تغییر شکل پستانها، بدن با شما حرف می‌زند

پستان‌ها چون از یک بافت نرم و گوشتی ساخته شده‌‌‌اند دائماً در حال تغییر شکل هستند. کاهش یا افزایش وزن در اندازه و شکل پستان تغییر ایجاد می‌کند. پیش از شروع هر چرخهٔ قاعدگی ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون باعث احتباس مایع و رشد بافت پستان می‌گردد. هر ماه پستان ممکن است بزرگ شود و سفت و توده‌ای شکل شود. و وقتی یائسی آغاز می‌شود، پستان‌ها سفتی خود را از دست می‌دهند.

تمام این تغییرات طبیعی هستند و علامت بیماری نیستند. تغییرات ناگهانی یا غیرعادی در شکل یا بافت پستان، یا احساس وجود آنها را باید علامت اخطار به‌حساب آورد. گود افتادن پستان یا نوک آن ممکن است به‌علت کاهش کشسانی رباط‌های نگاهدارنده آنها در اثر بالا رفتن سن باشد. اما ممکن است نشاندهندهٔ وجود یک تومور در میان بافت پستان نیز باشد که پوست یا نوک پستان را به درون می‌کشد. در حالت اخیر، این گودی خیلی زودتر از احساس وجود تودهٔ تومور خود را نشان می‌دهد. در اینجا نکاتی در مورد یافتن و اطلاع دادن تغییرات پستان به پزشک توضیح داده می‌شود. با دقت تمام پستان خود را نگاه کنید. در جلو یک آینه ایستاده و دست‌ها را روی نشیمنگاه خود بگذارید. به‌آرامی به دوطرف بچرخید و دقت کنید آیا یک پستان از دیگری بزرگ‌تر است یا نه. همچنین پف‌کردگی یا برآمدگی، قرمزی یا لکه‌های رنگ‌رفته روی پوست، نواحی ضخیم شده با منافذ بزرگ، و ترشح بی‌رنگ، خونی، چسبناک یا زرد رنگ از نوک پستان را نیز در نظر داشته باشید.

دست‌ها را پشت سر ببرید. قرار دادن دست‌ها در پشت سر بافت پستان را کشیده و تورم، فرورفتگی، یا برجستگی‌ آن را مشخص‌تر می‌کند. با گذاشتن دست‌ها روی نشیمنگاه و جلو دادن شانه‌ها نیز بررسی تغییرات پستان را دقیق‌تر می‌کند. تمام پستان را دست لمس کنید. کشیدن آرام دست بر روی پستان مرطوب راه سریع احساس وجود تغییر در آن است. مطمئن شوید که تمام آن را تا حد استخوان چنر و زیر بغل معاینه کنید. برای توضیح بیشتر در مورد معاینه پستان به بخش برآمدگی‌های پستان مراجعه کنید. هر تغییر غیرعادی را به پزشک اطلاع دهید. اگر در معاینهٔ یک پستان چیزی یافتید که در پستان دیگر نیست یا آن را عادی نمی‌دانید، بی‌درنگ به پزشک مراجعه کنید. او معاینه دقیق‌تر کرده و شما را از بابت طبیعی بودن یا نبودن آن مطمئن می‌کند.

1- افزایش سایز

اگر پستان هایتان درشت تر شده اند، احتمالاً دلیلش افزایش وزن (زیرا سینه ها عمدتاً از سلول های چربی و بافت غده دار تشکیل شده اند)، بارداری (مجاری شیر برای شیردهی بیشتر می شوند)، قرص های ضدبارداری، و/یا تغییرات هورمونی مربوط به قاعدگی (سینه ها به تغییر سطح استروژن و پروژسترون بسیار حساس هستند). بنابراین چندان جای نگرانی نیست.

۲- کاهش سایز

اگر فکر می کنید سینه ها دارند آب می روند، شاید وزن کم کرده باشید، یا سطح استروژن بدنتان پایین آمده باشد، یا مصرف قرص ضدبارداری را متوقف کرده باشید یا یائسگی تان نزدیک شده باشد. اگر شاهد آب رفتن پستان هایتان هستید و هیچیک از این موارد برایتان صادق نیست (به خصوص اگر ریزش مو، آکنه و موی صورت دارید) بهتر است برای سندروم تخمدان پلی کیستیک آزمایش بدهید که شاخصه آن سطوح بالای هورمون های تستوسترون و DHEA است یا اینکه به کلی از قهوه و نسکافه دوری کنید. مطالعه ای که در مجله سرطان بریتانیا منتشر شده نشان داده که نوشیدن سه فنجان قهوه در روز باعث می شود پستان های بعضی خانم ها آب برود و هر چند فنجان قهوه بیشتر موجب افزایش این اثر می شود. دلیل آن هم ژنی است که ثابت شده سایز پستان را به مصرف قهوه ربط می دهد.

