زمان انجام سونوگرافی آنومالی، هفته چندم بارداری؟

 

سونوگرافی آنومالی (بررسی ناهنجاری‌های جنینی) یکی از مهم‌ترین غربالگری‌های دوران بارداری است که به منظور ارزیابی سلامت جنین و تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های ساختاری انجام می‌شود. این سونوگرافی جزئیات دقیقی از اندام‌های جنین مانند مغز، قلب، ستون فقرات، کلیه‌ها و اندام‌های حرکتی را بررسی می‌کند. زمان انجام این سونوگرافی بسیار مهم است، زیرا باید در دوره‌ای انجام شود که اندام‌های جنین به اندازه کافی رشد کرده‌اند، اما هنوز فضای کافی برای مشاهده دقیق وجود دارد.

آیا نیاز است سونوگرافی آنومالی انجام دهم؟

از آنجایی که این سونوگرافی به پزشک در تشخیص به موقع ناهنجاری‌های ژنتیکی احتمالی جنین و بررسی دقیق وضعیت رشد اندام‌ها کمک می‌کند به همین دلیل خوب است که مادر این اسکن را با مشورت پزشک انجام دهد تا در صورت بروز هر گونه نقص مادرزادی و ناهنجاری آناتومیکی به موقع تشخیص داده شود. بنابراین هر چند انجام این سونوگرافی الزامی نیست اما خوب است که در بازه هفته 18 تا 22 بارداری انجام گردد.

سونوگرافی آنومالی به پزشکان این امکان را می‌دهد که به طور دقیق مشکلات احتمالی مانند نقص‌های قلبی، ناهنجاری‌های شکل‌گیری اندام‌ها و دیگر مشکلات را شناسایی کنند. این سونوگرافی همچنین ممکن است برای تعیین جنسیت جنین استفاده شود، اگر والدین تمایل به دانستن این موضوع داشته باشند.

چه چیزی در سونوگرافی آنومالی دیده می شود؟

بیشتر بیمارستان‌ها به شما اجازه می‌دهند تا تصاویر را در سونوگرافی مشاهده کنید که حدود بیست دقیقه طول می‌کشد. اگر تا به حال سونوگرافی انجام نداده‌اید، پزشک متخصص به شما تعداد جنین و زمان زایمان را از زمان انجام اسکن آنومالی می‌گوید.

پزشک متخصص ضربان قلب جنین و قسمت‌های مختلف بدن او از جمله صورت و دست‌ها را بررسی می‌کند. مشاهده اندام جنین برای شما دشوار است اما پزشک متخصص سطح مقطع آن‌ها را تحت بررسی قرار می‌دهد.

استخوان‌های جنین در سونوگرافی سفید و اندام‌های نرم نیز به رنگ خاکستری دیده می‌شوند. آب دور جنین نیز به رنگ سیاه دیده می‌شود.

پزشک متخصص در سونوگرافی چه چیزی می بیند؟

اگر بخواهیم شما را بیشتر با این مدل سونوگرافی آشنا کنیم، باید بگوییم که پزشک متخصص در این نوع سونوگرافی تمام اندام های جنین را مشاهده و بررسی می‌کند از جمله:

• ساختار و شکل سر جنین

• ستون فقرات جنین

• دیواره شکم جنین

• قلب جنین

• شکم جنین

• کلیه‌های جنین

• دست ها، پاها و بازوهای جنین

در طول سونوگرافی، پزشک متخصص به بررسی چند قسمت از بدن جنین نیز می‌پردازد تا رشد او را مشاهده کند. پزشک متخصص قسمت‌های زیر را اندازه گیری می‌کند:

• دور سر

• دور شکم

• استخوان ران

اندازه گیری‌ها باید متناسب با زمان زایمان باشد. اگر اولین باری است که سونوگرافی انجام می‌دهید، در این سونوگرافی پزشک زمان زایمان را تعیین می‌کند.

چه مشکلاتی در سونوگرافی آنومالی دیده می شود؟

پزشک متخصص با توجه به بهترین زمان انجام سونوگرافی آنومالی، لیستی از مشکلات را بررسی می‌کند. ممکن است این مشکلات جدی یا غیرقابل درمان باشند. اگر بیماری قابل درمان باشد، پزشک از آن مطلع می‌شود و در هنگام زایمان مراقبت‌های لازم را فراهم می‌کند.

