میزان آمار سزارین در کشور

کسی درست نمی‌داند از کی این تفکر به وجود آمد که عمل سزارین برای تولد یک نوزاد جایگزین مناسبی در برابر تولد طبیعی است؛ اما به نظر می‌رسد «سزارین انتخابی» در به وجود آمدن این تفکر نقش زیادی داشته است.
به گزارش شاخه طوبی به نقل از زنان خبر؛ برگه‌های متعدد سونوگرافی و آزمایش را دستش گرفته و کنارم می‌نشیند. مطب متخصص زنان معمولاً شلوغ است و خانم‌ها هم، زمان رسیدن نوبتشان را با گپ زدن با هم سپری می‌کنند. می‌گوید وارد ۴ ماهگی بارداری‌اش شده و در طول این مدت این پنجمین دکتری است که به آن مراجعه می‌کند.

وقتی تعجبم را می‌بیند سرش را نزدیک‌تر می‌آورد و آرام می‌گوید: دنبال دکتری هستم که قول بدهد سزارین انجام بدهد. هرقدر هم پول بخواهد حاضرم بدهم. به نظرت این دکتر قبول می‌کند؟! می‌پرسم چرا به سزارین اصرار دارد؟ اخم می‌کند و می‌گوید: خب وقتی می‌شود بدون درد و سختی بچه به دنیا آورد چه دلیلی دارد درد بکشم؟ نتیجه‌اش هم که باهم فرقی ندارد!

کسی درست نمی‌داند از کی این تفکر به وجود آمد که عمل سزارین برای تولد یک نوزاد جایگزین مناسبی در برابر تولد طبیعی است؛ اما به نظر می‌رسد «سزارین انتخابی» در به وجود آمدن این تفکر نقش زیادی داشته است. جایی که متخصصان زنان این امکان را به مادر باردار می‌دهد که در صورت تمایل و حتی وقتی هیچ مشکل و مانعی برای زایمان طبیعی وجود ندارد، فرزندش را با عمل سزارین به دنیا بیاورد.

در همه جای دنیا سزارین یک ‌راه‌حل جایگزین برای مواقعی است که فرآیند تولد طبیعی نوزاد طی نمی‌شود. در این مواقع مادر و پزشک تمام تلاش خود را برای زایمان طبیعی انجام می‌دهند و در صورت عدم موفقیت، با تشخیص پزشک و برای جلوگیری از صدمه دیدن نوزاد یا مادر، عمل سزارین انجام می‌شود؛ اما آمار ۶۰ درصد رسمی و ۹۰ درصد غیررسمی سزارین در ایران نشان می‌دهد که در کشور ما اصل بر عمل سزارین است، طوری که خیلی از پزشکان حتی اجازه نمی‌دهند بارداری تا انتهای هفته آخر (چهل و دو هفته) ادامه پیدا کند و مثلاً در هفته سی و هفتم یا سی و هشتم برای مادر وقت عمل سزارین تعیین می‌کنند!

مشکلات بر سر راه زایمان طبیعی
حالا کار به‌جایی رسیده، مادرانی که تمایل به زایمان طبیعی دارند با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند. خیلی از پزشکان از ابتدا با زایمان طبیعی مخالف هستند و به بیمار خود هیچ قولی نمی‌دهند که همه راهکارها برای زایمان طبیعی را به کار ببرند.

این شیوه درمان بیشتر در بیمارستان‌های خصوصی رایج است. جایی که آمار عمل‌های سزارین آن در بخش زنان و زایمان ۹۰ درصد گزارش‌شده است. درحالی‌که در اردیبهشت‌ماه امسال، وزیر بهداشت به بیمارستان‌های خصوصی اعلام کرد که در راستای اجرای طرح تحول نظام سلامت باید به دنبال کاهش ۱۰ درصدی آمار سزارین باشند، اما گشتی در بیمارستان‌های خصوصی به ویژه بیمارستان‌های معروف پایتخت نشان می‌دهد که در اکثر این مراکز یا هزینه انجام زایمان طبیعی و عمل سزارین باهم برابر است یا با اضافه شدن خدماتی مثل اتاق خصوصی و زایمان بدون درد، هزینه زایمان طبیعی از سزارین پیشی می‌گیرد. با این شرایط طبیعی است که در این بیمارستان‌ها آمار عمل سزارین حتی به ۱۰۰ درصد هم برسد!

البته دراین‌بین باید راحت‌طلبی بعضی پزشکان را هم به لیست بلندبالای علل افزایش عمل سزارین اضافه کرد. به‌هرحال عمل سزارین ریسک و زحمت کمتری نسبت به تلاش برای تولد طبیعی یک نوزاد دارد.