3- پستان های بزرگ

اگر پستان هایتان مادرزادی درشت هستند، شاید باید از دی ان ای خود تشکر کنید (یا به آن لعنت بفرستید!) با آنکه در بعضی مطالعات نشان داده شده که سینه های بزرگتر ریسک بالاتری در ابتدا به سرطان سینه دارند، ولی هنوز شواهد کافی برای اثبات این نگرانی وجود ندارد. دنیل ممان، جراح سینه و استادیار بالینی جراحی در دانشکده پزشکی مونت سینای در منهتن می گوید: «حداقلش این است که باید مطالعات بیشتری قبل از هرگونه نتیجه گیری انجام شوند.»

۴- تغییر شکل

این دی ان ای شماست که شکل بدنتان را می سازد، ولی با گذشت زمان بدن تغییر شکل می دهد. ممان در این مورد می گوید: «شکل و ظاهر سینه به میزان زیادی به سن و سابقه فرزندآوری و شیردهی ربط دارد.» پس از دوران شیردهی و با بالا رفتن سن، رباط ها کش می آیند، بافت های همبند از بین می روند و پوست خاصیت کشسانی اش را از دست می دهد و همینها باعث می شوند که پستان ها بیشتر به اشک دربیایند و آویزان شوند. دکتر ممان اظهار می دارد: «استفاده مادام العمر از سینه بند یکی از چیزهایی است که خانم ها می توانند برای مبارزه با عوارض نیروی جاذبه انجام دهند.» از رژیم گرفتن های نامنظم نیز باید اجتناب شود، زیرا نوسانات وزنی منجر به کش آمدن پوست می شوند. در عوض بهتر است ورزش هایی مانند شنا سوئدی و کار با دمبل باعث می شوند که عضلات صدری تان و در نتیجه عضلات سینه ها قوی شوند و پستان ها زیباتر خود را نشان دهند.

5- توده ها و برآمدگی ها

در طول مدت قاعدگی تان، ممکن است حس کنید پستان هایتان توده یا برآمدگی هایی دارند، زیرا تغییرات هورمونی باعث می شوند که کیست های خوشخیمی پر از مایع تشکیل شوند. لورن استایکر، متخصص زنان و دانشیار بالینی بیماری های زنان و زایمان در دانشکده پزشکی دانشگاه نورث‌وسترن می گوید: «در دوران قاعدگی خانم ها، این تغییرات فیبروکسیتیک، بخشی از ساز و کار روتین پستان ها محسوب می شوند.»

توده ها - که عمدتاً در کناره های سینه ها و در قسمت پائینی زیر بغل و/یا جلوی بالاتنه و بالاتر از نوک سینه ها شکل می گیرند - ممکن است دردناک باشند یا نباشند، به خصوص در چند روز قبل از شروع پریود، ولی عموماً دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، به خصوص اگر توده ها متقارن باشند. اگر نگران هستید با پزشکتان مشورت کنید.

۶- تراکم

اگر شما هم جزو پنجاه درصد زنانی هستید که پستان های متراکمی دارند - یعنی بافت های فیبردار و غده دار بیشتری دارند - شاید تشخیص توده ها یا تومورها در ماموگرافی در مورد شما دشوار باشد. دلیلش این است که بافت های متراکم پستان و همچنین بافت های سرطانی در عکسبرداری با اشعه ایکس، سفید دیده می شوند.

از آنجائیکه داشتن پستان های متراکم می تواند به معنای ریسک بالای ابتلا به سرطان باشد، حداقل ۲۲ ایالت در آمریکا قانونی تصویب کرده اند مبنی بر اینکه پزشکان باید به خانم هایی که پستان های متراکم دارند این مسئله را اطلاع دهند. خانم هایی که پستان های بسیار متراکم دارند باید از پزشک خود بخواهند که تست های بیشتری از جمله ام آر آی و سونوگرافی برایشان انجام دهد. در این میان خانم ها باید خودشان نیز مواظب باشند. دکتر ممان در این مورد می گوید: «در مورد تست کردن بدنتان دقت داشته باشید. باید پستان هایتان مرتباً لمس کنید و بدانید که در چه حالتی باید به پزشک خود مراجعه کنید.»

