یک مدرسه خوب باید چگونه باشد؟

با توجه به اینکه کودکان ساعت‌های زیادی را در مدرسه می‌گذرانند و آموزش‌های اساسی را در مدرسه می‌بینند، والدین می بایست معیارهای انتخاب مدرسه را بدانند. امروزه مدارس زیادی با تنوع از لحاظ متد و محیط آموزشی شکل گرفته‌اند و انتخاب برای والدین دشوار است. در این یادداشت نگاهی داریم به معیارهای انتخاب مدرسه مناسب. مهم‌ترین مرحله تغییر زندگی برای کودکان وقتی است که به مدرسه می‌روند و والدین می‌توانند با انتخاب مدرسه مناسب این تغییر را برای کودک راحت و لذت‌بخش کنند. برای انتخاب مدرسه مناسب باید به مسائل مختلفی توجه کرد؛ از جمله عملکرد کارکنان مدرسه، روش‌های آموزشی و فضای مناسب.

عملکرد کارکنان مدرسه در معیارهای انتخاب مدرسه

- کودکان با ورود به مدرسه برای اولین بار با یک روش یکنواخت و استاندارد شده بدون دخالت احساس روبرو می‌شوند. در روزهای اول، آنها باید مسائلی را بیاموزند که میل و نیز استعدادشان در آنها هیچ دخالتی ندارد. رفتار معلمان کاملاً با رفتاری که پدر و مادر بچه‌ها داشته و دارند، متفاوت است. مثلاً شوخی و خنده کودک در خانه و خانواده باعث شادی می‌شود ولی همین کار در کلاس موجب بی‌نظمی و اعتراض معلم است. پس نقش معلم در سازگاری کودک با محیط جدید اهمیت زیادی دارد. معلم باید باصبر و حوصله باشد و تجربه و شناخت کافی از توانایی‌ها و ضعف‌های کودکان ابتدایی داشته باشد تا در اولین مراحل، کودک به مدرسه علاقمند شود.

- یکی از مواردی که کارکنان مدرسه باید به آن دقت داشته باشند، طرز برخورد یکسان با والدین است. سال‌های اول مدرسه دورانی است که کودک با تضادهای زیادی روبرو می‌شود و شروع به خودشناسی می‌کند که از اهمیت زیادی برخوردار است. امکان دارد کودک از برخورد نامناسب کارکنان تضادی در زندگی خود حس کند. وی با کودکانی که زندگی خانوادگی آنها با او متفاوت است، تماس پیدا می‌کند و به‌خصوص در مواردی که وضع مالی خانواده متفاوت و اختلاف زیاد وجود داشته باشد، کودک تضاد را حس می کند. وقتی کودک مشاهده می‌کند که پدر و مادر همکلاسی‌هایش به علت متشخص بودن یا برخورداری از تعلیم و تربیت بهتر یا موقعیت اجتماعی که دارند، بیشتر مورد احترام معلمان هستند، پدر و مادر او موجب ناراحتی و ناتوانی‌اش می‌شوند. این مسأله باید مورد توجه خاص معلمان و کارکنان قرار گیرد که بر اساس وضع مالی و موقعیت والدین، کودکان را دسته‌بندی نکنند و برخورد یکسان با والدین آنها داشته باشند.

- دیدگاه معلمان و کارکنان نسبت به آموزش‌پذیری کودکان اهمیت زیادی دارد. آنها باید اعتقاد داشته باشند که دانش‌آموزان می‌توانند یاد بگیرند و می‌توانند دانش و توانایی‌شان را برای عملکرد خوب در مدرسه افزایش دهند. اگر معلمان باور داشته باشند که بعضی دانش‌آموزان از توانایی مشخص برخوردارند که چندان تغییر نمی‌کند، باعث آسیب رسیدن به کودک می‌شوند. یکی از اصول مدرسه کارآمد باور مشترک در بین کارکنان است که همه دانش‌آموزان توانایی یادگیری دارند و لذا معلمان باید انتظارات بالایی از همه دانش‌آموزان صرف نظر از میزان توانایی یادگیری و تسلط بر مطلب داشته باشند و با توجه به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان توان خود را برای آموزش همگانی به کار گیرند.