ترس‌های بی‌مورد
درهرصورت، اول و آخر این مادر است که تصمیم می‌گیرد نوزاد خود را چه طور به دنیا بیاورد. همان‌طور که اگر مادر به روش خاصی اعتقاد داشته باشد دنبال دکتری می‌گردد که خواسته او را برآورده کند. پس چرا مادران ما بیشتر دنبال روش سزارین هستند؟ دلیل عمده آن ترس بی‌مورد است.

درگذشته مادران تا روز آخر بارداری فعالیت می‌کردند و همین باعث می‌شد فرآیند طبیعی تولد، راحت حتی در منزل و با حضور یک قابله اتفاق بیفتد؛ اما مادران امروزی به‌محض اطلاع از بارداری به تشخیص خودشان، اطرافیان و بعضی‌اوقات پزشک، از خیلی از فعالیت‌ها محروم و در اصطلاح «استراحت مطلق» می‌شوند.

همین امر باعث چاقی و کم‌تحرکی و سخت شدن تولد طبیعی نوزاد می‌شود. طوری که به نظر می‌رسد با گذر زمان وقتی زایمان طبیعی سخت و دردناک شد به‌جای پیدا کردن ریشه مشکل، عمل سزارین برای فرار از درد و زایمان راحت، جایگزین می‌شود.

خوشبختانه در سال‌های اخیر کمی نگرش به این ماجرا عوض‌شده است. تعدادی مؤسسه خصوصی و بعضی از بیمارستان‌ها کلاس‌های ورزش بارداری و آمادگی پیش از زایمان برای مادران برگزار می‌کنند تا زایمان طبیعی آن‌ها راحت‌تر بشود.

بعضی باورهای غلط چند سال اخیر که منجر به کم‌تحرکی مادران باردار می‌شد هم اصلاح‌شده است؛ مثلاً بسیاری از متخصصان زنان به مادران باردار توصیه می‌کنند در ماه نهم بارداری بدون ترس از آسیب دیدن نوزاد، روزی دو ساعت پیاده‌روی داشته باشند تا بدن برای زایمان طبیعی و کم درد آماده بشود.

عوارض عمل سزارین
ناآگاهی مادران از عوارض زیاد و نامطلوب عمل سزارین هم مزید بر علت است. اکثر مادران باردار گمان می‌کنند درد کمتر تنها تفاوت بین این دو روش است. درحالی‌که نتایج مطالعات جهانی نشان می‌دهد که سزارین سه برابر بیشتر از زایمان طبیعی برای مادر خطر مرگ به همراه دارد.

در عمل سزارین پوست شکم، عضلات زیر آن و دیواره رحم شکافته می‌شود. عفونت رحم، افزایش میزان خونریزی، خطرات ناشی از بیهوشی، طولانی‌تر بودن مدت بستری در بیمارستان و دوران نقاهت بعدازآن، دردهای لگنی، ایجاد مشکلات پوستی یا عفونت در ناحیه بخیه‌ها و وخیم‌تر شدن مشکل در زایمان‌های بعدی مادر و افزایش احتمال افسردگی، ناامیدی و دلسردی پس از زایمان که علت آن طی نشدن فرآیند طبیعی یک زایمان در بدن مادر است.

بعضی از پزشکان احتمال نازایی را هم به مشکلاتی که سزارین برای مادر به وجود می‌آورد اضافه می‌کنند.

در کنار عوارض عمل سزارین برای مادر، نوزادان سزارینی بیشتر زردی می‌گیرند و دچار مشکلات تنفسی می‌شوند. خطر ابتلا به آسم و آلرژی هم در این نوزادان بالاتر می‌رود و از طرف دیگر هم داروهای بیهوشی می‌توانند چنین عوارضی داشته باشند.

مادری که قبل از شروع دردهایش، به اتاق عمل می‌رود و نوزادش را با سزارین به دنیا می‌آورد، به دلیل کاهش ترشح هورمون «کورنیزول» در مادر که وابسته به شروع دردهای زایمانی است، فرصتی برای بلوغ ریه‌های نوزاد باقی نمی‌گذارد.

بر اساس تحقیقات علمی، نوزادانی که با روش سزارین انتخابی به دنیا می‌آیند ۵۰ درصد بیشتر به آسم، ۲۰ درصد بیشتر به دیابت و ۵۰ درصد بیشتر به چاقی مبتلا می‌شوند.