برخی مشکلات راحت‌تر در سونوگرافی دیده می‌شوند و برخی دیگر به راحتی دیده نمی‌شوند. بیشتر مشکلات و بیماری‌ها در لیست نادر هستند. در این جا لیست بیماری‌ها و احتمال مشاهده آن‌ها توسط پزشک متخصص ذکر شده است:

• نبودن قسمت بالایی سر؛ نود و هشت درصد

• شکاف لب؛ هفتاد و پنج درصد

• نقص دیواره شکم، بیرون زدگی روده و کبد؛ هشتاد درصد

• نقص دیواره شکم، بیرون زدگی روده بزرگ؛ نود و هشت درصد

• اندام از دست رفته یا کوتاه؛ نود درصد

• نقص نخاع؛ نود درصد

• مشکلات اصلی کلیه؛ هشتاد و چهار درصد

• سوراخ در ماهیچه های جداکننده قفسه سینه و شکم؛ شست درصد

• مایع اضافی در مغز؛ شست درصد

• سندرم ادوارد یا سندرم پاتو؛ نود و پنج درصد

• مشکلات قلبی اصلی؛ پنجاه درصد

• برخی مشکلات مانند نقص قلب یا روده تا اواخر بارداری قابل مشاهده نخواهند بود.

زمان انجام سونوگرافی آنومالی

سونوگرافی آنومالی از سه ماهه دوم بارداری قابل انجام است. در بعضی منابع بهترین زمان این سونوگرافی از هفته هجده تا بیست و دوم ذکر شده است و در منابعی دیگر از هفته ۱۱ تا ۱۴ برخی منابع نیز از هفته ۱۴ تا ۲۸ را زمانی مناسب برای انجام سونوگرافی آنومالی معرفی کرده‌اند. با این حال بهترین زمان برای تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی در نوزاد به تشخیص پزشک برمی‌گردد که معمولا در دوره دوم بارداری انجام می‌شود. در این زمان، جنین به اندازه‌ای رسیده که می‌توان به وضوح اعضای مختلف آن را مشاهده کرد و هر گونه ناهنجاری یا مشکل احتمالی در اندام‌های جنین بررسی شود.

بهترین زمان سونوگرافی آنومالی

 

بهترین زمان برای انجام سونوگرافی آنومالی معمولاً بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری است. در این دوره، جنین به اندازه کافی بزرگ شده است و ساختارهای آن به وضوح قابل مشاهده هستند، که این زمان را برای شناسایی ناهنجاری‌ها و بررسی سلامت جنین مناسب می‌کند. انجام سونوگرافی در این زمان به والدین اطلاعات مهمی درباره رشد و توسعه جنین می‌دهد و می‌تواند در برنامه‌ریزی برای زایمان و مراقبت‌های بعد از زایمان مؤثر باشد. پزشک معالج شما می‌تواند بر اساس شرایط خاص بارداری شما و تاریخچه پزشکی، زمان مناسب‌تری را پیشنهاد کند.

به همین دلیل، مشاوره با پزشک و تعیین وقت برای سونوگرافی آنومالی طبق برنامه زمان‌بندی بارداری شما بسیار مهم است.

آمادگی های قبل از سونوگرافی آنومالی

علاوه بر توجه به زمان انجام سونوگرافی آنومالی، باید به آمادگی‌های قبل از آن نیز توجه کنید. اما بهترین زمان برای سونوگرافی آنومالی چه موقع است؟ برای انجام اسکن آنومالی خود باید:

• با مثانه پر به دکتر مراجعه کنید

• تقریباً یک ساعت قبل از قرار ملاقات خود یک پیمانه آب بنوشید

• در صورت داشتن پیرسینگ یا حلقه ناف، آن را هنگام تصویربرداری جدا کنید، چرا که ممکن است به تجهیزات این نوع سونوگرافی آسیب برساند

قبل از سونوگرافی آنومالی چی بخوریم؟

از آنجایی که این سونوگرافی از روی شکم انجام می‌شود نیازی به پرهیز یا منع غذایی نیست. اما مانند سایر سونوگرافی‌های معمول نوشیدن آب زیاد قبل از سونوگرافی می‌تواند در تسریع روند سونوگرافی و بررسی شرایط جنین بسیار موثر و مثبت باشد.

نحوه انجام سونوگرافی آنومالی

سونوگرافی آنومالی از روی شکم انجام می‌شود و سطح این ناحیه از بدن با ژلی شفاف و سرد پوشانده می‌شود سپس متخصص پروپ که وسیله مخصوص برای اسکن وضعیت شکمی و رحم مادر است را روی نواحی اغشته به ژل حرکت می‌دهد. این فرآیند بدون درد، بی‌حسی و یا بی‌هوشی است و در یک اتاق ساکت و نسبتاً تاریک انجام می‌شود تا متخصص بتواند کاملاً روی تصاویری که از صفحه نمایش می‌بیند کاملاً تمرکز کند. مدت زمان مورد نیاز برای انجام این فرآیند به طور معمول سی دقیقه است اما در مواردی نادر به زمانی بیش از این مقدار احتیاج است.

