داروی دل درد نوزادان، تولد تا سه ماهگی

در این مقاله می خواهیم دو عارضه تقریباً مشابه را که ممکن است به یکدیگر ارتباط داشته باشند توضیح دهیم.
عارضۀ اول دردهای شدید روده ها یعنی دل درد سه ماهه (کولیک) است. شکم کودک در اثر نفخ ورم می کند، پاهایش را در شکمش جمع می کند، به شدت فریاد می کشد و احتمال دارد بادی هم از روده اش خارج شود.
عارضۀ دوم را گریه های هیجانی منظم می نامیم. با آنکه کودک به اندازۀ کافی شیر خورده، هر روز در وقت مشخصی، چندین ساعت گریه می کند، بدون اینکه نفخ یا دردی داشته باشد. تا هر وقت که او را بغل کنید و راه ببرید، ممکن است آرام باشد.
بعضی از بچه ها دل درد سه ماهه دارند، بعضی ها گرفتار گریه های هیجانی هستند و عده ای هم هر دو عارضه را دارند. این دو عارضه معمولاً بین ساعت 6 تا 10 بعدازظهر مسئله ساز می شود.

معمولاً داستان از این قرار است: نوزاد در بیمارستان بسیار آرام و ساکت بوده، ولی بعد از چند روز که به خانه برمی گردد گرفتار حملات شدید گریه می شود که سه چهار ساعت طول می کشد.
مادرش کهنه های او را عوض می کند، او را به پهلو می خواباند، به او آب می دهد، ولی هیچ یک اثر ندارند. بعد از چند ساعت، مادر از خودش می پرسد که نکند او قبل از موعد گرسنه شده است، چون کودک هر چه را در دستش می دهند می خواهد به دهانش ببرد.

مادر شیشه شیر را گرم می کند و آن را به دهانش می گذارد. کودک در ابتدای کار آن را با اشتیاق می مکد، ولی قبل از آن که شیر تمام می شود دست از مکیدن برمی دارد و دوباره گریه می کند.

جیغ زدن او معمولاً در فاصلۀ 4 ساعته بین دفعات شیر ادامه پیدا می کند و وقتی شیشۀ شیرش را در نوبت بعد می خورد، به طرز معجزه آسایی آرام می شود.
بسیاری از نوزادان در ماه های اول چند بار دچار حمله می شوند. بعضی ها هم تا سه ماهگی هر شب دچار این حملات می شوند. در موارد نادری دل درد سه ماهه تا ۶ ماه و یا حتی بیشتر هم طول می کشد.

بعضی از بچه ها دل درد سه ماهه و گریه های هیجانی بسیار منظمی دارند. آنها بعد از همه وعده های شیر خوردنشان، غیر از یک وعده که همان ساعت 6 تا 10 شب و یا 2 بعدازظهر تا 6 عصر است (در این فاصله یک نفس جیغ می زنند) مثل یک فرشته می خوابند.

بعضی از بچه ها این ناراحتی را برای زمان های طولانی تری ادامه می دهند و مادرانشان می گویند آنها در تمام طول شب مثل یک بره می خوابند، ولی نصف روز پشت سر هم گریه می کنند. البته این خیلی بهتر از کودکی است که روزها می خوابد و شب ها جیغ می زند.

بعضی از نوزادان ابتدا گریه های هیجانی و دل دردهای خود را در روز شروع می کنند و سپس آن را به شب منتقل می سازند و گاهی هم برعکس عمل می کنند.

گریه های مربوط به دل درد معمولاً بلافاصله و گاهی هم نیمه شب بعد از شیر خوردن شروع می شوند و با گریه گرسنگی که همیشه قبل از شیر خوردن شروع می شود، تفاوت دارند.
مادر معمولاً از این که فرزندش این قدر زجر می کشد، به شدت مضطرب می شود و فکر می کند وضع خیلی بد است و از طرفی نمی داند تا کی می تواند این وضع را تحمل کند و خسته نشود و فرزندش تا کی طاقت می آورد.

جالب اینجاست که بچه های دچار دل درد سه ماهه (کولیک) و گریه های هیجانی معمولاً از نقطه نظر جسمی، خوب رشد می کنند و وزنشان بهتر از یک کودک متوسط اضافه می شود، به موقع گرسنه می شوند و همۀ شیرشان را تا ته می خورند و انگار همیشه شیر و غذای بیشتری هم می خواهند.
وقتی کودکی گرفتار دل درد سه ماهه می شود، این فکر به ذهن مادر می رسد که نکند تغذیه اش غلط است، اگر کودک شیر مادر می خورد، مادر خود را قابل سرزنش می بیند.

اگر شیر مادر نمی خورد، گمان می کند که باید تغییری اساسی در شیر ایجاد کند و مثلاً شیر تبخیر شده را به شیر تازه و یا شکر معمولی را به شکر لوکس تری مثل آنچه که بچه همسایه می خورد، تبدیل کند.

تغییر شیر ممکن است در بعضی از کودکان موجب بهبود شود، ولی در اغلب آنها هیچ تاثیری ندارد، زیرا کاملاً مشخص است که کیفیت شیر علت اصلی دل درد کولیک نیست. اگر این طور است پس چرا کودک چهار وعده از پنج وعده شیر را راحت می خورد و هضم می کند و فقط شب ها دل درد و سوء هاضمه می گیرد؟

دل درد در همۀ کودکان، چه شیر مادر بخورند و چه با شیر گاو و انواع شیرهای دیگر تغذیه شوند، پیش می آید. گاهی آب پرتقال را مسبب دل درد می دانند.
در هر حال علت اصلی دل درد کولیک و گریه های هیجانی را نمی دانیم. یک حدس این است که هر دو عارضه به تحریکات دوره ای دستگاه عصبی کودک که هنوز نارس است، مربوط می شوند. بعضی از این کودکان غالباً بیش از حد عصبی هستند.
از آنجا که این عوارض شب ها و عصرها اتفاق می افتند، احتمالاً خستگی نقش مهمی را در این جا ایفا می کند. بسیاری از کودکان زیر سه ماهه، درست تا قبل از خوابیدن فریاد می زنند و به جای آنکه آرام بخوابند، تا نفس دارند جیغ می کشند.