عوارض بستن لوله رحم در زنان

احتمالا چند بچه که از قبل مد نظرتان بوده است، دارید و یا تصمیم گرفتید که اصلا بچه دار نشوید. اگر قصد بارداری مجدد ندارید، توبکتومی یا بستن لوله های فالوپ در زنان از مواردی است که به ذهن شما خطور می کند. ۲۷% زنان آمریکایی از روش بستن لوله ها برای جلوگیری از باروری استفاده می کنند.

سیستم تناسلی و تولید مثل زنان از بخش های زیادی تشکیل شده است و هر کدام نقش به خصوص را بر عهده دارند. لوله های رحمی که در اصطلاح پزشکی به لوله های فالوپ مشهور هستند یکی از مهمترین بخش های سیستم تولید مثل زنان است.
هنوز روش قطعی برای جلوگیری از بارداری شناخته نشده است. حتی بسیاری زنان پس از بستن لوله ها نیز استرس دارند که شاید مجددا باردار شوند. بستن لوله‌های رحمی یا توبکتومی (TL) یک عمل جراحی با هدف جلوگیری دائمی از بارداری است.
در این مقاله ابتدا به نکات مهمی در مورد توبکتومی یا بستن لوله فالوپ بیان می شود و در ادامه به عوارض توبکتومی، معمولترین روشهای جراحی مربوط به لوله فالوپ، بعد از عمل جراحی چه انتظاری می رود و خطراتی که عمل جراحی لوله فالوپ دارد، اشاره می شود.

اصطلاح اشتباهی است.
شما هرگز از یک متخصص زنان این اصطلاح را نشنیده اید "گره زدن لوله ها" با کمی دقت در روش انجام آن می توانید اصطلاح "عقیم سازی لوله" یا "بستن لوله" را بکار ببرید.
پزشک لوله فالوپ را برش زده و کوتاه خواهد کرد، بخیه می زند یا در غیر این مسیر لوله را می بندد تا از حرکت و نفوذ اسپرم جلوگیری شود. ممکن است قسمتی یا همه لوله برداشته شود. جراح برای دسترسی به لوله ها، دو تا سه سانتی متر زیر ناف را برش می دهد. یا روش لاپروسکوپی را انتخاب می کند این روش نیز با چند ابزار نازک انجام می شود، که برش نیم سانتی متری ایجاد می کند.

روشی دائمی است
پزشکان این جمله را از بیماران خود زیاد می شنوند که آیا احتمال باز شدن مسیر لوله وجود دارد؟
روش بستن لوله ها معمولا برگشت پذیر نیست. بنابراین پزشکان به زنان جوانی که یا بچه ندارند و یا یک بچه دارند، این روش را پیشنهاد نمی کنند چون در طی زمان ممکن است نظر آنها در مورد بچه دار شدن تغییر کند. بنابراین اگر از بچه دار شدن در آینده مطمئن نیستید، به جای این روش دایمی جلوگیری از بارداری یعنی بستن لوله، روش جلوگیری طولانی مدت نه دایمی مثل IUD را انتخاب کنید.

اگر منصفانه قضاوت کنیم بستن لوله ها، به ویژه اگر وضعیت سلامتی عمومی شما خوب باشد، وزن ایده آل داشته باشید و سابقه جراحی در ناحیه شکم نیز نداشته باشید، عملی ایمن است. در واقع کمتر از 1% شانس داشتن عوارض وجود دارد و این هم به این علت است که در هر حال، عمل جراحی انجام می دهید و بنابراین شانس خطر صفر نخواهد بود. انجام بیهوشی همیشه احتمال خطر را به همراه دارد، همین طور چون جراحی در شکم است ممکن است احتمال جراحت و آسیب به دیگر اعضا مثل مثانه و روده نیز وجود داشته باشد.

قبل از عمل بستن لوله، در مورد کارها و اقداماتی که قبل و بعد از عمل باید رعایت کنید از پزشک خود سوال نمایید و اینکه چه عوارضی ممکن است داشته باشد. همین طور با بیمارانی که در چند ماه اخیر این عمل را انجام داده اند صحبت کنید و اطلاعات لازم را جویا شوید.

پزشک در هر نقطه از مسیر لوله می تواند عمل مسدود کردن لوله را انجام دهد. اما اگر قبلا سزارین داشته اید، از پزشک خود بخواهید که در همان محل برش قبلی، برش ایجاد کند، این کار هم به نفع بیمار و هم پزشک است. اما اگر زایمان طبیعی داشته اید و قصد بستن لوله دارید احتمالا درد بیشتری نسبت به زایمان را تجربه خواهید کرد و برای ریکاوری و بهبود پس از عمل، نیاز به چند روز استراحت بیشتر خواهید داشت.

اگر شما و همسرتان قصد بچه دار شدن ندارید و به فکر بستن لوله در زن هستید، به شما پیشنهاد می کنیم که راه بسیار ساده تر و کم عارضه تر، وازکتومی در مردان را انتخاب کنید. وازکتومی عمل‌ جراحی‌ و برداشتن‌ مجرای‌ ناقل‌ منی‌ برای‌ عقیم‌کردن‌ است. این کار در ضمن، خطر سرطان پروستات را پایین می آورد. متخصصان به دلایل زیر، وازکتومی را به جای توبکتومی ترجیح می دهند:
وازکتومی بسیار کم خطر است. آلت تناسلی مردان در خارج قرار دارد و نیاز به شکافتن شکم مثل زنان نیست. همین طور در وازکتومی، نیاز به بیهوشی عمومی برای عمل نیست. وازکتومی ارزان تر و موثرتر از بستن لوله ها در زنان است.