اشتباه در سونوگرافی آنومالی

هر چند این سونوگرافی آنقدر دقیق است که بیش از نود درصد موارد اسپینا بیفیدا در آن قابل تشخیص است و تا 50 درصد از نواقص قلبی نوزادان در آن تشخیص داده شده است باز هم مواردی است که در سونوگرافی انومالی قابل رویت نیست. مواردی مثل اوتیسم و سندرم‌های ژنتیکی. در هر صورت بروز اشتباه در آنومالی نیز وجود دارد تا جایی که در مواردی یک نقص ژنتیکی در جنین تشخیص داده شده که پس از مدتی وجود آن منتفی و تشخیص منقضی شده است. با این حال باید در نظر داشت سونوگرافی انومالی یک فرآیند تکمیلی در دوره بارداری است که به پزشک در دقیقتر تحت نظر قرار دادن مادر کمک فراوانی می‌کند.

اگر نشانه هایی از بیماری ها در سونوگرافی آنومالی وجود داشته باشد باید چه کاری انجام دهم؟

بیشتر بیماری‌ها که به سونوگرافی مجدد نیاز دارند جدی نیستند. حدود پانزده درصد سونوگرافی‌ها دوباره انجام می‌شود. دلیل اصلی سونوگرافی دوباره این است که پزشک متخصص نتوانسته است تمام چیزهای مورد نیاز را مشاهده کند.  شاید جنین در موقعیتی مناسب دراز نکشیده باشد یا وزن شما زیاد باشد. در این حالت باید سونوگرافی دوباره در هفته بیست و سوم بارداری انجام شود.

اگر جنین مشکل قلبی داشته باشد، پزشک سونوگرافی پژواکی انجام می‌دهد. این سونوگرافی اطلاعات جزئی‌تری را در خصوص قلب جنین در اختیار پزشک می‌گذارد. اگر در سونوگرافی شما مشکلی جدی وجود داشته باشد باید تمام گزینه‌های پیش رو را بررسی کنید. مشکلات جدی بسیار نادر است، ولی خانواده‌ها معمولا به فکر و مطالعه برای تصمیم گیری نیاز دارند. سایر مشکلات با انجام جراحی پس از زایمان یا در رحم قابل حل هستند.

تفسیر جواب سونوگرافی آنومالی

حال که با زمان انجام سونوگرافی آنومالی جنین آشنا شده‌اید، وقتش است که با تفسیر آن نیز کمی آشنا شوید. در صورت وجود بیش از یک مورد از مارکرهای خفیف ذیل، شما باید به پزشک معالج ارجاع داده شوید:

• هایپوپلازی یا کوچک بودن استخوان بینی

• روده اکوژنیک (وجود یا توده با اکوژنیسیته بالا در ناحیه روده)

• افزایش ضخامت چین پشت گردن جنین

• اتساع لگنچه کلیوی

• سیستیک هایگروما

• کلینو ‌داکتیلی (خم‌شدگی انگشت کوچک دست به سمت انگشت چهارم)

• آترزی دئودنوم (فقدان قسمت ابتدایی روده کوچک)

• هیدرونفروز (تجمع مایع در کلیه ها)

• کوتاهی استخوان ران

• هیپوپلازی و یا فقدان بند وسط انگشت پنجم

• وجود فاصله غیر طبیعی بین انگشت بزرگ و انگشت دوم

• موج غیر طبیعی در داکتوس ونوسوس

• هر گونه اختلال ساختاری یا رشدی در جنین

آیا سونوگرافی آنومالی می تواند به مادر یا کودک آسیب برساند؟

در اثر این اسکن هیچ خطری جنین و مادر را تهدید نمی‌کند، اما مهم است که در خصوص انجام دادن یا ندادن این اسکن مطالعه کنید. به عنوان مثال، ممکن است تست‌های بیشتری توصیه شود که خطر سقط جنین داشته باشند و شما باید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید این آزمایشات را انجام دهید یا نه.  با توجه به اهمیت این سونوگرافی، مشورت با پزشک، آماده‌سازی مناسب و رعایت نکات لازم می‌تواند به برقراری آرامش خاطر برای مادر و خانواده کمک کند. در نهایت، سونوگرافی آنومالی به والدین این امکان را می‌دهد که در صورت وجود هر گونه مشکل، اقدامات لازم را در اسرع وقت انجام دهند و به سلامت جنین کمک کنند.