7- دردها

فهرست چیزهایی که ممکن است به درد در ناحیه پستان منجر شوند بسیار طولانی است که اغلب آنها هم خوش‌خیم هستند. استرایکر می گوید: «درد دو طرفه پستان یعنی درد در هر دو پستان اغلب اوقات هورمونی و به خاطر مصرف زیاد کافئین است.» زیرا کافئین تغییرات فیبروکیستیک را تشدید می کند. عوامل موثر دیگر شامل تغییرات پیش از قاعدگی، سینه بند نامناسب، ضربه ملایم به قفسه سینه و حتی حمل کردن کیف دستی های سنگین و فشار هر روزه بر روی یک شانه می شوند. درد پستان ممکن است به خاطر فقر آهن نیز باشد که هورمون های تیروئید را تنظیم می کند. در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۴، انجام شد مشخص شد که با اضافه کردن ۶ میلی گرم مکمل ید، درد پستان کاهش می یابد، زیرا عملکرد تیروئید را بهبود می بخشد. درد فقط یک پستان ممکن است نشانه سرطان سینه باشد. استرایکر در این مورد می گوید: «اکثر مردم بر این باورند که سرطان پستان درد ندارد ولی این باور صحیح نیست؛ سرطان می تواند درد داشته باشد. البته هزار و یک چیز غیر سرطانی دیگر هم هست که ممکن است منجر به درد در پستان ها شود و همه آنها تقریباً عادی و بی خطر هستند.»

۸- تو رفتگی نوک سینه

تو رفتگی نوک سینه امری کاملاً عادی و طبیعی است، اگر همیشه به همین شکل بوده باشد. استرایکر می گوید: «مشکل زمانی بزرگ می شود که نوک سینه همیشه بیرون بوده و یک روز بیدار شوید و متوجه شوید که نوک سینه تان تو رفته است. در این صورت باید فوراً به پزشکتان مراجعه کنید.»

9- ترشح پستان

ترشح پستان غیرطبیعی نیست - ممکن است در اثر تحریک جنسی رخ دهد - ولی ممکن است که نشانه وجود مشکل در پستان باشد. استرایکر می گوید: «بیشتر خانم ها فوراً به فکر سرطان سینه می افتند و در بعضی موارد شک آنها درست است، ولی ترشح پستان می تواند دلایل متعددی داشته باشد.» به خصوص وقتی ترشح از هر دو پستان باشد، احتمالاً مشکل هورمونی است. مشکل متعارف بیشتر خانم ها سطوح بالای پرولاکتین است که به خاطر داروهایی که مصرف می کنند (مانند قرص ضدبارداری یا بعضی از داروهای ضد افسردگی) پیش می آید یا به علت داشتن تیروئید کم کار، اتساع مجاری شیر در پستان، یا در بدترین حالت تومور مخاطی، چنین حالتی رخ می دهد. تومور خوش‌خیمی که پاپیلوما نام دارد گاهی اوقات ممکن است منجر به ترشح خونی از نوک پستان شود. گاهی نیز ترشح ممکن است به معنای بارداری باشد به این معنا که پستان ها در حال شروع فرآیند تولید شیر هستند. حتی ترشح شیر می تواند تا بیش از دو سال و پس از توقف شیردهی، ادامه داشته باشد. ممان در این مورد اظهار می دارد: «اغلب اوقات ترشح از نوک پستان طبیعی است ولی هنوز هم باید آن را نشانه ای بر انجام تست دانست. به خصوص وقتی این ترشح خونی است، یا فقط از یک پستان ترشح می شود یا زمانی که با تغییراتی در پوست همراه می شود و به وجود توده پستانی مشکوک هستید.»

۱۰- تغییرات در رنگ

با آنکه سرطان پستان پیشرفته می تواند به تغییر در رنگ پوست و تو رفتگی در آن منجر شود، تغییر رنگ معمولاً نشانه بارداری است و نوک سینه و هاله ها ممکن است بزرگ شوند و تیره تر گردند. با بالا رفتن سن نیز ممکن است نوک سینه هایتان تیره تر شوند و این کاملاً طبیعی است، حتی اگر آن را دوست نداشته باشد.