مدفوع طبیعی نوزاد، بررسی لازم
عبور مکونیوم از روده‌ها و دفع آن دلیل بر بازبودن و عدم انسداد دستگاه گوارش است...
ویژگی‌های مدفوع نوزادان
«نوزادان فول‌ترم یا رسیده در 48 ساعت اول بعد از تولدشان مدفوعی به رنگ سبز دفع می‌کنند که به آن مکونیوم گفته می‌شود. این مدفوع، غلیظ، چسبنده، بدون‌بو و کش‌دار است. در واقع مکونیوم، مجموعه‌ای از سلول‌های روده‌ای دوران جنینی به همراه بخشی از مایع آمنیوتیکی یا مایع کیسه‌آب است که جنین آن را بلعیده است. عبور مکونیوم از روده‌ها و دفع آن دلیل بر بازبودن و عدم انسداد دستگاه گوارش است. بنابراین نوزاد باید حتما این مدفوع را با مشخصاتی که ذکر شد در 2 روز اول دفع کند. چنانچه در طی این مدت مکونیوم دفع نشود، علامت خوبی نیست و نوزاد باید از نظر سیستم گوارشی بررسی شود.»جملات فوق درباره مشخصات مدفوع نوزادان از زبان دکتر مهناز صادقیان، فوق‌تخصص گوارش کودکان است که در این مورد با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید زیادی بر رنگ مدفوع نوزاد دارد و می‌گوید: «اگر نوزاد پس از 3 روز اول، مدفوع کند اما رنگش به جای سبز، سفید باشد؛ این امر نشان‌دهنده انسداد یا عدم تشکیل مجرای صفراوی است.»مدفوع طبیعی نوزاد از روز سوم به بعد باید چه رنگی داشته باشد؟ نوزاد از روز سوم به بعد حجم بیشتری از شیر مادر را دریافت می‌کند بنابراین به تدریج مدفوع زردرنگ می‌شود و دلمه‌های شیر به راحتی در آن دیده می‌شود. به این مدفوع، مدفوع بینابینی گفته می‌شود. البته ممکن است هنوز آثاری از مدفوع سبزرنگ مکونیوم نیز وجود داشته باشد ولی عمده رنگ این مدفوع که حاوی دلمه‌های شیر است، زردرنگ است. این مدفوع نباید حاوی رگه‌های خون، کش‌دار و غلیظ و بودار باشد. اگر رنگ آن سفید باشد هم غیرطبیعی است. مدفوع نوزادانی هم که شیرخشک می‌خورند، کمی غلیظ‌تر از مدفوع شیر مادرخواران است.
این حالت تا کی ادامه دارد؟ تا هفته اول. بعد از هفته اول نوزادان مدفوع طبیعی خواهند داشت و مشخصات آن هم مدفوع کاملا زردرنگ با قوام نرم و بدون بوی خاص است. نوزادی که شیر مادر می‌خورد ممکن است تا 7 بار در روز هم دفع مدفوع داشته باشد. اگر مدفوع در این دوران سفید، حاوی خون، کش‌دار، خیلی چرب و بدبو باشد، نشان‌دهنده بیماری است.
به چه دلیلی مدفوع نوزاد کش‌دار می‌شود؟معمولا به دلیل التهاب‌های انتهای دستگاه گوارش یعنی کولون یا روده بزرگ و بعضی از انواع عفونت‌ها، مدفوع کش‌دار می‌شود. حال این التهاب‌های انتهای دستگاه گوارش می‌تواند علل عفونی یا غیرعفونی داشته باشد. ولی در هر حال مدفوع نباید مانند خلط بینی کش‌دار باشد.گفتید که مدفوع نوزاد نباید بوی خاصی داشته باشد. منظورتان چه بویی است؟منظورم بوی تند و نفوذکننده است که فضای اتاق را پر می‌کند. به هر حال مدفوع بو دارد و یک بوی اسیدی خفیف اشکالی ندارد ولی نباید بوهای تند و زننده که آزاردهنده است داشته باشد زیرا نوزاد جز شیر مادر ماده غذایی دیگری نمی‌خورد.
