستم ومربی مهد وخودم هم در رشته علوم تربیتی تحصیل کرده ام متاسفانه مشکلی که در زمینه تربیت جنسی وجود دارد این است که خانواده‌ها سوالات فرزندان خود را انکار می کنند ویا با گفتن این قبیل سوالات گناه است سعی می کنند او را قانع کنند در حالی ما می توانیم با مطالعه صحیح و یا همین کارگاهها به او پاسخ مناسب بدهیم چرا که امروزه اگر کودکان از طرق صحیح پاسخ خود را دریافت نکنند ممکن است از طریق همسالان ویا رسانه های مجازی پاسخ های ناصحیحی دریافت کنند وپاسخ به سوالات جنسی همانطور که ذکر شده جزء تربیت فرزندان به شمار می رود و باید همان طور که به پوشش وتغذیه فرزندانمان اهمیت می دهیم به روح وروان آنها نیز اهمیت بدهیم ومن خودم همیشه به عنوان یک مربی مهد که باید به ابزار روز دسترسی داشته باشد تا بتواند به نحوه بهتری به فرزندان جامعه خدمات رسانی کند از این کلاسها وکارگاههای اموزشی استقبال می کنم وسعی می کنم کتاب هایی در این زمینه مطالعه کنم وبه والدین هم آنها را توصیه کنم .

یکی دیگر از شرکت کنندگان من به عنوان یک مادرکه دو فرزند 13 ساله و2 ساله پسر دارد به خاطر بحران بلوغ پسرانش در کارگاههای آموزش تربیت جنسی شرکت کرده است واز مطالب آموزشی دکتر ترکمانی بسیار راضی است چرا که پاسخ بیشتر رفتارهای پسرش را در صحبت ها دکتر ترکمانی دریا فت کرده است و می گوید: بعضی از موارد را هم خودم از قبل انجام دادم که صحبت های کارشناس مهر تاییدی در کارهای انجام شده ام بود.