تغذیه مناسب در شیردهی، اهمیت مزاج مادر

نکاتی که باید در دوران شیردهی رعایت کنید
درباره مزاج شیر مادر بین حکمای طب سنتی دو عقیده وجود دارد، برخی‌ها بر این عقیده هستند که مزاج شیر مانند خون گرم و تر است، اما برخی آن را معتدل می‌دانند.
از گذشته تا به امروز همه پزشکان چه طب سنتی چه طب رایج معتقد هستند که شیر بهترین غذا برای نوزاد است که جایگزینی ندارد همچنین سازگار با طبع شیرخوار است. حتی شیردهی، مادر را از برخی بیماری‌ها ایمن نگه می‌دارد و گفته شده حتی اگر سینه‌ای شیر نداشته باشد، کودک سینه مادر را بمکد باز هم تاثیر‌گذار خواهد بود.

شیر بهترین غذا برای نوزاد است که جایگزینی ندارد
توصیه دیگر این است که دفعات شیردهی بعد از تولد باید به‌تدریج زیاد شود تا نوزاد بتواند به شیر خوردن عادت کند.

همچنین توصیه می‌شود چون جریان شیر ابتدا زیاد است، اول مادر کمی از شیر را با دست از سینه خارج کند و بعد عمل شیردهی را آغاز کند تا حجم زیاد شیر باعث ناراحتی نوزاد نشود. همچنین سعی کنید تعداد دفعات شیردهی به اندازه باشد و در فواصل زمانی کوتاه به نوزاد شیر ندهید چرا‌که تجمع شیر ممکن است برای نوزاد مشکلات گوارشی مثل ریفلاکس ایجاد کند. ‌

حتی در طب رایج هم پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که حجم زیاد شیر باعث به‌وجود آمدن مشکل ریفلاکس در نوزادان می‌شود، درست مثل یک فرد بزرگسالی که پرخوری می‌کند و بالطبع نفخ و دل‌درد سراغش می‌آید. با این حال اگر نوزاد در خوردن شیر پرخوری کرد و دچار دل‌درد و نفخ شد توصیه می‌شود، سعی کنید او را بخوابانید زیرا خوابیدن به هضم شیر کمک می‌کند.

پزشکان معتقدند که شیر صبح را باید قبل از شیر دادن مادر بدوشد و دور بریزد و بعد به نوزاد شیر بدهد. البته تحت هر شرایطی کیفیت شیر مادر تغییر می‌کند از‌جمله بی‌خوابی، استرس، اضطراب، عصبانیت، خستگی و… بهتر است مادر ابتدا کمی از شیرش را بدوشد و دور بریزد و بعد شیردهی را آغاز کند. به‌علاوه استرس، نگرانی و خستگی روی کیفیت شیر تاثیرگذار هستند. ورزش و ماساژ‌های ملایم می‌توانند روی افزایش شیردهی تاثیر‌گذار باشند.

غذاهایی که خوردن‌شان در شیردهی واجب است!
بهترین تغذیه برای مادر شیرده این است که از تمام گروه‌های غذایی استفاده کند. در ادامه به چند مورد از برخی گروه غذایی اشاره می‌کنیم:
غلات: نان خشکی که از گندم آفت نزده تهیه شده باشد، برنج، ذرت و حریره‌هایی که از آرد برنج و آرد گندم تهیه می‌شود مثل حریره بادام.
پروتئین: گوشت بره و بزغاله، گوشت مرغ و ماهی تازه

اما به‌طور کلی آش جو (‌به‌شرطی که مادر دچار نفخ نشود)، انواع شورباها (‌با گوشت گوسفند) نخود آب، زرده تخم‌مرغ عسلی، شیربرنج، ماء‌العسل (‌ترکیب عسل و آب)، انواع شیرها به‌خصوص شیر شتر و ماست تازه می‌تواند مفید باشد؛ اما بازهم نیاز به تاکید است در شرایطی این مواد غذایی مصرف شوند که مطابق با مزاج مادر باشند و مشکلات گوارشی ایجاد نکنند.

همه میوه‌ها و سبزیجات باید در این دوران مورداستفاده قرار بگیرند اما بهتر است میوه‌ها و سبزیجاتی مثل خربزه، انگور، انجیر، انار، کاهو، هویج، سیب، کرفس و یونجه و تخم یونجه بیشتر در برنامه غذایی مادر یافت شوند. همچنین در خشکبار هم می‌توان به بادام و فندق، مویز و… اشاره کرد. نخود، باقلا و حبوبات دیگر می‌توانند برای دوران شیردهی مفید باشند. حلوای هویج جزء غذاهایی است که توصیه می‌شود در دوران شیردهی بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد.

بهترین تغذیه برای مادر شیرده این است که از تمام گروه‌های غذایی استفاده کند

چرا شیر مادر کم می‌شود؟

کاهش شیر مادر علت‌های مختلفی دارد که به اصلی‌ترین موارد آن اشاره می‌کنیم. یکی از این علت‌ها کم‌خونی است؛ چون خون، ماده اصلی تولید شیر است که وقتی کم‌خونی وجود داشته باشد، شیر هم کم می‌شود. البته حالت دیگری هم وجود دارد و آن هم فساد خون است، یعنی یا خون فرد غلیظ شده یا قوامش سرد شده است. دلیل دیگر عدم مصرف موادغذایی کافی است که حتی ممکن است باعث ایجاد کم‌خونی در مادر هم شود. دلایل دیگر هم در کمبود شیر تاثیرگذار هستند از‌جمله ازدست رفتن خون حتی در دوره نفاس یا بواسیر، استرس، نگرانی، بی‌خوابی و… یکسری نکات کلی هستند که اکثرا از آن اطلاع دارند، مثل داشتن تغذیه مناسب و دوری از استرس و اضطراب.

اما داشتن فعالیت مناسب مثل یک ورزش سبک می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد، چراکه حرارت بدن بالا می‌رود و خون رقیق‌تر می‌شود و تولید خون افزایش پیدا می‌کند، با افزایش تولید خون، خون شیر هم افزایش پیدا می‌کند. البته کاهش مقدار شیر علت‌های دیگری هم دارد که در آن صورت توصیه می‌شود بررسی‌های بیشتر زیر‌نظر متخصص صورت گیرد.

از خوردن این مواد غذایی پرهیز کنید
بهتر است مادر شیرده از خوردن گوشت گاو، گوشت‌های قدیمی یا مانده، گوشتی که از حیوانات پیر به‌دست می‌آید و ماهی نمک‌سود پرهیز کند. همچنین از خوردن مواد غذایی مثل شاهی، نعناع، خردل و… که طعم و بوی شیر را تغییر می‌دهد، پرهیز کند. مواد غذایی که باعث فساد شیر می‌شوند یا ممکن است مقدار شیر را کاهش دهند مثل خوراکی‌های تلخ و ترشی یا قابض بهتر است مادر از خوردن‌شان امتناع کند. یکی دیگر از مواردی که باعث فساد شیر مادر می‌شود، بارداری است. حکمای طب سنتی بر این عقیده هستند که بارداری باعث می‌شود شیر مادر برای نوزاد دیگر قابل استفاده نباشد و باید قطع شود.