گفتید قوام مدفوع در نوزادان شل است. پس اگر نوزادی هنگام دفع زور بزند، سرخ شود و گریه کند، طبیعی نیست؟نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، مدفوع را به راحتی دفع می‌کنند اما اگر بچه‌ای موقع دفع مدفوع به قول شما زور بزند، رنگ صورتش قرمز شود و گریه کند و بعد از زور زدن بالاخره یک مدفوع نرم و با قوام طبیعی و مشخصاتی که گفتم دفع کند، مشکلی نیست زیرا این حالت در نوزادان گذراست. علت آن هم این است که هنوز بین عضلات کف لگن و روده بزرگ آنها هماهنگی وجود ندارد. در نتیجه نوزاد از فشار داخل شکمی‌اش استفاده می‌کند و زور می‌زند تا عمل دفع را انجام دهد. ولی اگر نوزادی مدفوع سفت، شکل‌دار و غلیظ مانند کودکان بزرگ‌تر دفع کند، کاملا غیرطبیعی محسوب می‌شود و معمولا نشان‌دهنده یبوست است. یا اینکه به دلیلی حرکت مدفوع در روده کند شده به طوری که آب مدفوع بیش از حد جذب شده است. گاهی نیز در جریان بیماری‌های تب‌دار این حالت‌ها دیده می‌شود.پس امکان یبوست در نوزادان هم وجود دارد؟ بله؛ ولی یبوست در نوزادان همیشه علتی دارد. این علت‌ها، ممکن است یک مشکل عضوی مانند اشکال در ساختار دستگاه گوارش، اشکال در تغذیه نوزاد و اختلال در حرکت روده بزرگ باشد اما هر چه سن کودک بالاتر می‌رود یبوست ناشی از علل عصبی و اضطراب بیشتر خودش را نشان می‌دهد. به همین دلیل برای نوزادانی که یبوست دارند بررسی‌های بیشتری صورت می‌گیرد. اگر در بررسی‌ها به مشکل عضوی برنخوریم، افزایش دفعات شیردهی کفایت می‌کند و مشکل نوزاد حل می‌شود.
اگر مدفوع کودک چرب باشد، نشانه چیست؟ مقداری از چربی مربوط به دوره نوزادی است که به آن چربی فیزیولوژیک می‌گویند و در آزمایش مدفوع نوزاد گزارش می‌شود. علت آن هم، خوب کار نکردن پانکراس نوزاد در روزهای ابتدایی پس از تولد است که البته برای مادر قابل درک نیست و فقط آزمایشگاه آن را تشخیص می‌دهد. اما زمانی که مادر به وضوح می‌گوید مدفوع نوزاد چرب است و دستش پس از شستن نوزادش چرب می‌شود و باید چند بار آن را با صابون بشوید، نشانه اختلالاتی در لوزالمعده یا پانکراس، اختلالات کبدی یا اختلالات روده کوچک است. پزشک بسته به معایناتی که انجام می‌دهد به یکی از این ۳ علت پی می‌برد و درمان لازم را انجام می‌دهد. وجود خون در مدفوع نوزاد، چه علتی می‌تواند داشته باشد؟ شایع‌ترین علت مشاهده رگه‌های خونی در مدفوع نوزادان وجود خراش‌های کوچکی در اطراف مقعد نوزاد است. علت این خراش‌ها می‌تواند خروج پرفشار محتویات روده بزرگ باشد. بنابراین نوزاد باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد تا اطراف مقعد او را از نظر وجود خراش‌ها بررسی کند. دومین علت شایع خون در مدفوع آلرژی نوزاد به شیر گاو است. آلرژی به شیرگاو به شکل‌های مختلف خودش را نشان می‌دهد که یکی از اشکال آن به خصوص در دوره نوزادی وجود رگه‌های خون در مدفوع است که شبیه نخ قرمز رنگی در مدفوع نوزاد دیده می‌شود. در چنین مواردی به جز حذف لبنیات در رژیم غذایی مادر، در نوزادی که شیر مادر می‌خورد، نیاز به اقدام دیگری نیست. اما اگر نوزاد شیرخشک می‌خورد و نسبت به آن آلرژی دارد باید از شیرخشک‌های رژیمی خاصی استفاده کرد. علت دیگر وجود خون در مدفوع، بیماری‌های خونریزی‌دهنده در نوزادان است.اگر نوزادانی که بعد از تولد حال خوبی دارند ویتامین K را دریافت نکنند ممکن است دچار چنین حالتی بشوند اما در نوزادان نارس و بدحال و آنهایی که در بخش ICU بستری هستند وجود خون در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده علایم شکم حاد در نوزاد باشد. مانند مشکلات شکم با علت‌های خارجی یا علل داخلی مهم. بنابراین نیاز به بررسی بیشتری دارند.