- مشاور مدرسه می‌تواند نقش پررنگی در حل مشکلات دانش‌آموزان داشته باشد. رازداری مشاور اهمیت زیادی دارد. اگر کودکی دارای مشکل یا اختلالی است، باید این موضوع بین والدین و معلم کودک باقی بماند و در راستای حل آن اقدام شود. برچسب چسباندن به کودک و پذیرش ناتوانی او بدون تلاش برای حل مشکل می‌تواند معضلات بسیاری را برای کودک و خانواده‌اش به دنبال داشته باشد.

روش‌های آموزشی در معیارهای انتخاب مدرسه

انتخاب روش‌های تدریس باید متناسب با سن کودکان باشد. به جذابیت روش‌ها اهمیت داده شود. روش‌ها بر اساس موقعیت کلاس درس و موضوع درس انتخاب شده باشند و با برنامه‌ریزی پیش بروند و سرعت تدریس با توجه به توانایی کودکان تنظیم شود. تنوع روش تدریس با توجه به تنوع موضوعات درسی تنظیم شود. به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان اهمیت داده شود و اگر کودکی از سطح کلاس عقب‌تر یا جلوتر است، برایش برنامه‌ریزی مناسب انجام شود. به ارتقای خلاقیت کودکان اهمیت داده شود. ترس از اشتباه جواب دادن بستگی به برخورد معلم دارد و ماندن این ترس از بروز خلاقیت کودک جلوگیری می‌کند بنابراین پویا ساختن یادگیری اهمیت بسیاری دارد.

فضای مناسب در معیارهای انتخاب مدرسه

- تأثیر تغذیه بر یادگیری در تحقیقات ثابت شده است و کودکان ابتدایی که در سن رشد هستند، باید از تغذیه مناسب برخوردار باشند. با توجه به اینکه زمان وعده‌های غذایی مهم در مدرسه است، این مسأله اهمیت پیدا می‌کند که فضای مناسب برای سرو غذای کودکان وجود داشته باشد و اگر مواد غذایی در مدرسه تهیه می‌شوند، به سالم بودن آنها توجه شود.

- ورزش و فعالیت‌های بدنی در کودکان دبستانی باعث به دست آوردن مهارت‌های حرکتی آنها می‌شود و بازی با همسالان می‌تواند در رشد اجتماعی کودکان مؤثر باشد. بنابراین کودکان ابتدایی به فضایی باز و ایمن برای فعالیت‌های بدنی نیازمندند.

- توجه به بهداشت سرویس‌های بهداشتی در مدارس اهمیت بسیاری دارد و عدم توجه به آن ممکن است باعث بیماری‌های جسمی کودکان شود.

- فضای کلاس درس و میز و نیمکت‌ها باید متناسب با جثه کودک انتخاب شده باشند تا کودک به راحتی بتواند بر روی آنها بنشیند و بنویسد. بهتر است که فضای کلاس و مبلمان آن به گونه‌ای باشد که بتوان چیدمان آن را با توجه به نوع روش تدریس تغییر داد.

پس والدین بهتر است جدای از تبلیغات متعدد و چشم و هم‌چشمی با دید باز به انتخاب مدرسه کودکانشان بپردازند و مسائل عمده و جزئی را مد نظر قرار دهند و با ارزیابی کارآمدی مدارس آن را انتخاب کنند. سن دبستان اهمیت زیادی در رشد و یادگیری کودک دارد و نقش مدرسه در بهبود این روند را نمی‌توان نادیده گرفت. بنابراین والدین باید به معیارهای زیادی برای انتخاب مدرسه توجه داشته باشند.