قبل از یائسگی، بدن همچنان تخمکهایی تولید می کند
تخمکها در تخمدانها تولید می شوند اما پس از بستن لوله ها، جایی نمی روند و در شکم یا در لوله های مسدود شده، شکسته و جذب بدن می شوند. تخمکها بسیار کوچکند و با چشم دیده نمی شوند بنابراین شکم شما با تخم ها پر نمی شوند!

شاید بعد از تمامی این کارها، باز هم باردار شوید. بستن لوله در زنان تا 99.5% سبب عقیم شدن می شود. در حالی که IUD مسی تا 99.2% سبب جلوگیری از بارداری و ایمپلنت هورمونی (جای گذاری وسیله ای زیر پوست برای جلوگیری از بارداری با طول عمر سه ساله) احتمال 99.95% و قرص، پچ و رینگ تا 91%، کاندوم های مردانه تا 82% سبب جلوگیری از بارداری می شوند.
هیچ روشی کامل و قطعی نیست ولی شانس بارداری پس از بستن لوله ها بسیار اندک است و نرخ شکست به طور باورنکردنی پایین است.

عقیم سازی با بستن لوله های فالوپ، ساده و راحت است. سبب مشکلات هورمونی نمی شود و بنابراین هیچ چیزی را در پریود یا یائسگی شما تغییر نمی دهد. با این حال به این معنا نیست که شرایط پریود خود به خود تغییر نمی کند به این معناست که تغییرات پریود ربطی به بستن لوله ها ندارد. پریود در طول زمان به طور طبیعی از نظر شدت و نشانه ها دچار تغییر می شود. این تغییرات طبیعی است و نگران نباشید که چرا دلیل آشکاری برای آن تغییرات پیدا نکردید.
تغییرات پریود بعد ازعقیم سازی شبیه قرصهای جلوگیری از بارداری است که به یکباره مصرف آنها را قطع کرده اید. "جلوگیری از بارداری به صورت روشهای هورمونی، پریودها را بهتر می کند". این نفع خوبی است که نصیب شخص می شود، پریودهایی با خون روشن تر، گرفتگی و انقباضات کمتر و زمانی که زن یک روش دائمی را انتخاب می کند و از روشهای هورمونی فاصله می گیرد با پریودهایی روبرو می شود که بسیار متفاوتند.
بیماران درباره فواید قرصهای هورمونی جلوگیری از بارداری به متخصص توضیح می دهند. با وجود مشکلات تنظیم وزن یا جوش صورت یا گرفتگی، باز هم تمایلی به قطع مصرف قرصها ندارند چون به جلوگیری از بارداری این روش دلگرم هستند حال اگر یک روش دائمی بدون مصرف مرتب قرص پیشنهاد شود مطمئنا رضایت بخش تر خواهد بود.

نکته مهم اینکه به خاطر بسپارید که زنان پس از بستن لوله های فالوپ، به ندرت باردار می شوند. تخمین زده اند که حدود یک زن از بین دویست تنی که لوله های خود را بسته اند، باردار شده اند و این ممکن است به علت بستن ناقص لوله باشد.
عوارض بیهوشی، نادر است که شامل:
- حساسیت به داروهای بیهوشی
- مشکلات تنفسی
عوارض جراحی نیز نادر است با این حال شامل:
- خونریزی
- عفونت
- آسیب به مثانه
- سوراخ شدن رحم
- پارگی گردن رحم
- ایجاد سوراخ در لوله فالوپ
- سوراخ شدن رگهای اصلی
- ضربان قلب نامنظم
اگر بارداری اتفاق بیفتد، احتمال خطر بارداری خارج رحمی خصوصا تشکیل و رشد جنین در لوله های فالوپ، بالا می رود.
برخی روشهای مربوط به بستن لوله با روشهای جراحی میکروسکوپی در طی عمل باز شکمی یا لاپروسکوپی در شکافهای کوچک انجام می شود.
معمولترین روشهای جراحی مربوط به لوله فالوپ شامل موارد زیر می باشد:
- ریناستوموز لوله ای، به نوعی بستن لوله فالوپ یا ترمیم بخشی از لوله می گویند که بر اثر بیماری یا آسیبی صدمه دیده است.
- سالپینجکتومی یا برداشتن بخشی از لوله های فالوپ
- سالپینگاستومی زمانی انجام می شود که انتهای لوله فالوپ با جسم یا مایعی مسدود شده باشد.
- فیبریوپلاستی

بعد از عمل جراحی چه انتظاری می رود
بعد از عمل به مدت دو تا سه روز در بیمارستان بستری می مانید. آنتی بیوتیک هایی برای جلوگیری از عفونت به شما تزریق می شود. زن فعالیت عادی خود را پس از 4 تا 6 هفته از سر می گیرد که بستگی به سنگینی و میزان کار، طبیعت کارهای زن، سلامت تخمدان و بنیه شخص دارد.

خطراتی که ممکن است شخص را تهدید کند
عفونت لگنی
چسبندگی
افزایش خطر حاملگی در لوله فالوپ بعد از جراحی
با توجه به مزایا و معایبی که در این مقاله بیان شد می توانید با پزشک، همسر، خانواده و کسانی که قبلا این عمل را انجام داده اند، مشورت کنید و ببینید آیا روش مناسبی برای جلوگیری از بارداری برای شما هست یا نه.