«نوزادان فول‌ترم یا رسیده در 48 ساعت اول بعد از تولدشان مدفوعی به رنگ سبز دفع می‌کنند که به آن مکونیوم گفته می‌شود. این مدفوع، غلیظ، چسبنده، بدون‌بو و کش‌دار است. در واقع مکونیوم، مجموعه‌ای از سلول‌های روده‌ای دوران جنینی به همراه بخشی از مایع آمنیوتیکی یا مایع کیسه‌آب است که جنین آن را بلعیده است. عبور مکونیوم از روده‌ها و دفع آن دلیل بر بازبودن و عدم انسداد دستگاه گوارش است. بنابراین نوزاد باید حتما این مدفوع را با مشخصاتی که ذکر شد در 2 روز اول دفع کند. چنانچه در طی این مدت مکونیوم دفع نشود، علامت خوبی نیست و نوزاد باید از نظر سیستم گوارشی بررسی شود.»جملات فوق درباره مشخصات مدفوع نوزادان از زبان دکتر مهناز صادقیان، فوق‌تخصص گوارش کودکان است که در این مورد با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید زیادی بر رنگ مدفوع نوزاد دارد و می‌گوید: «اگر نوزاد پس از 3 روز اول، مدفوع کند اما رنگش به جای سبز، سفید باشد؛ این امر نشان‌دهنده انسداد یا عدم تشکیل مجرای صفراوی است.»مدفوع طبیعی نوزاد از روز سوم به بعد باید چه رنگی داشته باشد؟ نوزاد از روز سوم به بعد حجم بیشتری از شیر مادر را دریافت می‌کند بنابراین به تدریج مدفوع زردرنگ می‌شود و دلمه‌های شیر به راحتی در آن دیده می‌شود. به این مدفوع، مدفوع بینابینی گفته می‌شود. البته ممکن است هنوز آثاری از مدفوع سبزرنگ مکونیوم نیز وجود داشته باشد ولی عمده رنگ این مدفوع که حاوی دلمه‌های شیر است، زردرنگ است. این مدفوع نباید حاوی رگه‌های خون، کش‌دار و غلیظ و بودار باشد. اگر رنگ آن سفید باشد هم غیرطبیعی است. مدفوع نوزادانی هم که شیرخشک می‌خورند، کمی غلیظ‌تر از مدفوع شیر مادرخواران است.
این حالت تا کی ادامه دارد؟ تا هفته اول. بعد از هفته اول نوزادان مدفوع طبیعی خواهند داشت و مشخصات آن هم مدفوع کاملا زردرنگ با قوام نرم و بدون بوی خاص است. نوزادی که شیر مادر می‌خورد ممکن است تا 7 بار در روز هم دفع مدفوع داشته باشد. اگر مدفوع در این دوران سفید، حاوی خون، کش‌دار، خیلی چرب و بدبو باشد، نشان‌دهنده بیماری است.
به چه دلیلی مدفوع نوزاد کش‌دار می‌شود؟معمولا به دلیل التهاب‌های انتهای دستگاه گوارش یعنی کولون یا روده بزرگ و بعضی از انواع عفونت‌ها، مدفوع کش‌دار می‌شود. حال این التهاب‌های انتهای دستگاه گوارش می‌تواند علل عفونی یا غیرعفونی داشته باشد. ولی در هر حال مدفوع نباید مانند خلط بینی کش‌دار باشد.گفتید که مدفوع نوزاد نباید بوی خاصی داشته باشد. منظورتان چه بویی است؟منظورم بوی تند و نفوذکننده است که فضای اتاق را پر می‌کند. به هر حال مدفوع بو دارد و یک بوی اسیدی خفیف اشکالی ندارد ولی نباید بوهای تند و زننده که آزاردهنده است داشته باشد زیرا نوزاد جز شیر مادر ماده غذایی دیگری نمی‌خورد.
گفتید قوام مدفوع در نوزادان شل است. پس اگر نوزادی هنگام دفع زور بزند، سرخ شود و گریه کند، طبیعی نیست؟نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، مدفوع را به راحتی دفع می‌کنند اما اگر بچه‌ای موقع دفع مدفوع به قول شما زور بزند، رنگ صورتش قرمز شود و گریه کند و بعد از زور زدن بالاخره یک مدفوع نرم و با قوام طبیعی و مشخصاتی که گفتم دفع کند، مشکلی نیست زیرا این حالت در نوزادان گذراست. علت آن هم این است که هنوز بین عضلات کف لگن و روده بزرگ آنها هماهنگی وجود ندارد. در نتیجه نوزاد از فشار داخل شکمی‌اش استفاده می‌کند و زور می‌زند تا عمل دفع را انجام دهد. ولی اگر نوزادی مدفوع سفت، شکل‌دار و غلیظ مانند کودکان بزرگ‌تر دفع کند، کاملا غیرطبیعی محسوب می‌شود و معمولا نشان‌دهنده یبوست است. یا اینکه به دلیلی حرکت مدفوع در روده کند شده به طوری که آب مدفوع بیش از حد جذب شده است. گاهی نیز در جریان بیماری‌های تب‌دار این حالت‌ها دیده می‌شود.پس امکان یبوست در نوزادان هم وجود دارد؟ بله؛ ولی یبوست در نوزادان همیشه علتی دارد. این علت‌ها، ممکن است یک مشکل عضوی مانند اشکال در ساختار دستگاه گوارش، اشکال در تغذیه نوزاد و اختلال در حرکت روده بزرگ باشد اما هر چه سن کودک بالاتر می‌رود یبوست ناشی از علل عصبی و اضطراب بیشتر خودش را نشان می‌دهد. به همین دلیل برای نوزادانی که یبوست دارند بررسی‌های بیشتری صورت می‌گیرد. اگر در بررسی‌ها به مشکل عضوی برنخوریم، افزایش دفعات شیردهی کفایت می‌کند و مشکل نوزاد حل می‌شود.
اگر مدفوع کودک چرب باشد، نشانه چیست؟ مقداری از چربی مربوط به دوره نوزادی است که به آن چربی فیزیولوژیک می‌گویند و در آزمایش مدفوع نوزاد گزارش می‌شود. علت آن هم، خوب کار نکردن پانکراس نوزاد در روزهای ابتدایی پس از تولد است که البته برای مادر قابل درک نیست و فقط آزمایشگاه آن را تشخیص می‌دهد. اما زمانی که مادر به وضوح می‌گوید مدفوع نوزاد چرب است و دستش پس از شستن نوزادش چرب می‌شود و باید چند بار آن را با صابون بشوید، نشانه اختلالاتی در لوزالمعده یا پانکراس، اختلالات کبدی یا اختلالات روده کوچک است. پزشک بسته به معایناتی که انجام می‌دهد به یکی از این ۳ علت پی می‌برد و درمان لازم را انجام می‌دهد. وجود خون در مدفوع نوزاد، چه علتی می‌تواند داشته باشد؟ شایع‌ترین علت مشاهده رگه‌های خونی در مدفوع نوزادان وجود خراش‌های کوچکی در اطراف مقعد نوزاد است. علت این خراش‌ها می‌تواند خروج پرفشار محتویات روده بزرگ باشد. بنابراین نوزاد باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد تا اطراف مقعد او را از نظر وجود خراش‌ها بررسی کند. دومین علت شایع خون در مدفوع آلرژی نوزاد به شیر گاو است. آلرژی به شیرگاو به شکل‌های مختلف خودش را نشان می‌دهد که یکی از اشکال آن به خصوص در دوره نوزادی وجود رگه‌های خون در مدفوع است که شبیه نخ قرمز رنگی در مدفوع نوزاد دیده می‌شود. در چنین مواردی به جز حذف لبنیات در رژیم غذایی مادر، در نوزادی که شیر مادر می‌خورد، نیاز به اقدام دیگری نیست. اما اگر نوزاد شیرخشک می‌خورد و نسبت به آن آلرژی دارد باید از شیرخشک‌های رژیمی خاصی استفاده کرد. علت دیگر وجود خون در مدفوع، بیماری‌های خونریزی‌دهنده در نوزادان است.اگر نوزادانی که بعد از تولد حال خوبی دارند ویتامین K را دریافت نکنند ممکن است دچار چنین حالتی بشوند اما در نوزادان نارس و بدحال و آنهایی که در بخش ICU بستری هستند وجود خون در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده علایم شکم حاد در نوزاد باشد. مانند مشکلات شکم با علت‌های خارجی یا علل داخلی مهم. بنابراین نیاز به بررسی بیشتری دارند.
منبع:
اتاق
نظر کاربران
خیلی مطالبتون مفید و عالی بود تشکر ...